Rada Ministrów przyjęła projekt ustawy deregulacyjnej, obejmujący zmiany w trzech kluczowych aktach prawnych. Projekt przygotowany przez Ministerstwo Sprawiedliwości ma na celu uproszczenie prawa gospodarczego. Zakładany efekt to racjonalizacja stosowania sankcji wobec podmiotów prowadzących działalność gospodarczą oraz zapewnienie sądom większej swobody w ocenie okoliczności spraw.
Zmiany w Kodeksie spółek handlowych
Jednym z kluczowych obszarów objętych projektem ustawy deregulacyjnej jest Kodeks spółek handlowych (k.s.h.). Proponowane zmiany mają na celu odejście od sztywnych i automatycznych sankcji, które dotąd były stosowane wobec osób pełniących funkcje w organach spółek.
Obecnie k.s.h. przewiduje, iż każda osoba prawomocnie skazana za określone przestępstwa gospodarcze lub korupcyjne automatycznie otrzymuje pięcioletni zakaz pełnienia funkcji w spółkach handlowych[1]. Przepis ten nie pozwala sądom na uwzględnienie indywidualnych okoliczności sprawy – zakaz obowiązuje zarówno wobec sprawców poważnych przestępstw, jak i tych, których czyny miały niewielki ciężar gatunkowy. Co więcej, obecna regulacja umożliwia sądowe złagodzenie tej sankcji jedynie w przypadku przestępstw nieumyślnych.
Projekt ustawy deregulacyjnej przewiduje rozszerzenie kompetencji sądów poprzez zniesienie ograniczenia dotyczącego przestępstw umyślnych. Po zmianie przepisów sądy będą mogły – także w takich przypadkach – decydować o odstąpieniu od zakazu lub skróceniu jego trwania. Takie rozwiązanie zwiększy elastyczność orzeczniczą, umożliwiając bardziej sprawiedliwe rozstrzygnięcia i lepsze dostosowanie sankcji do konkretnych sytuacji.
Drugą istotną zmianą w obszarze k.s.h. jest propozycja nowelizacji art. 586, który w tej chwili przewiduje odpowiedzialność karną (łącznie z pozbawieniem wolności) za niezłożenie wniosku o ogłoszenie upadłości we właściwym terminie. W praktyce liczba skazań z tego tytułu nie jest wysoka, a najczęściej orzekaną karą jest grzywna. Projekt zakłada usunięcie kary więzienia jako nadmiernie surowej w odniesieniu do charakteru czynu. Po zmianie sąd będzie mógł orzekać wyłącznie karę grzywny lub ograniczenia wolności.
Zmiany w ustawie o odpowiedzialności podmiotów zbiorowych za czyny zabronione pod groźbą kary
Projekt ustawy deregulacyjnej w zakresie tej ustawy przewiduje m.in. wprowadzenie przepisów umożliwiających orzekanie wobec podmiotu zbiorowego (np. spółki) środków kompensacyjnych w związku z popełnieniem przestępstwa.
Oznacza to, iż w postępowaniu karnym spółka będzie mogła zostać zobowiązana do naprawienia szkody lub zadośćuczynienia za krzywdy wyrządzone przestępstwem popełnionym np. przez jej reprezentanta.
Co więcej, odpowiedzialność grożąca spółce ma stanowić podstawę zabezpieczenia na mieniu podmiotu zbiorowego (np. zajęcie rachunku spółki).
Jakie zmiany w ustawie AML proponuje projekt ustawy deregulacyjnej?
Ustawodawca chce zrezygnować z odpowiedzialności karnej za niedopełnienie obowiązków informacyjnych z ustawy o AML[2]. Mowa tu m.in. o obowiązku zawiadomienia o okolicznościach, które mogą wskazywać na podejrzenie popełnienia przestępstwa prania pieniędzy lub finansowania terroryzmu.
Na podstawie znowelizowanych przepisów pracownik instytucji obowiązanej (lub inna osoba działająca na rzecz/w imieniu takiej instytucji), za niedopełnienie obowiązków może otrzymać karę administracyjną do wysokości 1 mln PLN.
Będziemy informować Państwa o dalszych losach projektu ustawy deregulacyjnej, a w razie jakichkolwiek pytań zachęcamy do kontaktu.
[1] k.s.h. art. 18 § 2-5
[2] Ustawa o AML, art. 74 ust. 1, art. 76, art. 86 ust. 1 i art. 90 ust. 1