3 dni temu
- Projektowane przepisy stanowią odpowiedź na potrzeby środowiska zawodowego oraz wymogi unijne w zakresie przeciwdziałania dyskryminacji ze względu na wiek.
- Przywrócenie granicy wieku 70 lat i zniesienie limitu czasowego asesury komorniczej pozwoli na lepsze wykorzystanie doświadczenia zawodowego oraz zwiększy stabilność funkcjonowania systemu egzekucji sądowej w Polsce.
- Proponowane zmiany nie tylko przywracają zgodność z regulacjami unijnymi, ale także w istotny sposób podnoszą jakość i efektywność pracy komorników sądowych i asesorów komorniczych, wzmacniając zaufanie społeczne do tego zawodu.
Cele projektu i potrzeba jego wprowadzenia
Problematyka obecnych przepisów
Na gruncie obowiązujących przepisów ustawy z 22.3.2018 r. o komornikach sądowych (t.j. Dz.U. z 2024 r. poz. 1458; dalej: KomSądU):
- Minister Sprawiedliwości odwołuje z urzędu komornika sądowego z zajmowanego stanowiska, o ile komornik ukończył 65. rok życia (art. 19 ust. 1 pkt 2 KomSądU);
- Prezes adekwatnego sądu apelacyjnego odwołuje z urzędu asesora komorniczego z zajmowanego stanowiska, o ile asesor ukończył 65. rok życia (art. 144 ust. 1 pkt 4 KomSądU).
Opisana regulacja obowiązuje od 1.1.2019 r.
Do 31.12.2018 r., obowiązywała ustawa z 29.8.1997 r. o komornikach sądowych i egzekucji (t.j. Dz.U. z 2018 r. poz. 1309; dalej: KomSEgzU), zgodnie z którą Minister Sprawiedliwości odwoływał komornika ze stanowiska z chwilą ukończenia 70. roku życia (art. 15a ust. 1 pkt KomSEgzU). Podobne określenie wieku, którego osiągnięcie skutkowało odwołaniem ze stanowiska, dotyczyło asesora komorniczego (art. 32b ust. 1 pkt 3a KomSEgzU).
Nowe przepisy obniżyły więc granicę wieku odwołania komornika sądowego i asesora komorniczego z zajmowanego stanowiska o 5 lat (z 70 lat na 65 lat), co spowodowało istotne kontrowersje prawne i praktyczne. Przepisy te w wywoływały problemy z ich stosowaniem, a także były przedmiotem licznych postępowań sądowych, w których decyzje administracyjne Ministra Sprawiedliwości oraz prezesów sądów apelacyjnych odnośnie odwołania komorników i asesorów komorniczych były uchylane jako sprzeczne z zakazem dyskryminacji. Sądy administracyjne wskazywały na brak oceny rzeczywistej zdolności zawodowej oraz stanu zdrowia odwoływanych osób, co w ocenie sądów naruszało standardy europejskie oraz zasady sprawiedliwości społecznej.
Uzasadnienie przywrócenia poprzednich rozwiązań
Przywrócenie granicy wieku 70 lat pozwoli na pełniejsze wykorzystanie doświadczenia zawodowego komorników sądowych i asesorów. Praktyka zawodowa w tym obszarze wymaga nie tylko wiedzy teoretycznej, ale także doświadczenia praktycznego, które z czasem nabiera szczególnego znaczenia. Starsi komornicy, posiadający wieloletnie doświadczenie, są w stanie skuteczniej i efektywniej realizować obowiązki związane z prowadzeniem postępowań egzekucyjnych. Rozwiązanie to przyczyni się również do zmniejszenia liczby sporów sądowych wynikających z obecnych regulacji, co odciąży system wymiaru sprawiedliwości.
Zniesienie limitu czasowego asesury komorniczej umożliwi osobom zajmującym to stanowisko dłuższe zdobywanie doświadczenia i przygotowanie do pełnienia funkcji komornika sądowego. Ograniczenie czasowe niejednokrotnie prowadziło do sytuacji, w których potencjalnie wykwalifikowane osoby były zmuszone opuszczać zawód, mimo posiadania odpowiednich kompetencji.
Kluczowe założenia projektowanej ustawy
Przywrócenie granicy wieku 70 lat
Wprowadzenie przepisów przywracających granicę wieku 70 lat dla komorników sądowych i asesorów komorniczych stanowi jedno z głównych założeń projektu. Granica ta pozwala na lepsze wykorzystanie potencjału zawodowego doświadczonych pracowników. Odwołanie z urzędu nastąpi automatycznie po ukończeniu 70. roku życia, co zapewni przewidywalność procedur oraz ujednolicenie praktyki w skali całego kraju. Jednocześnie przepisy te uwzględniają specyfikę zawodu, w którym doświadczenie i wiedza odgrywają kluczową rolę.
Zniesienie ograniczenia czasu asesury
Obecnie obowiązujący limit trwania asesury komorniczej, wynoszący 6 lat, często prowadził do sytuacji, w których osoby z potencjałem i doświadczeniem zawodowym były zmuszone rezygnować z wykonywania zawodu. Projekt ustawy eliminuje ten limit, dając asesorom możliwość dalszego zdobywania doświadczenia w zawodzie. Nowelizacja zakłada również możliwość dostosowania długości asesury do indywidualnych potrzeb i predyspozycji osób pełniących tę funkcję, co pozwoli na bardziej elastyczne planowanie kariery zawodowej.
Zgodność z prawem unijnym
Projektowane zmiany odpowiadają wymogom Dyrektywy Rady 2000/78/WE z 27.11.2000 r. ustanawiającej ogólne warunki ramowe równego traktowania w zakresie zatrudnienia i pracy (Dz.Urz. UE L z 2000 r. Nr 303, s. 16), która wprowadza zakaz dyskryminacji bezpośredniej ze względu na wiek. Przywrócenie granicy wieku 70 lat i zniesienie ograniczeń czasowych asesury komorniczej harmonizują krajowe regulacje z europejskimi standardami prawnymi, eliminując ryzyko sporów międzynarodowych i konieczności dalszych korekt legislacyjnych w przyszłości.
Wpływ na jakość i standardy zawodowe
Zaproponowane zmiany w żaden sposób nie obniżą wymagań stawianych komornikom sądowym i asesorom. W dalszym ciągu osoby te będą zobowiązane spełniać wysokie standardy zawodowe, zdrowotne i etyczne, niezbędne do skutecznego i rzetelnego wykonywania powierzonych im obowiązków. Proponowane zmiany zapewnią jednak większą stabilność zawodową i elastyczność, umożliwiając pełniejsze wykorzystanie potencjału doświadczonych specjalistów.
Etap legislacyjny
Założenia projektu ustawy o zmianie ustawy o komornikach sądowych zostały opublikowane w wykazie prac legislacyjnych i programowych Rady Ministrów. Planowany termin przyjęcia projektu przez Radę Ministrów to II kwartał 2025 r.
