9 godzin temu
W artykule zostaną przedstawione najważniejsze założenia oraz kierunki zmian przygotowywanych przez Ministerstwo Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej, które zostały omówione podczas spotkań 8 i 24.7.2025 r. oraz zapowiedziane na wcześniejszych etapach prac resortu.
Przebieg spotkania
W trakcie spotkania 8.7.2025 r. omówiono propozycje dotyczące procedury przekształcania błędnie zawartych umów cywilnoprawnych w stosunek pracy oraz zaprezentowano plan realizacji kolejnych etapów kamieni milowych, w tym wdrożenie kontroli zdalnych oraz zaostrzenie sankcji wobec nieuczciwych pracodawców.
Ilość zakwestionowanych umów przez PIP w 2024 i 2023
Na marginesie, wskazać należy, iż zgodnie ze Sprawozdaniem z działalności Państwowej Inspekcji Pracy za rok 2024 r., skontrolowano aż 38 881 umów o charakterze cywilnoprawnym, a PIP zakwestionował jedynie 1 376 umów, co stanowi zaledwie 3%. Jak wskazano, najwięcej umów, które zostały zakwestionowane, jako zawartych w warunkach charakterystycznych dla stosunku pracy, stwierdzono w branżach: usług administracyjnych (19,3%), handlu i napraw (19%) oraz budownictwie (12,5%). Dla porównania, w 2023 r. PIP zakwestionował 4,5% umów o takim charakterze.
Obecne uprawnienia PIP w zakresie umów cywilnoprawnych
Obecnie, w razie przeprowadzonej kontroli, Państwowa Inspekcja Pracy może w razie stwierdzenia naruszenia przepisów prawa pracy przez pracodawcę w zakresie umów cywilnoprawnych, skierować pozew o ustalenie istnienia stosunku pracy. Dodatkowo, w takich przypadkach, zgodnie z art. 281 pkt. 1 KP, istnieje możliwość wszczęcia postępowania w sprawie o wykroczenie i w konsekwencji zapłaty grzywny w wysokości od 1000 zł do 30.000 zł.
Obecnie PIP nie ma kompetencji, aby przekwalifikować umowę cywilnoprawną na umowę o pracę samodzielnie. Zgodnie z zapowiedziami resortu pracy, PIP ma uzyskać nową kompetencję, która pozwoli mu na nakazanie przekształcenia umowy cywilnoprawnej na umowę o pracę.
Jak już wcześniej zapowiadano, kluczowym kryterium dla potencjalnego przekwalifikowania będzie istnienie stosunku podporządkowania oraz możliwość wydawania poleceń osobom świadczącym usługi w ramach umów cywilnoprawnych. Co więcej, Państwowa Inspekcja Pracy będzie zwracała szczególną uwagę na sytuacje, w których doszło do zmiany umowy
o pracę na umowę B2B w tym samym podmiocie.
Po pierwszych zapowiedziach planowanych zmian, pojawiły się głosy, iż w takim przypadku może dojść do naruszenia zasady swobody umów przez strony.
Jednak podkreśla się, iż celem reformy PIP jest przede wszystkim jej wzmocnienie, aby miała odpowiednie narzędzia, które będą umożliwiały jej reakcję na naruszenia praw pracowniczych. Nowe, planowane uprawnienia mają umożliwić inspektorom bardziej efektywne działanie, czego skutkiem ma być poprawa warunków pracy w Polsce.
Charakter zmian
Na spotkaniu podkreślono, iż reforma ta ma charakter zarówno organizacyjny, jak i społeczny. Zwrócono szczególną uwagę, iż Ministerstwo chce przede wszystkim zmienić wizerunek PIP, aby nie był postrzegany jako instytucja opresyjna wobec pracowników, a z drugiej strony celem jest wzmocnienie skuteczności ochrony praw pracowników.
Harmonogram prac
Przedstawiono również szczegółowy harmonogram dalszych prac legislacyjnych – wskazano, iż celem zespołu jest przygotowanie projektu ustawy do końca sierpnia, a następnie przeprowadzenie uzgodnień międzyresortowych, konsultacji społecznych oraz uzyskanie akceptacji Rady Ministrów do końca roku.
Spotkanie z 24.7.2025 r.
Przedstawione założenia i kierunki zmian stanowią zapowiedź reformy w Państwowej Inspekcji Pracy. Kolejne spotkanie zespołu odbyło się 24.7.2025 r.
Było ono poświęcone współpracy i wymianie danych w związku z kontrolami PIP oraz po ustaleniu stosunku pracy przez inspektora pracy pomiędzy instytucjami: Państwową Inspekcją Pracy, Zakładem Ubezpieczeń Społecznych i Krajową Administracją Skarbową.
Zgodnie ze stanowiskiem zespołu ochrona pracownika musi być skuteczna i weryfikowalna, a także stawiać pracownika w centrum procesu. Na spotkaniu ustalono takie zasady współpracy pomiędzy instytucjami, aby stwierdzenie istnienia stosunku pracy nie obciążało pracownika koniecznością dalszego wyjaśniania sprawy przed kolejnymi urzędami. Wymiana danych odbywać ma się w formie cyfrowej i być zautomatyzowana.
Podkreślić należy, iż w tej chwili nie został przedstawiony projekt ustawy, wobec czego trudno jest się odnieść do konkretnych propozycji zmian przepisów. Natomiast zapowiedzi zmian
i informacje udostępniane przez Ministerstwo Pracy stanowią cenną wskazówkę w szczególności dla przedsiębiorców. Na obecnym etapie warto zweryfikować treść zawieranych umów aby upewnić się, iż obecna forma współpracy nie stwarza ryzyka przekwalifikowania.
