Podstawa warunkowego zwolnienia z odbycia reszty kary

Opis stanu faktycznego

Zaskarżonym postanowieniem z 21.2.2023 r., IV Kow 116/23, Sąd Okręgowy w K., odmówił udzielenia skazanemu warunkowego zwolnienia z odbycia reszty kary 3 lat i 6 miesięcy pozbawienia wolności, orzeczonej wyrokiem Sądu Okręgowego w K. z 17.10.2022 r., III K 127/22.

Na powyższe postanowienie zażalenie złożył skazany W.A., zaskarżając je w całości. Skazany nie zgadzając się z postanowieniem Sądu Okręgowego wskazał, iż 4.11.1999 r. uchylono wobec niego tymczasowe aresztowanie w związku z czynem z art. 280 § 2 KK. Skazany twierdził, iż od tego czasu nie popełnił żadnego przestępstwa, ułożył sobie życie prywatne i zawodowe w ciągu 22 lat od opuszczenia aresztu śledczego, a jego resocjalizacja nastąpiła już w trakcie stosowania wobec niego powyższego środka zapobiegawczego. Skazany zarzucił, iż Sąd Okręgowy nie wziął pod uwagę powyższych okoliczności, które wskazują na pozytywne zmiany w życiu W.A. Skazany podkreślił, iż od tego czasu nie popadał w żadne inne konflikty z prawem.

Podnosząc powyższe zarzuty, skazany wniósł o zmianę zaskarżonego postanowienia i udzielenie mu warunkowego przedterminowego zwolnienia z odbywania reszty kary pozbawienia wolności.

Sąd Apelacyjny w K., II Wydział Karny, po rozpoznaniu, w sprawie W.A. skazanego z art. 280 § 2 KK, zażalenia skazanego na postanowienie Sądu Okręgowego w K. z 21.2.2023 r., IV Kow 116/23 w przedmiocie odmowy udzielenia warunkowego zwolnienia, na podstawie art. 437 § 1 KPK i art. 634 § KPK w zw. z art. 624 § 1 KPK, w zw. z art. 1 § 2 KKW, postanowił utrzymać w mocy zaskarżone postanowienie.

Uzasadnienie SA

Zdaniem Sądu Apelacyjny zażalenie skazanego W.A. nie jest zasadne.

Sąd Okręgowy podkreślił, iż nie można było podzielić stanowiska skarżącego, jakoby fakt prawidłowej postawy skazanego w trakcie odbywania kary więzienia przemawiał za udzieleniem warunkowego zwolnienia.

Z uzasadnienia zaskarżonego postanowienia wprost wynika, iż wszystkie okoliczności wskazujące na poprawny stosunek skazanego do dotychczasowych oddziaływań resocjalizacyjnych spotkały się z pełną aprobatą Sądu Okręgowego, którą należało podzielić. Jednakże funkcjonowanie skazanego w warunkach izolacji jest bierne, niczym szczególnym się on nie wyróżnia, nastawione na przeczekanie. Do odbycia kary został doprowadzony, karę odbywa w systemie zwykłym, mimo motywowania nie chce zmian w tym zakresie, nie był nagradzany, nie był karany dyscyplinarnie, nie korzystał z ulg, nie brał udziału w żadnym programie resocjalizacji, nie uczestniczył w programie przepustkowym. W stosunku do popełnionych czynów werbalnie krytyczny, nie posiada promesy zatrudnienia ani wyraźnie sprecyzowanych planów na przyszłość. Słusznie więc konstatuje Sąd Okręgowy, iż proces resocjalizacji skazanego stoi w miejscu, nie podejmuje on żadnej aktywności w kierunku przewartościowania dotychczasowych postaw, nie chce się zmienić. Skazany na dzień orzekania nie daje zatem żadnych gwarancji, iż mimo wcześniejszego opuszczenia zakładu karnego będzie przestrzegał porządku prawnego, a odległy koniec kary utwierdza w tym przekonaniu. Także w ocenie Dyrektora Zakładu Karnego prognoza kryminologiczno-społeczna jest negatywna, a warunkowe przedterminowe zwolnienie niewskazane.

W.A. wprawdzie jest sprawcą incydentalnym. Z danych o karalności wynika, iż był skazany jednokrotnie za czyn z art. 280 § 2 KK, ale do zakładu karnego został doprowadzony po uprzednim poszukiwaniu dzięki listów gończych. Skazany nie wykazał zarazem, iżby w realiach niniejszej sprawy można było stwierdzić zaistnienie takich okoliczności, które przekraczają oczekiwane od skazanego postępowanie podczas odbywania kary, które mogłyby predestynować go do udzielenia warunkowego przedterminowego zwolnienia. Jest zatem niewątpliwe, iż powodem odmowy uwzględnienia wniosku o udzielenie skazanemu warunkowego przedterminowego zwolnienia nie było niedostrzeżenie przez Sąd Okręgowy jego zachowania podczas odbywania kary, czy też przejawów zaangażowania skazanego w proces resocjalizacji, a jedynie uzasadnione stwierdzenie, iż pozytywnej prognozy kryminologiczno-społecznej nie można formułować wyłącznie w oparciu o pozytywną ocenę zachowania skazanego w zakładzie karnym. Prognoza ta dotyczy bowiem przewidywań co do funkcjonowania skazanego w warunkach wolnościowych, której dokonuje się w oparciu o okoliczności sprecyzowane w art. 77 § 1 KK.

Jak z powyższego wynika – wbrew zarzutom zażalenia – Sąd Okręgowy, rozpoznając wniosek o udzielenie warunkowego przedterminowego zwolnienia, ocenił go przez pryzmat wszystkich ustawowych przesłanek wynikających z treści art. 77 § 1 KK (a więc z uwzględnieniem zasady swobodnej oceny dowodów respektując rygory proceduralne wynikające z treści art. 7 KPK w zw. z art. 4 KPK). Ponadto podnieść należało, odnosząc się dodatkowo do zażalenia w zakresie wskazywania przez skazanego W.A. na jego proces resocjalizacyjny, iż niebudząca zastrzeżeń postawa skazanego w izolacji uwarunkowanej karą pozbawienia wolności, dla warunkowego przedterminowego zwolnienia jest tyleż niezbędna, co niewystarczająca. Brak bowiem problemów wychowawczych ze skazanym w trakcie odbywania kary nie wystarcza, a stan taki oznacza jedynie bierne podporządkowanie się skazanego wymaganiom odbywania kary, stan normalny, za który nie należy oczekiwać nagrody w formie skrócenia kary. Dla uzyskania jej potrzebne jest postępowanie powyżej tej normy, a to aktywność skazanego w dążeniu do wykazania gotowości respektowania zasad współżycia społecznego (zob. postanowienie SA w K. z 19.2.2015., II AKzw 112/15, Legalis.

Wymaga także podkreślenia w odpowiedzi na zarzuty skarżącego, iż określając podstawy warunkowego zwolnienia sąd powinien mieć na uwadze nie tylko indywidualno-prewencyjne cele kary, ale również inne nieokreślone w art. 77 § 1 KK, a wymienione w art. 53 KK (postanowienie SN z 18.11.2020., IV KK 425/20, Legalis), co oznacza, iż warunkowe zwolnienie przed odbyciem całości orzeczonej kary ma charakter wyjątkowy. Może być stosowane tylko w uzasadnionych przypadkach, co wyklucza jej nadmierne bądź liberalne stosowanie. Skazany może skorzystać z dobrodziejstwa tej instytucji, gdy prognoza kryminologiczno-społeczna jego przyszłego zachowania jest dodatnia, to jest w warunkach wolnościowych skazany nie naruszy prawa (postanowienie SA w K. z 28.10.2019., II AKzw 31/19, Legalis). Chodzi zatem o przekonanie, które musi powziąć sąd rozpoznający wniosek, iż skazany wskutek krytycznej oceny własnego postępowania jest w dostateczny sposób zmotywowany do przestrzegania porządku prawnego. Tego rodzaju wniosku nie można jeszcze sformułować, choćby o ile zachowanie skazanego w izolacji nie nasuwa krytycznych uwag. Sąd Okręgowy zasadnie zatem stwierdził, iż cele jakie kara więzienia miała osiągnąć wobec skazanego dotychczas nie zostały zrealizowane, bo te cele to wzbudzenie u skazanego poczucia odpowiedzialności i potrzeby przestrzegania porządku prawnego. Sąd Apelacyjny podzielił zatem stanowisko zaskarżonego postanowienia, iż poprawna (właściwa) postawa skazanego W.A. podczas odbywania kary więzienia nie jest wystarczającym, w przypadku skazanego argumentem do warunkowego zwolnienia.

Mając na uwadze powyższe, orzeczono jak na wstępie zwalniając skazanego od ponoszenia kosztów sądowych za postępowanie odwoławcze, gdyż skazany nie jest zatrudniony w jednostce penitencjarnej odpłatnie i nie posiada do swej dyspozycji dostatecznych środków.

Komentarz