Pozaunijne wsparcie przedsiębiorstw od lipca pod lupą Komisji Europejskiej

Komisja Europejska będzie uprawniona do uzyskania informacji na temat dotacji na rzecz przedsiębiorstwa działającego na jej terenie, udzielonej przez podmiot związany z władzami państwowymi kraju spoza Unii Europejskiej. Będzie ona mogła samodzielnie wszcząć postępowania w celu zbadania każdego wsparcia, które uzna za mogące generować zakłócenia rynku. Podstawą do tego jest Rozporządzenie w sprawie subsydiów zagranicznych zakłócających rynek wewnętrzny, które weszło w życie 12 lipca 2023 r. Co w praktyce oznacza to dla działających w Polsce przedsiębiorstw z pozaunijnym kapitałem?

Wsparcie, które może podlegać kontroli

Żeby wsparcie udzielone przedsiębiorstwu spoza UE mogło stać się przedmiotem kontroli, musi ono spełniać określone trzy przesłanki:

• musi być udzielone przez podmiot, którego działania można przypisać państwu (zarówno podmiot publiczny, jak i prywatny),
• co do zasady musi być udzielone w wysokości przekraczającej 4 mln EUR w przeciągu 3 kolejnych dowolnych lat[1]
• musi poprawiać sytuację konkurencyjną danego przedsiębiorstwa i wskutek tego faktycznie lub potencjalnie negatywnie wpływać na konkurencję na rynku wewnętrznym.

Rozporządzenie nie określa rodzaju formy wsparcia z zagranicy, które może podlegać kontroli Komisji. Przykładowy katalog takich form wskazuje między innymi dotację, pożyczkę lub gwarancję kredytową. Określa on również katalog dotacji, w przypadku których prawdopodobieństwo zakłócenia rynku jest najwyższe – za takie uznaje się np. subsydium przyznane przedsiębiorstwu, które bez niego prawdopodobnie zakończyłoby swoją działalność w krótkim lub średnim okresie.

W jaki sposób Komisja może skontrolować wsparcie?

Zgodnie z Rozporządzeniem inwestycje przedsiębiorstwa, które spełniają określone w nim przesłanki, muszą zostać Komisji odpowiednio zgłoszone:

1) w przypadku fuzji lub przejęcia, gdy wartość wsparcia udzielonego spoza UE wszystkim przedsiębiorstwom biorącym udział w koncentracji przekracza łącznie 50 milionów euro, a obrót osiągnięty przez co najmniej jedno z nich przekracza 500 mln euro[2],

2) w przypadku ofert składanych w postępowaniu o udzielenie zamówienia, gdy wartość wsparcia udzielonego przedsiębiorstwu oraz jego spółkom zależnym, głównym wykonawcom i dostawcom uczestniczącym w tej samej ofercie przekroczyła w przeciągu trzech lat poprzedzających zgłoszenie 4 miliony euro, a szacunkowa wartość zamówienia, z którego tytułu przedsiębiorstwo ma otrzymać wynagrodzenie, przekracza 250 mln euro[3].

Przedsiębiorstwa zaangażowane w ę nie mogą jej zakończyć dopóki Komisja nie zakończy weryfikacji inwestycji. Do tego momentu, przedsiębiorstwu składającemu ofertę w postępowaniu o udzielenie zamówienia, nie może być to zamówienie udzielone.

Pozostałe inwestycje pozaunijnie wspieranych przedsiębiorstw nie muszą być zgłaszane Komisji, ale ta i tak będzie mogła je zweryfikować, o ile z dowolnego źródła uzyska informację, iż dana inwestycja jest/ została zrealizowana przy wykorzystaniu dotacji zagranicznej zakłócającej rynek wewnętrzny[4].

Jakie skutki dla przedsiębiorstwa może mieć kontrola Komisji?

Komisja w ramach postępowań będzie sprawdzać, czy negatywne skutki udzielonego wsparcia przewyższają jego skutki pozytywne. W razie wydania decyzji stwierdzającej zakłócenie rynku, będzie ona mogła alternatywnie:

1) przyjąć zobowiązania przedsiębiorstwa do podjęcia działań, które skutecznie zaradzą zakłóceniom, a następnie, w razie potrzeby, monitorować ich realizowanie[5],

2) zdecydować się na wymierzenie przedsiębiorstwu proporcjonalnych środków kompensacyjnych, takich jak:

• tymczasowe ograniczenie działalności handlowej,
• nakazanie zaniechania niektórych inwestycji,
• nakazanie rozwiązania koncentracji,
• nakazanie zwrotu subsydium z uwzględnieniem odpowiedniej stopy procentowej.

Powyższe mechanizmy dopiero zaczną być stosowane, w tej chwili nie ma więc praktyki, na podstawie której można by było komentować efekty działania Rozporządzenia. OW będzie jednak regularnie monitorować jego wpływ i w razie potrzeby udzieli odpowiedzi na Państwa pytania.

Zachęcamy do kontaktu z naszym zespołem OW State aid.

[1] co do zasady

[2] art. 20 u.3

[3] art. 28 u.1

[4] art. 9

[5] art. 7 u.2