1 rok temu
Nowe przepisy zostaną wprowadzone do ustawy z 11.3.2004 r. o podatku od towarów i usług (t.j. Dz.U. z 2022 r. poz. 931; dalej: VATU). Chodzi konkretnie o art. 110a-110e VATU. Przepisy są skierowane nie do podatników, ale do dostawców usług płatniczych w rozumieniu przepisów ustawy z 19.8.2011 r. o usługach płatniczych (t.j. Dz.U. z 2022 r. poz. 2360; dalej: UsłPłU). Adresatami są więc banki krajowe i oddziały banków zagranicznych, instytucje kredytowe i płatnicze, instytucje pieniądza elektronicznego, małe instytucje płatnicze, SKOK i biura usług płatniczych.
Na dostawców usług płatniczych nałożony będzie przede wszystkim obowiązek prowadzenia ewidencji odbiorców płatności i samych płatności. Odbiorca płatności to osoba fizyczna, osoba prawna oraz jednostka organizacyjna niebędąca osobą prawną, której ustawa przyznaje zdolność prawną, będąca odbiorcą środków pieniężnych stanowiących przedmiot transakcji płatniczej. Co ważne, objęte obowiązkiem ewidencyjnym będą jedynie płatności transgraniczne. To w ich przypadku płatnik (ten, który składa zlecenie płatnicze) znajduje się na terytorium jednego państwa członkowskiego, a odbiorca płatności znajduje się na terytorium innego państwa członkowskiego albo na terytorium państwa trzeciego.
Dostawca usług powinien realizować ww. obowiązek, o ile w ciągu kwartału wyświadczy na rzecz tego samego odbiorcy płatności usługi płatnicze odpowiadające ponad 25 płatnościom transgranicznym. Liczbę płatności transgranicznych oblicza się w podziale na poszczególne państwa członkowskie i poszczególne identyfikatory BIC i IBAN. Próg 25 transgranicznych płatności ma być kalkulowany odrębnie dla poszczególnych państw członkowskich, w których wykonane zostały usługi płatnicze. Próg oblicza się, biorąc pod uwagę usługi płatnicze świadczone przez dostawcę usług płatniczych w jednym państwie członkowskim.
Obowiązki dostawców usług płatniczych
Dostawcy usług płatniczych będą mieli obowiązek przechowywania ewidencji w postaci elektronicznej przez okres 3 lat od zakończenia roku podatkowego, w którym nastąpiła płatność. Ewidencja będzie udostępniania państwu członkowskiemu pochodzenia dostawcy usług płatniczych lub oraz Szefowi Krajowej Administracji Skarbowej – w przypadku dostawców usług płatniczych, dla których państwem członkowskim pochodzenia lub przyjmującym państwem członkowskim jest Polska.
Obowiązki państw członkowskich i CESOP
Dane zawarte w ww. ewidencji będą przesyłane drogą elektroniczną do centralnego elektronicznego systemu informacji o płatnościach (CESOP). Nie później niż dziesiątego dnia drugiego miesiąca następującego po kwartale, którego te dane dotyczą, CESOP da możliwości w zakresie przechowywania informacji, agregowania ich w odniesieniu do każdego indywidualnego odbiorcy płatności, a także analizowania i udostępniania informacji urzędnikom łącznikowym Eurofisc. To sieć służąca sprawnej wymianie ukierunkowanych informacji między państwami członkowskimi, w ramach której państwa członkowskie wymieniają się informacjami w ramach wielostronnego mechanizmu wczesnego ostrzegania w zakresie zwalczania oszustw w dziedzinie VAT.
Omawiane przepisy to (wyjątkowo) nie wymysł Ministerstwa Finansów, a przejaw dalszego unifikowania i uszczelniania systemu VAT na szczeblu unijnym. Podstawą implementacji są kolejne dyrektywy unijne, będące przy okazji częścią pakietu na rzecz zwalczania oszustw związanych z VAT w obszarze handlu elektronicznego (e-commerce). Stanowią więc uzupełnienie rozwiązań ujętych w tzw. pakiecie VAT e-commerce, obowiązującym już od 1.7.2021 r. w zakresie szeroko rozumianego handlu konsumenckiego.
Państwa członkowskie nie są w stanie samodzielnie uzyskać od dostawców usług płatniczych informacji niezbędnych do kontroli transgranicznych dostaw towarów i świadczenia usług objętych VAT, zapewnienia prawidłowego stosowania przepisów dotyczących VAT e-commerce i rozwiązania problemu oszustw związanych z VAT w sektorze e-commerce. Organy unijne oczekują, iż wprowadzone rozwiązanie uszczelni transgraniczny obrót konsumencki, na czym skorzystać mają oczywiście uczciwi podatnicy. Ale to znana klisza pojęciowa, bo tak naprawdę to organy podatkowe zyskają kolejne już bardzo zaawansowane narzędzie kontrolne. W przypadku większości zakupów dokonywanych przez Internet płatności realizowane są z wykorzystaniem poleceń przelewu, poleceń zapłaty lub płatności kartą, za pośrednictwem dostawców usług płatniczych. Dostawcy posiadają szczegółowe informacje dotyczące płatności i odbiorcy płatności, które są konieczne do świadczenia usług płatniczych. Mogą więc przedstawić organom podatkowym pełny obraz zakupów dokonywanych w Internecie. W naszych realiach nie jest to pierwsze tego typu rozwiązanie – działa już STIR. Także rejestr tzw. białej listy oraz mechanizm podzielonej płatności z koronnym udziałem rachunku VAT są rozwiązaniami, w których widać (wymuszoną) kooperację instytucji finansowych z organami podatkowymi. Nie bez znaczenia są także inne rozwiązania „sprzyjające” obrotowi bezgotówkowemu, w tym także wprowadzone w ramach tzw. Polskiego Ładu rozwiązania tzw. „Polski bezgotówkowej”. O ile zwrot VAT w 15 dni to aberracja i w praktyce raczej nie działa, to brak stosowania terminali płatniczych może już realnie zaszkodzić zobowiązanym do tego podatnikom.
Komentarz
Omawiane rozwiązanie jest uniwersalne. Dostawcy usług płatniczych nie zawsze wiedzą, czy dany płatnik jest podatnikiem, czy jedynie prywatnym konsumentem. W związku z tym po przekroczeniu progu 25 płatności transgranicznych na rzecz tego samego odbiorcy płatności w kwartale dostawcy usług płatniczych będą musieli przechowywać informacje dotyczące wszystkich płatności otrzymanych przez danego odbiorcę płatności, bez rozróżniania, czy płatnik jest konsumentem, czy podatnikiem. Opisywane regulacje będą miały zastosowanie w ten sam sposób do płatności B2B i B2C.
