Renta wdowia od 2025 r.

Czym jest renta wdowia?

Renta wdowia to nowe świadczenie wprowadzone ZmEmRentyFUSU24, które pozwala osobom uprawnionym do renty rodzinnej po zmarłym małżonku oraz posiadającym prawo do emerytury lub innych świadczeń emerytalnych, na łączenie tych świadczeń.

Zgodnie z art. 95a dodanym do ustawy z 17.12.1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (t.j. Dz.U. z 2023 r. poz. 1251; dalej: EmRentyFUSU), osoba uprawniona może wybrać jeden z dwóch wariantów otrzymywania świadczeń:

1. przysługującą rentę rodzinną oraz 25 % emerytury, emerytury rolniczej, emerytury z ubezpieczenia społecznego rolników indywidualnych i członków ich rodzin, emerytury wojskowej, emerytury policyjnej, zasiłku przedemerytalnego, świadczenia przedemerytalnego, emerytury pomostowej, nauczycielskiego świadczenia kompensacyjnego, renty z tytułu niezdolności do pracy, w tym renty szkoleniowej, renty rolniczej z tytułu niezdolności do pracy, renty rolniczej szkoleniowej, renty z ubezpieczenia społecznego rolników indywidualnych i członków ich rodzin, wojskowej renty inwalidzkiej albo policyjnej renty inwalidzkiej, albo
2. przysługującą emeryturę, emeryturę rolniczą, emeryturę z ubezpieczenia społecznego rolników indywidualnych i członków ich rodzin, emeryturę wojskową, emeryturę policyjną, zasiłek przedemerytalny, świadczenie przedemerytalne, emeryturę pomostową, nauczycielskie świadczenie kompensacyjne, rentę z tytułu niezdolności do pracy, w tym rentę szkoleniową, rentę rolniczą z tytułu niezdolności do pracy, rentę rolniczą szkoleniową, rentę z ubezpieczenia społecznego rolników indywidualnych i członków ich rodzin, wojskową rentę inwalidzką albo policyjną rentę inwalidzką, oraz 25 % renty rodzinnej.

Takie rozwiązanie zapewnia większą elastyczność i umożliwia uprawnionym osobom wybór najbardziej korzystnego wariantu finansowego. Warto podkreślić, iż przepisy umożliwiają łączenie różnych rodzajów świadczeń, co może znacząco wpłynąć na sytuację materialną wdów i wdowców w Polsce.

Warunki otrzymania renty wdowiej

Nowe przepisy precyzują, iż aby skorzystać z renty wdowiej należy spełnić określone warunki.

Osoba uprawniona ma prawo do wypłaty świadczeń w przypadku:

1. osiągnięcia wieku emerytalnego określonego w art. 24 ust. 1 EmRentyFUSU;
2. pozostawania we wspólności małżeńskiej do dnia śmierci małżonka;
3. nabycia prawa do renty rodzinnej po zmarłym małżonku nie wcześniej niż 5 lat przed osiągnięciem wieku emerytalnego określonego w art. 24 ust. 1 EmRentyFUSU.

Co istotne, wypłata świadczeń ustaje z dniem poprzedzającym dzień zawarcia nowego związku małżeńskiego przez osobę uprawnioną. Zapis ten ma na celu ochronę systemu przed wypłatą świadczeń w przypadkach, które mogłyby nie spełniać intencji ustawodawcy.

Ograniczenia dotyczące wysokości świadczeń

Nowe przepisy wprowadzają również istotne ograniczenia dotyczące wysokości sumy świadczeń, które mogą być łączone. Zgodnie z art. 95a ust. 4 dodanym do EmRentyFUSU, łączna wysokość świadczeń nie może przekroczyć trzykrotności kwoty najniższej emerytury. Oznacza to, iż jeżeli suma wybranych świadczeń przekroczy ten limit, zostaną one odpowiednio pomniejszone.

W przypadku przekroczenia kwoty trzykrotności kwoty najniższej emerytury świadczenia ulegają pomniejszeniu o kwotę przekroczenia według kolejności:

1) świadczenia finansowane z budżetu państwa:

a) świadczenia z zaopatrzenia emerytalno-rentowego żołnierzy zawodowych,

b) świadczenia z zaopatrzenia emerytalno-rentowego funkcjonariuszy Policji, Urzędu Ochrony Państwa, Agencji Bezpieczeństwa Wewnętrznego, Agencji Wywiadu, Służby Kontrwywiadu Wojskowego, Służby Wywiadu Wojskowego, Centralnego Biura Antykorupcyjnego, Straży Granicznej, Straży Marszałkowskiej, Biura Ochrony Rządu, Służby Ochrony Państwa, Państwowej Straży Pożarnej, Służby Celnej, Służby Celno-Skarbowej i Służby Więziennej,

c) inne świadczenia;

2) świadczenia finansowane z Funduszu Emerytalno-Rentowego Kasy Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego;

3) świadczenia finansowane z Funduszu Pracy;

4) świadczenia finansowane z Funduszu Emerytur Pomostowych;

5) świadczenia finansowane z Funduszu.

W sytuacji, gdy suma świadczeń przekracza określony limit, decyzję o pomniejszeniu świadczeń podejmuje odpowiedni organ rentowy lub emerytalny.

Procedura składania wniosków i techniczne aspekty wdrożenia

Osoby, które spełniają warunki do skorzystania z renty wdowiej, będą mogły składać wnioski o ustalenie zbiegu świadczeń od 1.1.2025 r. Świadczenia w ramach tego zbiegu będą wypłacane od 1.7.2025 r., pod warunkiem, iż wnioski zostaną złożone przed tym terminem. Ustawa przewiduje, iż wnioski te mogą być składane w formie elektronicznej, co ma na celu ułatwienie procedury i przyspieszenie realizacji wypłat.

Zakład Ubezpieczeń Społecznych (dalej: ZUS) oraz inne organy emerytalno-rentowe zostaną zobowiązane do stworzenia systemu teleinformatycznego, który umożliwi wymianę danych między tymi organami. System ten będzie najważniejszy w procesie ustalania prawa do świadczeń oraz ich wysokości, a także w monitorowaniu zbiegu świadczeń. Przewiduje się, iż dzięki nowoczesnym rozwiązaniom technologicznym, cały proces będzie przebiegał sprawnie i zminimalizuje ryzyko błędów czy nadużyć.

Wpływ na inne przepisy

ZmEmRentyFUSU24 wprowadza zmiany nie tylko w EmRentyFUSU, ale również w wielu innych ustawach. Zmiany dotyczą m.in.: