Renta socjalna w wysokości minimalnego wynagrodzenia

Założenia projektu: Zmiana wysokości renty socjalnej

Grupa posłów przedstawiła obywatelski projekt ustawy o zmianie ustawy o rencie socjalnej (druk nr 3099). Projekty został przekazany 13.3.2023 r. do zaopiniowania przez Biuro Legislacyjne oraz Biuro Analiz Sejmowych, zaś 23.3.2023 r. skierowano go do Sejmu.

Projekt przewiduje zmiany w art. 6 ust. 1 ustawy z 27.6.2003 r. o rencie socjalnej (t.j. Dz.U. z 2022 r. poz. 240; dalej: RentaSocU). Zgodnie z nowym zaproponowanym brzmieniem tego artykułu renta socjalna wynosiłaby 100% minimalnego wynagrodzenia za pracę, ustalonego na podstawie przepisów ustawy z 10.10.2002 r. o minimalnym wynagrodzeniu za pracę (t.j. Dz.U. z 2020 r. poz. 2207; dalej: MinWynagrU), obowiązującego w danym roku.

Obecnie w myśl art. 6 ust. 1 RentaSocU renta socjalna wynosi 100% kwoty najniższej renty z tytułu całkowitej niezdolności do pracy ustalonej i podwyższonej zgodnie z ustawą z 17.12.1998 o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (t.j. Dz.U. z 2022 r. poz. 504). Wysokość renty socjalnej od 1.3.2023 r. wynosi 1.588,44 zł. Uprawniony do renty netto otrzymuje kwotę w wysokości 1217,98 zł. Natomiast od 1.1.2023 r. minimalne wynagrodzenie za pracę wynosi 3.490 zł, a od 1.1.2023 r. wzrośnie do kwoty 3.600 zł. Przewidziana w projekcie wysokość renty socjalnej oznacza, duży wzrost jej wysokości. Ponadto zgodnie z art. 2 ust. 1 MinWynagrU wysokość minimalnego wynagrodzenia za pracę jest corocznie przedmiotem negocjacji w ramach Rady Dialogu Społecznego. Oznacza to, iż co roku wzrastałaby również wysokość kwoty renty socjalnej.

Renta socjalna przysługuje zgodnie z art. 4 RentaSocU osobie pełnoletniej całkowicie niezdolnej do pracy z powodu naruszenia sprawności organizmu, które powstało: przed ukończeniem 18. roku życia, w trakcie nauki w szkole lub w szkole wyższej – przed ukończeniem 25. roku życia lub w trakcie kształcenia w szkole doktorskiej, studiów doktoranckich lub aspirantury naukowej. Wnioskodawcy w uzasadnieniu projektu wskazują, iż obecna kwota renty socjalnej nie pokrywa koniecznych wydatków związanych z niepełnosprawnością. Zwiększenie kwoty renty socjalnej i jej coroczna waloryzacja ma zgodnie z założeniami projektu zwiększyć szansę na samodzielne życie niepełnosprawnych. w tej chwili świadczenie jest zbyt niskie i najczęściej niepełnosprawni pozostają na utrzymaniu rodziny. Tym bardziej, iż muszą oni opłacać wizyty u lekarzy, prowadzić stałą rehabilitację czy przeznaczać spore wydatki na specjalistyczne żywienie oraz środki higieny osobistej.

W uzasadnieniu wskazano, iż w tej chwili prawo do renty socjalnej przysługuje ok. 290 tys. osób. Podniesienie kwoty świadczenia rentowego do wysokości minimalnego wynagrodzenia za pracę oznacza wydatki w wysokości ok. 330 mln zł miesięcznie.

Zbieg renty socjalnej i rodzinnej

W związku z podniesieniem kwoty renty socjalnej konieczne są również zmiany w art. 9 RentaSocU, który reguluje kwestie zbiegu prawa do renty socjalnej oraz renty rodzinnej. Zgodnie z obecnym brzmieniem art. 9 ust. 1 RentaSocU w przypadku zbiegu uprawnień do renty socjalnej z uprawnieniem do renty rodzinnej kwota renty socjalnej ulega takiemu obniżeniu, aby łączna kwota obu świadczeń nie przekraczała 200% kwoty najniższej renty z tytułu całkowitej niezdolności do pracy. Kwota obniżonej renty socjalnej nie może być niższa niż 10% kwoty najniższej renty z tytułu całkowitej niezdolności do pracy. Projekt przewiduje, iż w razie zbiegu rent, renta socjalna ulegałaby obniżeniu, tak aby łączna wysokość obu świadczeń rentowych nie przekraczała 300% kwoty z tytułu niezdolności do pracy.