2 lat temu
Wstęp
Zapewne wiele osób znalazło się w sytuacji, w której dobry znajomy zwrócił się do nas z prośbą o pożyczenie pewnej sumy pieniężnej, gdyż znalazł się w niekorzystnej sytuacji finansowej. Pożyczkę możemy rozpatrywać na gruncie moralnym, jako sposób niesienia pomocy innej osobie, jednakże trzeba pamiętać, iż choćby w takim przypadku warto zabezpieczyć swoją sytuację materialną i prawną. W niniejszym artykule pochylimy się nad prawnym podejściem do umowy pożyczki, by mimo szczerych intencji nie zostać wykorzystanym.
Czym jest umowa pożyczki?
Jak wskazuje nam art. 720 § 1 Kodeksu Cywilnego, na mocy umowy pożyczki, pożyczkodawca zobowiązuje się przenieść na własność pożyczkobiorcy określoną ilość pieniędzy albo rzeczy oznaczonych tylko co do gatunku, zaś pożyczkobiorca zobowiązuje się zwrócić tą samą ilość pieniędzy albo rzeczy tego samego gatunku i tej samej jakości. W tym miejscu należy zwrócić uwagę, iż według cytowanego przepisu kodeksu, przedmiotem pożyczki mogą być nie tylko pieniądze, ale również rzeczy oznaczone co do gatunku np.: jabłka, węgiel etc. Odnosząc się do podmiotów mogących zawrzeć dany rodzaj umowy trzeba wskazać, iż pożyczkodawcą jak i pożyczkobiorcą może być każdy – osoba fizyczna, osoba prawna, a także jednostka organizacyjna niebędąca osobą prawną, której ustawa przyznała zdolność prawną.
Czy o ile spisałem umowy pożyczki to jest ona ważna?
Wiemy już jakie są elementy umowy pożyczki oraz kto może być stroną umowy, natomiast musimy odpowiedzieć sobie jeszcze na pytanie, o to jak skutecznie i najbezpieczniej zawrzeć daną umowę. Niektóre środki pożyczamy osobom bliskim czy też zaufanym, zawierając z nimi po prostu umowę ustną. Jakie są zatem skutki umowy pożyczki zawartej w ten sposób?
Wskazać przede wszystkim należy, iż umowa pożyczki nie musi mieć wcale formy dokumentowej. Pożyczka, która nie została zawarta na piśmie (a jedynie np.: ustnie), której wartość opiewa na ponad 1000 zł nie będzie nieważna jedynie z tego powodu, iż nie została potwierdzona w formie dokumentowej. Pojawiają się jednak w takim wypadku pewne negatywne skutki. Niezachowanie dokumentowej formy umowy pożyczki, w przypadku późniejszego sporu sądowego powoduje niemożność dopuszczenia dowodów z zeznań świadków lub z przesłuchania stron na fakt zawarcia umowy pożyczki. Dowód taki byłby zaś niezmiernie pomocy, w celu udowodnienia powstania takiego zobowiązania.
Warto w tym miejscu rozważyć kolejny popularny scenariusz, w przypadku nie zawarcia umowy pożyczki na piśmie: A zawiera z B ustną umowę pożyczki na 2 tyś. zł. B nie spłaca jej w umówionym terminie, zasłaniając się tym, iż nie zawarli umowy w formie dokumentowej i nic mu nie można zrobić.
Na szczęście w takich przypadkach prawodawca przewidział przepisy, które ułatwiają pożyczkodawcy możliwość dochodzenia roszczenia. Art. 74 § 2 kodeksu cywilnego zezwala stronie (A) na przeprowadzenie dowodu ze świadka lub przesłuchania stron, o ile uprawdopodobni dzięki dokumentu (np.: potwierdzenia przelewu), iż zawarła daną umowę. Dlatego tak ważnym jest, by pożyczkodawca miał dokument jakim jest potwierdzenie przelewu bądź oświadczenie odbioru pożyczki przez pożyczkobiorcę. Mając takie dokumenty można w prostszy sposób udowadniać swoje racje.
Co o ile to my jesteśmy pożyczkobiorcą, a pożyczkodawca jednak rozmyślił się i nie chce wydać nam pieniędzy?
Ważnym jest podkreślenie tego, iż umowa pożyczki jest umową konsensualną, co oznacza, iż już same złożenie zgodnych oświadczeń woli powoduje zawarcie umowy. Do zawarcia umowy nie jest wymagane wydanie przedmiotu pożyczki. Zgodnie z art. 721 kodeksu cywilnego pożyczkodawca może odstąpić od umowy i odmówić wydania przedmiotu, jednak nie może tego uczynić w każdej sytuacji. Pożyczkodawca może wycofać się z umowy, gdy zwrot pożyczki jest wątpliwy z powodu złego stanu majątkowego pożyczkobiorcy. Jednakże, nie może tego zrobić o ile przed zawarciem umowy pożyczki wiedział o złym stanie majątkowym pożyczkobiorcy lub z łatwością, o takim złym stanie, mógł się dowiedzieć.
Jeżeli jednak pożyczkodawca nie chce wydać pieniędzy pożyczkobiorcy, a nie zachodzą przesłanki umożliwiające odstąpienie od umowy, to pożyczkobiorca może w ciągu 6 miesięcy domagać się wydania tejże pożyczki.
Kiedy umowa pożyczki jest nieważna?
Istnieje wiele przesłanek powodujących nieważność umowy pożyczki, których to należy się wystrzegać podczas zawierania umów. Przede wszystkim, należy przeanalizować czy nie doszło do wystąpienia wad przy zawieraniu umowy pożyczki, takich jak brak świadomości lub swobody podejmowania decyzji i wyrażania własnej woli u którejkolwiek ze stron. Inne wady oświadczeń woli to: pozorność, czy też podstęp bądź groźba. Wszelkie nadmienione przesłanki prowadzą do nieważności umowy pożyczki!
Więcej informacji
Więcej informacji możecie Państwo otrzymać w naszej Kancelarii. Zapraszamy do kontaktu bezpośredniego lub telefonicznego pod numerem: +48 882 120 775 celem umówienia wizyty lub porady on-line. Nasz zespół prawników chętnie odpowie Państwu na wszystkie pytania.
Autor: Rafał Stypułkowski
Zdjęcia: Biznes zdjęcie utworzone przez jcomp – pl.freepik.com
