Zaprezentowany w ubiegłym tygodniu obszerny projekt zmian w ordynacji podatkowej zawiera propozycje nowych przepisów dotyczących m.in. blokowania środków na rachunkach bankowych w systemie STIR. Chodzi o rozszerzenie kompetencji szefa Krajowej Administracji Skarbowej, które przysługują mu jako narzędzie walki z oszustwami podatkowymi.
Według proponowanej zmiany zamrażanie środków mogłoby dotyczyć nie tylko rachunków w bankach czy spółdzielczych kasach oszczędnościowo-kredytowych, ale również u innych dostawców usług płatniczych.
Zmianą o choćby większym znaczeniu może się okazać wydłużenie czasu blokady konta w razie podejrzenia, iż jego właściciel jest zamieszany w wyłudzenia skarbowe. Dziś szef KAS, choćby bez przedstawiania dowodów, może zablokować firmowe konto podatnika na 72 godziny. Czas ten ma zostać wydłużony do 96 godzin.
Oznacza to, iż fiskus dostanie dodatkową dobę na – mówiąc językiem ustawowym – podjęcie czynności mających na celu zbadanie sprawy. Przez ten czas powinien dojść do wniosku, czy dalsza blokada jest konieczna do potwierdzenia albo zanegowania tego, iż dany rachunek był zaangażowany do działań związanych z wyłudzeniami.
Tak jak dotychczas, fiskus będzie mógł wydłużyć blokadę konta na okres do trzech miesięcy, o ile uzna, iż zachodzi prawdopodobieństwo przestępstw skarbowych. Musi istnieć „uzasadniona obawa”, iż właściciel rachunku nie wykona istniejącego lub mającego powstać zobowiązania podatkowego lub zobowiązania z tytułu odpowiedzialności podatkowej osób trzecich, przekraczających równowartość 10 tys. euro. Aby zablokować konto na cztery doby, wystarczy podejrzenie np. o udział w karuzeli podatkowej.
Wśród proponowanych zmian jest też uprawnienie fiskusa do blokowania kont nie tylko firmowych, ale też prywatnych, należących do osób prowadzących jednoosobową działalność gospodarczą. W projekcie nazwano taką blokadę „wstrzymaniem czynności”, co oznacza – według uzasadnienia projektu – czasowe ograniczenie korzystania i dysponowania wartościami majątkowymi będącymi przedmiotem czynności prawnej i faktycznej.
Kolejna zmiana polega na utajnieniu nazwisk urzędników skarbowych włączonych w procedurę blokady konta. Będą one ujawniane wyłącznie na żądanie sądu lub prokuratora, gdy jest to konieczne w toku prowadzonego postępowania.
Proponowane zmiany dotyczące systemu STIR i blokowania rachunków bankowych jednoosobowych firm są uzasadniane chęcią uszczelnienia systemu przeciwdziałania wyłudzeniom skarbowym. Jak jednak sugeruje Ewa Guerri, doradca podatkowy w Accreo, możliwość blokowania już nie tylko firmowych, ale też prywatnych kont może być nadmiernym wkraczaniem w prywatne życie obywateli.
– W ten sposób osobom samozatrudnionym pogorszy się sytuacja w porównaniu z osobami wykonującymi tę samą pracę na etacie. W tym ostatnim przypadku władze skarbowe nie mają bowiem tak daleko idących uprawnień jak zablokowanie konta w systemie STIR – zauważa ekspertka. Dodaje, iż jest to jedna z tych zmian zawartych w obecnej propozycji nowelizacji ordynacji podatkowej, które znacząco pogarszają sytuację podatników.
Losy projektu zmian w ordynacji są jednak niepewne. Do końca sierpnia realizowane są jedynie tzw. prekonsultacje tego dokumentu poprzedzające adekwatną procedurę uzgodnień i konsultacji.
Na formalne przyjęcie przez Radę Ministrów i prace w parlamencie może już nie starczyć czasu w kończącej się jesienią kadencji Sejmu.
Etap legislacyjny: prekonsultacje