Remanent – co warto wiedzieć o spisie z natury na koniec roku w działalności usługowej, handlowej i produkcyjnej?

Wykonywanie remanentu to coroczny obowiązek każdego przedsiębiorcy, który swoją działalność rozlicza z fiskusem na podstawie księgi przychodów i rozchodów (KPiR). Przeczytaj nasz artykuł i dowiedz się wszystkiego, co powinieneś wiedzieć o spisie z natury!

Remanent często określa się również mianem spisu z natury lub inwentaryzacji. Kto ma obowiązek go przeprowadzić? Kiedy i w jaki sposób należy tego dokonać? Czy należy czekać do 31 grudnia i rozliczać się w ostatniej chwili? Czym jest wartość remanentu? Pytań nie brakuje! Wszystkie odpowiedzi znajdziesz w naszym tekście. Zapraszamy do lektury!

Czym jest remanent na koniec roku?

Remanent jest określany także jako inwentaryzacja lub spis z natury. Jego wykonanie stanowi coroczny obowiązek wszystkich przedsiębiorców, którzy zdecydowali się rozliczać prowadzoną przez siebie działalność na podstawie księgi przychodów i rozchodów. W praktyce remanent jest spisem towarów, które fizycznie znajdują się w posiadaniu danego przedsiębiorstwa, są przeznaczone do handlu, a w dniu dokonania spisu nie zostały sprzedane.

Spis towarów jest dopiero pierwszym krokiem, jaki podejmuje się w trakcie wykonywania inwentaryzacji. Kolejnym jest dokonanie wyceny wszystkich pozycji znajdujących się w spisie z natury. Podatnik ma na to 14 dni od dnia zakończenia spisu.

Kwestie dotyczące przeprowadzania spisu zostały unormowane w Rozporządzeniu Ministra Finansów z dnia 23 grudnia 2019 roku w sprawie prowadzenia podatkowej księgi przychodów i rozchodów.

Spis z natury – cel

Przeprowadzanie spisów z natury ma na celu ustalenie rzeczywistego dochodu, jaki został osiągnięty przez przedsiębiorcę w związku z prowadzoną przez niego działalnością gospodarczą. Dochód ten oblicza się poprzez dokonanie zestawienia kwot z dwóch remanentów – otwierającego i kończącego dany rok. Otrzymana w takim działaniu różnica jest wysokością dochodu. Dochód roczny zostanie powiększony wówczas, gdy remanent końcowy będzie wyższy od początkowego. W odwrotnej sytuacji dochód zostanie pomniejszony.

Wynik remanentu a posiadana dokumentacja sprzedażowa

W praktyce po sporządzeniu remanentu konieczne będzie zestawienie jego wyników z posiadanymi dokumentami, które informują o pożądanej ilości:

• fakturami zakupowymi;
• drukami PZ;
• raportami kasowymi;
• programami komputerowymi, które w życiu codziennym pomagają w sprawnym zarządzaniu stanami magazynowymi.

Co do zasady, dane te powinny się zgadzać. jeżeli jednak występuje pomiędzy nimi rozbieżność, konieczna okaże się korekta błędnych zapisów, która będzie zmierzała do wystąpienia pełnej zbieżności. Stosuje się w tym celu dokumenty ujawnienia lub likwidacji towaru, które są uregulowane przepisami prawa.

Co z towarami, które są opłacone, ale jeszcze nie znajdują się faktycznie na stanie?

W skład inwentaryzacji wchodzą nie tylko towary faktycznie znajdujące się w magazynie, ale również takie, które zostały już zakupione, ale jeszcze nie dostarczono ich do firmy. Dzieje się tak, ponieważ one również stanowią własność przedsiębiorstwa.

Wartość inwentaryzacji

Remanent sporządzany na koniec roku stanowi zarówno wynik inwentaryzacji końcowej, jak i początkowej roku kolejnego. Spis z natury sporządzany jest na ostatni dzień grudnia i tym samym stanowi zakończenie roku podatkowego w księdze przychodów i rozchodów.

Czym jest remanent zerowy?

Sytuacja, kiedy przedsiębiorca ma do czynienia z wystąpieniem remanentu zerowego, następuje wówczas, gdy na koniec roku saldo spisu będzie wynosić zero. Oznacza to, iż przedsiębiorstwo w aktualnym momencie nie ma w swoim posiadaniu żadnych składników majątku, które muszą być zapisane w inwentaryzacji. Jednak przepisy mówią jasno, iż choćby w takiej sytuacji konieczne jest sporządzenie remanentu.

Co wchodzi w spis z natury?

Spis ten powinien obejmować towary przygotowane do sprzedaży, ale również posiadane na stanie materiały, które miałyby służyć wyprodukowaniu kolejnych partii sprzedawanych towarów. Zgodnie z ustawodawstwem w skład remanentu wchodzą:

• przygotowane do sprzedaży i niewymagające obróbek towary handlowe;
• produkty gotowe do sprzedaży;
• półwyroby, które aby mogły zostać sprzedane, muszą zostać jeszcze obrobione;
• surowce oraz materiały podstawowe i pomocnicze;
• odpady i braki;
• materiały, które nie zostały jeszcze pobrane do obróbki lub przerobienia.

Warto wiedzieć, iż remanent nie obejmuje środków trwałych i wyposażenia firmy, czyli np. komputerów, laptopów, telefonów komórkowych i innych sprzętów.

Elementy przeprowadzanej inwentaryzacji, czyli co powinien zawierać remanent?

Zgodnie z aktualnie obowiązującymi przepisami podatkowymi remanent powinien składać się ze ściśle określonych elementów. Należą do nich:

• nazwa firmy lub imię i nazwisko właściciela/właścicieli przedsiębiorstwa;
• data dokonania inwentaryzacji;
• numer porządkowy inwentaryzowanych pozycji;
• dokładna nazwa towarów i materiałów;
• jednostka miary;
• liczba składników spisu stwierdzonych podczas dokonywania pomiaru;
• cena wyrażona w złotych i groszach za sztukę;
• wartość łączna poszczególnych pozycji i całego spisu;
• podpisy osób sporządzających i obecnych przy inwentaryzacji;
• podpisy właścicieli przedsiębiorstwa;
• klauzula o zakończeniu spisu na konkretnie oznaczonej pozycji.

Dodatkowe zasady sporządzania remanentu

Inwentaryzacja powinna zostać sporządzona w sposób trwały i staranny. Wszystkie towary, które nie są własnością przedsiębiorstwa, ale aktualnie znajdują się na jego obszarze, również powinny zostać ujęte w spisie z dokładnym uwzględnieniem ich liczby. W tym wypadku nie ma konieczności określania ich co do wartości. Należy jednak dokładnie wskazać, czyją są własnością.

Warto podkreślić też fakt, iż remanent powinien być dokonywany w czasie zamknięcia przedsiębiorstwa. Dzieje się tak dla zachowania pewności utrzymania niezmiennych w danym momencie stanów faktycznych (każda transakcja kupna i sprzedaży powodowałaby zmianę stanów magazynowych i wystąpienie niezgodności w dokumentach). Zapisy powinny też być dokonywane rzetelnie i w zgodzie z faktycznym stanem magazynowym.

Podsumowując, dokonanie corocznych spisów z natury jest obowiązkiem każdego przedsiębiorcy, który rozlicza się na podstawie podatkowej księgi przychodów i rozchodów. Ustawodawca dokładnie określił zasady sporządzania tego dokumentu, jak również jego elementy składowe.