1 rok temu
Wniosek o udostępnienie informacji publicznej z akt postępowania karnego
M.R. zwrócił się do Prokuratury Rejonowej w G. o udostępnienie mu informacji publicznej poprzez przesłanie skanów niektórych dokumentów z akt zakończonego postępowania karnego. Organ przesłał wnioskodawcy skany części żądanych dokumentów, informując jednocześnie, iż pozostałe, czyli protokoły przesłuchania świadków, nie stanowią informacji publicznej. Jak wyjaśniono, art. 3 ust. 1 pkt 2 ustawy z 6.9.2001 r. o dostępie do informacji publicznej (t.j. Dz.U. z 2022 r. poz. 902; dalej: DostInfPubU) dotyczy wglądu do dokumentów urzędowych, a nie innego rodzaju dokumentów. Prokurator Rejonowy w G. odwołał się do stanowiska Dyrektora Biura Prezydialnego Prokuratury Krajowej, zgodnie z którym protokół przesłuchania świadka nie spełnia wymagań dokumentu urzędowego, o którym mowa w art. 6 ust 2 DostInfPubU.
Katalog informacji publicznych
M.R. wniósł skargę na bezczynność Prokuratora Prokuratury Rejonowej w G., która została oddalona przez WSA w Krakowie. Sąd uznał, iż protokoły przesłuchania świadków w postępowaniu przygotowawczym nie stanowią informacji publicznej, zatem nie podlegają udostępnieniu w trybie DostInfPubU. W uzasadnieniu wyroku podkreślono, iż katalog informacji publicznych, wskazany w art. 6 DostInfPubU, spełnia istotną funkcję porządkującą, pozwalającą na uniknięcie każdorazowego badania przez organ zobowiązany do jej udzielenia, czy wniosek odnosi się do informacji publicznej. W art. 6 ust. 2 DostInfPubU wskazano, iż dokumentem urzędowym w rozumieniu DostInfPubU jest treść oświadczenia woli lub wiedzy, utrwalona i podpisana w dowolnej formie przez funkcjonariusza publicznego w rozumieniu przepisów KK, w ramach jego kompetencji, skierowana do innego podmiotu lub złożona do akt sprawy. W ocenie Sądu, spośród dokumentów w aktach postępowania przygotowawczego walor informacji publicznej posiadają m.in. orzeczenie kończące postępowanie przygotowawcze, wykaz dokumentów zgromadzonych w aktach czy notatka służbowa sporządzona przez policjanta na potrzeby tego postępowania. Natomiast protokół zeznań świadka nie jest informacją publiczną, nie zawiera on bowiem oświadczenia woli bądź wiedzy funkcjonariusza publicznego, ale świadka. Sygnowanie tego dokumentu przez funkcjonariusza nie powoduje, iż staje się on jego oświadczeniem woli lub wiedzy. Stanowi jedynie potwierdzenie, iż protokół został sporządzony przez tego funkcjonariusza lub przy jego udziale, w określonym czasie i miejscu.
Granice prawa dostępu do informacji
Sąd zaznaczył też, iż granice prawa dostępu do informacji są wyznaczane m.in. przez konieczność respektowania praw i wolności innych podmiotów. Celem DostInfPubU nie było narażenie obywateli na utratę prywatności i poddanie ich działań i zachowań osądowi każdego, kto zechce zapoznać się z aktami sprawy, w której występowali jako strona czy uczestnik postępowania. W aktach sądowych i aktach postępowań przygotowawczych znajduje się szereg dokumentów i informacji, których udostępnienie, choćby po anonimizacji danych osobowych, może zagrozić naruszeniem praw różnych podmiotów do ochrony ich godności, prawa do prywatności i dobrego imienia. W większości spraw wnioskodawca, podając sygnaturę sprawy, zna dane osobowe strony, której dotyczą akta tej sprawy.
Cele udostępniania informacji publicznych
NSA uchylił zaskarżony wyrok i zobowiązał Prokuratora Rejonowego w G. do rozpoznania wniosku M.R. W uzasadnieniu wyroku wyjaśniono, iż prawo dostępu do informacji publicznej służy nie tylko realizacji zasady transparentności władz publicznych, które mają obowiązek działać wobec obywateli w sposób jawny. Prawo to jest również elementem faktycznej kontroli społecznej nad organami władzy publicznej, ponieważ obywatele, żądając udostępnienia informacji, mogą sobie wyrobić stanowisko na temat funkcjonowania instytucji publicznych, a więc ich wiarygodności, profesjonalizmu czy gospodarności. NSA zaznaczył, iż wyliczenie informacji publicznych podlegających udostępnieniu w art. 6 DostInfPubU ma jedynie charakter przykładowy. W przypadku otrzymania wniosku, co do którego osoba podejmująca decyzję o udostępnieniu informacji ma wątpliwości, nie można się kierować samą treścią tego przepisu. W orzecznictwie przyjęto, iż informacją publiczną jest informacja, która spełnia dwie przesłanki: jest w posiadaniu podmiotu, który stanowi władzę publiczną lub wykonuje zadania publiczne, a także dotyczy spraw publicznych.
Protokół zeznań świadka jako dokument urzędowy
Prokurator Rejonowy w G. bez wątpienia jest podmiotem władzy publicznej, zaś protokoły zeznań świadków w postępowaniu karnym stanowią informację publiczną, choć nie zostały bezpośrednio wymienione w art. 6 DostInfPubU. Tego rodzaju dokumenty zostały wytworzone w toku sformalizowanego postępowania prowadzonego w imieniu Państwa przez uprawnione podmioty publiczne. Jak wynika z art. 143 § 1 pkt. 2 KPK, z czynności przesłuchania świadka obligatoryjnie sporządza się protokół, który powinien zawierać wszystkie elementy, enumeratywnie określone w art. 148 KPK. Jest to zatem dokument, którego forma i treść jest szczegółowo określona przez przepisy. Protokół zeznań świadka zawiera informację publiczną, wynika z niego bowiem, jakie czynności zostały dokonane przez adekwatny organ, jaki był ich przebieg, i co ma szczególne znaczenie dla społecznej kontroli organów władzy publicznej – jakie wnioski wyciągnął adekwatny organ z takiej czynności procesowej i jak wpłynęły one na dalsze działania tego organu. Są to zatem informacje o sprawach publicznych dotyczących funkcjonowania władzy publicznej, czyli sposobu prowadzenia przez nią postępowania.
Prawo do prywatności nie pozbawia informacji publicznego charakteru
Organ został zobowiązany do rozpoznania wniosku M.S., biorąc pod uwagę fakt, iż protokoły zeznań świadków zakończonego postępowania karnego prowadzonego przez Prokuraturę Rejonową w G. zawierają informację publiczną. Z dokumentów tych wynika zarówno sposób wykonania czynności procesowych przez urząd prokuratorski, jak i powalają one ocenić, czy podjęte czynności procesowe w sprawie mają uzasadnienie w zebranym materialne dowodowym. Jednocześnie NSA zaznaczył, iż wyrok nie zobowiązuje Organu do bezwzględnego udostępnienia żądanych dokumentów. Podnoszona przez Sąd I instancji okoliczność, iż ewentualnie ujawnienie treści protokołów mogłoby naruszyć prawo do prywatności świadków, nie oznacza, iż protokół zeznań nie jest informacją publiczną. Jednak w takiej sytuacji Organ, na podstawie art. 5 ust. 2 w zw. z art. 16 ust. 1 DostInfPubU, powinien wydać decyzję o odmowie udostępnienia informacji publicznej.
