Podatek liniowy czy progresywny – co wybrać?

Wybór formy opodatkowania w prowadzonej działalności gospodarczej powinien być dokładnie przemyślany. Dotyczy to zarówno decyzji na starcie, ale również w trakcie prowadzenia firmy, ponieważ co roku można zmienić wcześniej wybraną formę opodatkowania. Nie jest łatwo podjąć decyzję tym bardziej, iż mamy kilka zmiennych, które należy wziąć pod uwagę. W dzisiejszej publikacji zastanowimy się co wybrać – podatek liniowy czy podatek progresywny.

Podatek liniowy 2023

Podatek liniowy wybierają najczęściej przedsiębiorcy, którzy chcą rozliczać koszty uzyskania przychodów, a ich dochody znacząco przekraczają pierwszy próg podatkowy. Wybierając podatek liniowy wiemy, iż wysokość podatku nie zmienia się bez względu na wysokość dochodu.

Bez względu na osiągnięty dochód w działalności gospodarczej przedsiębiorca zapłaci podatek według stawki 19%

Na podatku liniowym nie można skorzystać z preferencyjnego rozliczenia ze współmałżonkiem lub dzieckiem

Przedsiębiorca zostanie również pozbawiony m.in. rozliczenia ulgi na dziecko

Nie przysługuje kwota wolna od podatku w wysokości 30.000 zł

Podatek liniowy czy progresywny – rozliczenie podatkowe

Dla tych niezdecydowanych przygotowaliśmy syntetyczne porównanie najważniejszych zasad opodatkowania podatkiem liniowym i progresywnym:

Podatek liniowy Podatek progresywny
(według skali podatkowej)

19% stawka podatku	12% stawka podatku do kwoty 120.000 zł 32% stawka podatku powyżej kwoty 120.000 zł
Brak kwoty zmniejszającej podatek	Kwota zmniejszająca podatek 3.600 zł
Brak możliwości wspólnego rozliczenia z małżonkiem lub jako osoba samotnie wychowująca dziecko	Możliwość preferencyjnego rozliczenia z małżonkiem jako osoba samotnie wychowująca dziecko
Brak możliwości odliczenia ulgi na dziecko	Możliwość odliczenia ulgi na dzieci

Składka zdrowotna – podatek liniowy i progresywny

Nie mniej ważne od wysokości płaconych podatków począwszy od 2022 roku jest również obowiązek zapłaty składki zdrowotnej, która w tej chwili stanowi bardzo poważne obciążenie finansowe dla wszystkich przedsiębiorcy. Po wprowadzeniu zmian przepisów, bez względu na wybraną formę opodatkowania, przedsiębiorca nie ma prawa do odliczenia zapłaconej składki zdrowotnej od podatku. Zobaczmy jak wygląda rozliczenie składki zdrowotnej ze względu na formę opodatkowania.

Podatek liniowy Podatek progresywny (według skali podatkowej)

Składka zdrowotna jest liczona od kwoty dochodu Informacja na temat ustalania dochodu. W jaki sposób ustalić dochód do naliczania składki zdrowotnej można przeczytać w podlinkowanej publikacji
Zapłacona składka zdrowotna w kwocie 10.200 zł może być zaliczona do kosztów uzyskania przychodów lub pomniejszyć dochód do opodatkowania	Brak możliwości odliczenia zapłaconej składki zdrowotnej w jakiejkolwiek formie
Po zakończonym roku składkowym przedsiębiorcy mają obowiązek przygotowania i przekazania do ZUS rocznego rozliczenia składki zdrowotnej

Podatek liniowy czy progresywny – co wybrać?

Przykład 1

Pani Lucyna zastanawia się nad wyborem formy opodatkowania przy założeniu, iż będzie prowadziła podatkową książkę przychodów i rozchodów (PKPiR) zależy jej na rozliczaniu kosztów uzyskania przychodów. Zobaczmy jakie podatki i składki ZUS zapłaci pani Lucyna za cały 2023 rok przy następujących założeniach:
300.000 zł – przychód roczny
150.000 zł – koszty uzyskania przychodów
150.000 zł – dochód roczny
składki na ubezpieczenia społeczne są księgowane w kosztach uzyskania przychodów

Wersja 1

Obliczenie podatku i składki zdrowotnej według skali podatkowej:

Dochód Kwota podatku Składka zdrowotna Suma podatek + składka zdrowotna

	Do 120.000 zł	Powyżej 120.000 zł	Łączny podatek do zapłaty
150.000 zł	10.800 zł 120.000 zł x 12% = 14.400 zł – 3.600 zł (kwota zmniejszająca podatek) = 10.800 zł	9.600 zł 150.000 zł – 120.000 zł = 30.000 zł x 32% = 9.600 zł	20.400 zł 10.800 zł + 9.600 zł	13.500 zł 150.000 zł x 9%	33.900 zł 20.400 zł + 13.500 zł

Wersja 2

Obliczenie podatku i składki zdrowotnej według podatku liniowego:

Dochód Kwota podatku Składka zdrowotna Suma podatek + składka zdrowotna

142.650 zł *) 150.000 zł – 7.350 zł	27.104 zł 142.650 zł x 19%	7.350 zł 150.000 zł x 4,9%	34.454 zł 27.104 zł + 7.350 zł

^{*) Dochód do opodatkowania został pomniejszony o kwotę zapłaconej składki zdrowotnej, na co zezwalają przepisy, do wysokości limitu, jaki obowiązuje na dany rok.}

Porównanie wersja 1 i wersja 2:

Skala podatkowa Podatek liniowy Różnica 33.900 zł 34.454 zł

Jeśli pani Lucyna wybierze podatek liniowy, to zapłaci w skali roku więcej o 554 zł. Zobaczmy teraz co się zmieni, jeżeli pani Lucyna rozliczy się jako osoba samotnie wychowująca dziecko.

Wersja 3

Obliczenie podatku i składki zdrowotnej według skali podatkowej – preferencyjne rozliczenie:

Dochód Kwota podatku Składka zdrowotna Suma podatek + składka zdrowotna

	Podstawa obliczenia podatku	Podatek
150.000 zł	75.000 zł 150.000 zł : 2 = 75.000 zł	10.800 zł 75.000 zł x 12% = 9.000 zł x 2 = 18.000 zł – 7.200 zł (2 kwoty zmniejszającej podatek) = 10.800 zł	13.500 zł 150.000 zł x 9%	24.300 zł 10.800 zł + 13.500 zł

Porównanie wersja 2 i wersja 3:

Skala podatkowa Podatek liniowy Różnica 24.300 zł 34.454 zł

Widzimy, iż wspólne rozliczenie z dzieckiem pozwala na obniżenie podatku według skali podatkowej o kwotę 9.600 zł, ponieważ cały dochód będzie rozliczony według stawki 12%.

Przykład 2

Pan Konrad zastanawia się nad wyborem formy opodatkowania pomiędzy skalą podatkową a podatkiem liniowym. Zobaczmy jakie podatki i składki ZUS zapłaci pan Konrad za cały 2023 rok przy następujących założeniach:
800.000 zł – przychód roczny
500.000 zł – koszty uzyskania przychodów
300.000 zł – dochód roczny
składki na ubezpieczenia społeczne są księgowane w kosztach uzyskania przychodów

Dochód Kwota podatku Składka zdrowotna Suma podatek + składka zdrowotna

	Do 120.000 zł	Powyżej 120.000 zł	Łączny podatek do zapłaty
300.000 zł	10.800 zł 120.000 zł x 12% = 14.400 zł – 3.600 zł (kwota zmniejszająca podatek) = 10.800 zł	57.600 zł 300.000 zł – 120.000 zł = 180.000 zł x 32% = 57.600 zł	68.400 zł 10.800 zł + 9.600 zł	27.000 zł 300.000 zł x 9%	95.400 zł 20.400 zł + 13.500 zł

Wersja 2

Obliczenie podatku i składki zdrowotnej według podatku liniowego:

Dochód Kwota podatku Składka zdrowotna Suma podatek + składka zdrowotna

289.800 zł *) 300.000 zł – 10.200 zł	55.062 zł 289.800 zł x 19%	14.700 zł 300.000 zł x 4,9%	69.762 zł 27.104 zł + 7.350 zł

^{*) Dochód do opodatkowania został pomniejszony o kwotę zapłaconej składki zdrowotnej, na co zezwalają przepisy, do wysokości limitu, jaki obowiązuje na 2023 rok w kwocie 10.200 zł.}

Porównanie wersja 1 i wersja 2:

Skala podatkowa Podatek liniowy Różnica 95.400 zł 69.762 zł

Jeśli pan Konrad wybierze podatek według skali podatkowej, to zapłaci w skali roku więcej o 25.638 zł. Zobaczmy teraz co się zmieni, jeżeli pan Konrad złoży wspólne rozliczenie małżeńskie, przy założeniu, iż jego małżonka nie osiągnęła żadnych dochodów.

Wersja 3

Obliczenie podatku i składki zdrowotnej według skali podatkowej – preferencyjne rozliczenie:

Dochód Kwota podatku Składka zdrowotna Suma podatek + składka zdrowotna

	Podstawa obliczenia podatku	Podatek
300.000 zł	150.000 zł 300.000 zł : 2 = 150.000 zł	33.600 zł 120 zł x 12% = 10.800 zł x 2 = 21.600 zł 30.000 zł x 32% = 9.600 zł x 2 = 19.200 zł 21.600 zł + 19.200 zł = 40.800 zł – 7.200 zł (2 kwoty zmniejszającej podatek) = 33.600 zł	27.000 zł 300.000 zł x 9%	60.600 zł 33.600 zł + 27.000 zł

Porównanie wersja 2 i wersja 3:

Skala podatkowa Podatek liniowy Różnica

60.600 zł	69.762 zł	9.162 zł

Widzimy, iż wspólne rozliczenie z małżonkiem pozwala na obniżenie podatku według skali podatkowej o kwotę 34.800 zł a to robi różnicę w sumie podatku i składki zdrowotnej, tym razem na korzyść skali podatkowej. Pan Konrad zapłaci o 9.162 zł mniej należności podatkowych i składkowych za 2023 rok.

Podsumowanie

Podejmując decyzje o wyborze formy opodatkowania, o ile rozważania są pomiędzy podatkiem według skali a podatkiem liniowym trzeba brać pod uwagę wiele zmiennych, które mają wpływ na sumę obciążeń zarówno podatkowych, jak i składkowych. Przy rozliczeniu indywidualnym na skali podatkowej im wyższy dochód w działalności, tym większa różnica jest na korzyść podatku liniowego. Jednak jak uwzględnimy preferencyjne rozliczenie z małżonkiem lub jako osoba samotnie wychowująca dziecko, to te proporcje się zmieniają, ale już na korzyść skali podatkowej. W publikacji zostały pokazane najważniejsze czynniki, które wpływają na wartości końcowe należności, które trzeba odprowadzić w formie daniny publicznej. W wyliczeniach uwzględniono zarówno obciążenia podatkowe, jak i składkowe. Założenia Polskiego Ładu do obliczania składki zdrowotnej wprowadziły sporo zawirowań również, co do decyzji o wyborze formy opodatkowania. W przypadku osób fizycznych ważna jest dostępność corocznej zmiany formy opodatkowania. Przedsiębiorcy po zakończeniu roku podatkowego powinni zrobić symulacje podatkowo-składkowe, żeby sprawdzić, czy nie wybrać na kolejny rok innej formy opodatkowania, dzięki której podatek i składki ZUS do zapłaty będą niższe.