Prezes UODO upomina posła za ujawnienie adresu i numeru księgi wieczystej

Stan faktyczny

W oparciu o informacje z przestrzeni publicznej Prezes UODO uzyskał wiedzę o możliwych nieprawidłowościach w procesie przetwarzania przez posła J.T. danych osobowych obejmujących adres nieruchomości, numer księgi wieczystej oraz imię i nazwisko osoby fizycznej w przeszłości zameldowanej w tej nieruchomości, będącej zarazem jej możliwym późniejszym właścicielem. Dane te ujawniono w trakcie kontroli/interwencji poselskiej z maja 2025 r., transmitowanej na żywo przez media Q.

Według ustaleń Organu, w Urzędzie Miasta F. pojawili się posłowie, w tym m.in. J.T., wskazując, iż przybyli z kontrolą poselską dotyczącą mieszkania komunalnego w F. Posłom towarzyszyli przedstawiciele Q., transmitując działania na żywo. W trakcie wypowiedzi poseł J.T. ujawnił numer księgi wieczystej oraz lokalizację nieruchomości (nazwę i numer ulicy oraz numer lokalu). Dodatkowo, w wypowiedzi dla mediów, zarejestrowanej przed budynkiem Urzędu Miasta F., ujawnił informacje o przeszłej, domniemanej eksmisji z lokalu bliżej nieokreślonych osób fizycznych, zameldowaniu w nim innej osoby wskazanej z imienia i nazwiska (Pana S.L.), spekulacje co do możliwości późniejszego zakupienia lokalu przez tę osobę oraz ogólną informację o dalszej sprzedaży lokalu. Zapis transmisji – wedle stanu na dzień wydania decyzji – pozostawał dostępny na platformie Z.

Pismem z 23.5.2025 r. Prezes UODO zwrócił się do posła J.T. o wyjaśnienia, w tym o wskazanie, od kogo, na jakiej podstawie prawnej i w jakim celu pozyskano dane (adres oraz numer księgi wieczystej), a także na jakiej podstawie prawnej i w jakim celu ujawniono je podczas transmisji na żywo.

W odpowiedzi z 11.6.2025 r. poseł J.T. wskazał, iż działał na podstawie ustawy z 9.5.1996 r. o wykonywaniu mandatu posła i senatora (t.j. Dz.U. z 2024 r. poz. 907; dalej: MandPosłU), korzystając z prawa do kontroli poselskiej, a informacje o nieruchomości powziął z doniesień medialnych. Oświadczył, iż nie wiedział, iż przebieg kontroli transmitowany jest na żywo przez Q., i był przekonany, iż materiał będzie nagrywany na potrzeby reportażu i przesłany do autoryzacji. Jednocześnie podnosił, iż pracownicy Urzędu Miasta F. nie zapewnili odpowiednich warunków do kontroli, a czynności odbywały się w obecności mediów.

Prezes UODO 2.9.2025 r. wszczął z urzędu postępowanie administracyjne w sprawie naruszenia przez posła J.T., jako administratora danych, przepisów o ochronie danych osobowych w procesie przetwarzania danych obejmujących adres nieruchomości, numer księgi wieczystej oraz imię i nazwisko osoby wcześniej zameldowanej, realizowanym w ramach kontroli/interwencji.

Stan prawny

Podstawę rozstrzygnięcia stanowiły przepisy rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2016/679 z 27.4.2016 r. w sprawie ochrony osób fizycznych w związku z przetwarzaniem danych osobowych i w sprawie swobodnego przepływu takich danych oraz uchylenia dyrektywy 95/46/WE (Dz.Urz. UE L z 2016 Nr 119, s. 1; dalej: RODO), w szczególności art. 5 ust. 1 lit. a oraz art. 6 ust. 1 RODO. W sentencji Organ wskazał naruszenie art. 6 ust. 1 RODO, skutkujące naruszeniem zasady z art. 5 ust. 1 lit. a RODO. Zastosowano upomnienie na podstawie art. 58 ust. 2 lit. b RODO; odwołano się również do obowiązku rozliczności z art. 5 ust. 2 RODO.

W uzasadnieniu podkreślono zamknięty charakter katalogu przesłanek legalności z art. 6 ust. 1 RODO oraz wymóg spełnienia co najmniej jednej z nich. Zaakcentowano kryterium „niezbędności” (lit. b–f) i powiązano je z zasadą minimalizacji danych (art. 5 ust. 1 lit. c RODO), popartych motywami 39 i 40 RODO. W decyzji odwołano się też do ochrony domu i życia prywatnego (art. 8 ust. 1 EKPCz oraz art. 7 KPP UE), wskazując znaczenie danych o nieruchomości w kontekście prawa do poszanowania domu.

Argumentacja Organu

Głównym elementem rozstrzygnięcia było ustalenie statusu posła jako administratora danych w związku z wykonywaniem mandatu. Prezes UODO, odwołując się do definicji danych osobowych, przetwarzania i administratora (art. 4 pkt 1, 2 i 7 RODO), wskazał, iż katalog czynności przetwarzania oraz katalog osób, których dane mogą być przetwarzane przez posłów, nie ma charakteru zamkniętego. W konsekwencji uznano, iż poseł J.T. był administratorem danych przetwarzanych w ramach kontroli poselskiej prowadzonej w Urzędzie Miasta F.

Organ ocenił legalność ujawnienia danych w świetle art. 6 ust. 1 RODO, akcentując obowiązek wykazania „niezbędności” przetwarzania z punktu widzenia celu oraz powiązanie tego kryterium z zasadą minimalizacji danych. Wskazano, iż ocena niezbędności obejmuje ustalenie, czy cel przetwarzania nie mógł zostać osiągnięty równie skutecznie przy użyciu środków mniej ingerujących w prawa lub wolności osób fizycznych.

Prezes UODO odniósł się również do argumentów dotyczących źródeł danych, podkreślając, iż możliwość ustalenia informacji w rejestrach publicznych, w tym w CEIDG, nie zwalnia administratora z obowiązku oparcia przetwarzania na przesłance z art. 6 ust. 1 RODO. Zaznaczono, iż jawność danych w CEIDG służy określonym celom, a numer księgi wieczystej – mimo jawności ksiąg – nie stanowi informacji ogólnodostępnej i wymaga wykazania interesu prawnego.

Wątek udziału mediów i transmisji na żywo oceniono przez pryzmat braku podstawy prawnej ujawnienia danych oraz obowiązku zachowania ostrożności przy przetwarzaniu w obecności kamer. Organ wskazał, iż zasłanianie się brakiem wiedzy co do formy materiału nie uzasadnia ujawnienia danych, zwłaszcza gdy administrator był świadomy obecności mediów i udzielał wypowiedzi. Podkreślono także znaczenie faktu publikacji nagrania na platformie Z. i jego dostępności na dzień wydania decyzji.

W konkluzji Prezes UODO uznał, iż ujawnienie danych w trakcie materiału transmitowanego na żywo nie było niezbędne do realizacji uprawnień poselskich (art. 19 i art. 20 MandPosłU), a czynności mogły zostać wykonane bez naruszania prywatności osoby, której dane dotyczą. W konsekwencji przyjęto, iż ujawnienie nie mieściło się w żadnej z przesłanek z art. 6 ust. 1 RODO, co skutkowało także naruszeniem art. 5 ust. 1 lit. a RODO.

Rozstrzygnięcie i sankcja

Prezes UODO stwierdził naruszenie art. 6 ust. 1 RODO polegające na niezgodnym z prawem przetwarzaniu danych osobowych (adres nieruchomości, numer księgi wieczystej oraz imię i nazwisko osoby wcześniej zameldowanej), w związku z ich ujawnieniem podczas kontroli/interwencji poselskiej transmitowanej na żywo przez Q., co skutkowało naruszeniem art. 5 ust. 1 lit. a RODO. Zastosowano upomnienie na podstawie art. 58 ust. 2 lit. b RODO.

Uzasadniając wybór środka, Organ odwołał się do motywu 148 RODO i wskazał, iż upomnienie jest wystarczającą reakcją. Podkreślono, iż naruszenie nie dotyczyło danych objętych szczególnymi rygorami (art. 9 i 10 RODO). Uwzględniono deklarację administratora o analizie ryzyka i działaniach zapobiegających podobnym incydentom w przyszłości oraz fakt, iż administratorem była osoba fizyczna. Zaakcentowano również nieodwracalność naruszenia rozumianą jako brak możliwości powrotu do stanu sprzed naruszenia.

Komentarz