Co więcej, postanowienia układów zbiorowych pracy i porozumień zbiorowych oraz regulaminów i statutów nie mogą być mniej korzystne dla pracowników niż przepisy Kodeksu pracy oraz innych ustaw i aktów wykonawczych.
Jednakże po stronie samego pracownika pojawia się ustawowy obowiązek przestrzegania regulaminu i ustalonego w zakładzie pracy porządku. O tym czym jest regulamin pracy i jakie są jego najważniejsze elementy przeczytasz w niniejszym artykule.
Czym jest regulamin pracy ?
Regulamin, to nic innego jak zbiór zasad i obowiązków obowiązujących w danej instytucji. Zgodnie ze słownikiem języka polskiego regulamin oznacza, iż przepisy i rozporządzenia regulujące postępowanie w jakiejś dziedzinie, obowiązujące pracowników jakiejś instytucji, członków organizacji itp.; też: dokument zawierający te przepisy i rozporządzenia. https://sjp.pwn.pl/slowniki/regulamin.html
Z kolei regulamin pracy stanowi wewnątrzzakładowe źródło prawa pracy, który ustala organizację i porządek w procesie pracy oraz związane z tym prawa i obowiązki pracodawcy i pracowników. W orzecznictwie wskazuje się, że:
- Regulamin nie może ingerować w przepisy rangi ustawowej regulujące przesłanki rozwiązywania umów o pracę. Czym innym jest możliwość określenia (doprecyzowania) w regulaminie obowiązków, których naruszenie uzasadnia wypowiedzenie umowy lub mających charakter ciężkiego naruszenia podstawowych obowiązków pracowniczych [por. Wyrok Sądu Najwyższego z dnia 21 czerwca 2017 r., sygn. akt II PK 197/16].
- Regulamin pracy nie może ustanawiać zakazu dodatkowego zatrudnienia u innego pracodawcy, a tym bardziej zakazu konkurencji, gdyż ma ograniczony zakres w odniesieniu do stosunku pracy. Ustala jedynie organizacje i porządek w procesie pracy oraz związane z tym prawa i obowiązki pracodawcy i pracowników [tak Wyrok Sądu Najwyższego z dnia 25 kwietnia 2014 r., sygn. akt II PK 194/13];
- Zobowiązanie pracownika w regulaminie pracy do zapoznawania się z innymi regulaminami, instrukcjami i przepisami obowiązującymi na jego stanowisku pracy, nie wyłącza obowiązku pracodawcy zaznajamiania pracowników podejmujących pracę z zakresem ich obowiązków i sposobem wykonywania pracy na wyznaczonych stanowiskach [tak Wyrok Sądu Najwyższego z dnia 29 maja 2007 r., sygn. akt II PK 317/06];
- W zakładzie pracy, w którym nie ma obowiązku wprowadzenia regulaminu pracy, ustalenie elementów organizacji i porządku pracy, w tym sposobu potwierdzania obecności w pracy, następuje w drodze poleceń pracodawcy [tak Wyrok Sądu Najwyższego z dnia 7 lutego 2007 r., sygn. akt I PK 221/06].
Obowiązek sporządzenia regulaminu pracy
Pracodawca zatrudniający:
- co najmniej 50 pracowników wprowadza regulamin pracy, chyba iż obowiązują postanowienia układu zbiorowego pracy;
- mniej niż 50 pracowników może wprowadzić regulamin pracy, chyba iż obowiązują postanowienia układu zbiorowego pracy;
- co najmniej 20 i mniej niż 50 pracowników wprowadza regulamin pracy, o ile zakładowa organizacja związkowa wystąpi z wnioskiem o jego vwprowadzenie, chyba iż obowiązują postanowienia układu zbiorowego pracy.
Gdy nie ma obowiązku wydania regulaminu pracy, system i rozkład czasu pracy oraz okres rozliczeniowy pracodawca ustala w obwieszczeniu, a w szczególnych sytuacjach w porozumieniu z zakładowymi organizacjami związkowymi lub przedstawicielami pracowników lub w umowie o pracę.
WAŻNE
– pracodawca regulamin pracy ustala w uzgodnieniu z zakładową organizacją związkową, a w razie nieuzgodnienia treści regulaminu pracy z zakładową organizacją związkową w ustalonym przez strony terminie, a także w przypadku, gdy u danego pracodawcy nie działa zakładowa organizacja związkowa, regulamin pracy ustala pracodawca.
Podstawowe elementy regulaminu pracy
Skoro regulamin pracy ustala organizację i porządek w procesie pracy oraz związane z tym prawa i obowiązki pracowników, to możliwe jest wprowadzenie do niego dodatkowych elementów, oprócz oczywiście tych obligatoryjnych (ustawowych), które mają zapewnić prawidłowe relacje wewnątrzzakładowe.
Regulamin pracy, określając prawa i obowiązki pracodawcy i pracowników związane z porządkiem w zakładzie pracy, powinien ustalać w szczególności:
- organizację pracy, warunki przebywania na terenie zakładu pracy w czasie pracy i po jej zakończeniu, wyposażenie pracowników w narzędzia i materiały, a także w odzież i obuwie robocze oraz w środki ochrony indywidualnej i higieny osobistej;
- systemy i rozkłady czasu pracy oraz przyjęte okresy rozliczeniowe czasu pracy;
- porę nocną;
- termin, miejsce, czas i częstotliwość wypłaty wynagrodzenia;
- wykazy prac wzbronionych pracownikom młodocianym oraz kobietom;
- rodzaje prac i wykaz stanowisk pracy dozwolonych pracownikom młodocianym w celu odbywania przygotowania zawodowego;
- wykaz lekkich prac dozwolonych pracownikom młodocianym zatrudnionym w innym celu niż przygotowanie zawodowe;
- obowiązki dotyczące bezpieczeństwa i higieny pracy oraz ochrony przeciwpożarowej, w tym także sposób informowania pracowników o ryzyku zawodowym, które wiąże się z wykonywaną pracą;
- przyjęty u danego pracodawcy sposób potwierdzania przez pracowników przybycia i obecności w pracy oraz usprawiedliwiania nieobecności w pracy.
Regulamin pracy powinien zawierać informacje o karach stosowanych zgodnie z przepisu art. 108 Kodeksu pracy z tytułu odpowiedzialności porządkowej pracowników.
Zgodnie z przepisami Kodeksu pracy w regulaminie powinny również się znaleźć następujące kwestie o ile pracodawca zamierza je wdrożyć/wprowadzić do zakładu pracy, tj.:
- wprowadzenie kontroli trzeźwości, grupę lub grupy pracowników objętych kontrolą trzeźwości i sposób przeprowadzania kontroli trzeźwości, w tym rodzaj urządzenia wykorzystywanego do kontroli, czas i częstotliwość jej przeprowadzania [por. art. 21(1c) § 10 Kodeksu pracy];
- cele, zakres oraz sposób zastosowania monitoringu [por. art. 22(2) § 6 Kodeksu pracy];
- terminie, miejscu, czasie i częstotliwości wypłacania wynagrodzenia za pracę, porze nocnej oraz przyjętym u danego pracodawcy sposobie potwierdzania przez pracowników przybycia i obecności w pracy oraz usprawiedliwiania nieobecności w pracy [por. art. 29 § 3 ust.1 lit. m Kodeksu pracy];
- wykonywanie pracy zdalnej [por. art. 67(20) Kodeksu pracy];
- forma wypłaty wynagrodzenia [por. art. 86 Kodeksu pracy];
- czas odbywania i pokrywanie przez pracodawcę kosztów obowiązkowych szkoleń pracowników [art. 94(13) Kodeksu pracy].
Regulamin wchodzi w życie po upływie 2 tygodni od dnia podania go do wiadomości pracowników, w sposób przyjęty u danego pracodawcy. Pracodawca jest obowiązany zapoznać pracownika z treścią regulaminu pracy przed dopuszczeniem go do pracy.
A jeżeli chcesz przeczytać więcej na temat regulaminu wypłaty wynagrodzeń, to przejdź tutaj.
Wzór regulaminu pracy do pobrania
Darmowy wzór regulaminu pracy możesz pobrać tutaj.
Regulamin pracy – podsumowanie
Regulamin pracy jako zbiór zasad i praw obowiązujących w danych zakładzie pracy powinien przede wszystkim określać:
- Postanowienia ogólne;
- Obowiązki pracodawcy;
- Obowiązki pracowników;
- Organizację procesu pracy;
- Wynagrodzenie za pracę;
- Czas pracy;
- Urlopy i zwolnienia od pracy;
- Bezpieczeństwo i higienę pracy;
- Informacje o karach porządkowych;
- Postanowienia końcowe.