Rozporządzenie EUDR – kto i jak musi się na nie przygotować?

Firmy, które wykorzystują w swojej działalności m.in.: drewno, kakao, kawę, kauczuk, soję, palmę olejową czy produkty wyprodukowane z tych surowców, powinny zacząć przygotowania do nowych obowiązków. Niewywiązanie się z nich będzie grozić dotkliwymi karami.

Kiedy przepisy wejdą w życie?

Z końcem grudnia 2024 r. miały wejść w życie nowe obowiązki dla przedsiębiorców, które wynikają z Rozporządzenia EUDR[1] w sprawie udostępniania na rynku unijnym i wywozu z Unii niektórych towarów i produktów związanych z wylesianiem i degradacją lasów oraz uchylenia rozporządzenia (UE) nr 995/2010.

Jednak 2 października Komisja Europejska poinformowała o planach przesunięcia tego terminu – o 12 miesięcy. o ile propozycja zostanie zaakceptowania przez Parlament i Radę UE, przepisy zaczną obowiązywać:

• od 30 grudnia 2025 r. – w przypadku dużych przedsiębiorców;
• od 30 czerwca 2026 r. – w przypadku małych i mikro przedsiębiorców.

Celem Rozporządzenia EUDR jest ograniczanie globalnego wylesiania oraz zmniejszanie emisji gazów cieplarnianych i globalnej utraty różnorodności biologicznej. Ma się to odbywać poprzez zapobieganie wprowadzaniu i udostępnianiu na rynku unijnym produktów, których produkcja wiązała się z wylesianiem lub degradacją lasów.

Jakie produkty obejmuje Rozporządzenie EUDR?

Nowe regulacje dotyczą „odnośnych produktów”, które zawierają „odnośne towary” lub zostały wytworzone przy ich użyciu. Termin „odnośne towary” odnosi się do surowców takich jak:

• kauczuk;
• drewno;
• palma olejowa;
• soja;
• kakao;
• kawa;
• bydło.

Natomiast „odnośnymi produktami” są, m.in.:

• uszczelki, podkładki i inne uszczelnienia (CN ex 4016);
• płyty, arkusze, taśmy, pręty i kształtowniki, z gumy, innej niż ebonit (CN ex 4008);
• pasy lub taśmy, przenośnikowe lub napędowe, z gumy (CN ex 4010);
• niektóre kwasy przemysłowe, np. palmitynowy, stearynowy, oleinowy, przemysłowe alkohole tłuszczowe (CN 2915 70, 3823 11, 3823 12, 3823 70);
• narzędzia, oprawy narzędzi, rękojeści narzędzi, oprawy lub trzonki mioteł, szczotek i pędzli, z drewna (CN 4417);
• skrzynie, pudła, klatki, bębny i podobne opakowania, z drewna; bębny do kabli, z drewna; palety, palety skrzyniowe i pozostałe platformy załadunkowe, z drewna; nadstawki do palet płaskich, z drewna (CN 4415).

Pełna lista „odnośnych produktów” znajduje się w Załączniku I do Rozporządzenia EUDR.

Kogo dotyczy EUDR?

Obowiązki Rozporządzenia EUDR dotyczą podmiotów, które w ramach działalności handlowej działają z „odnośnymi towarami” lub „odnośnymi produktami” poprzez:

• wprowadzanie ich do obrotu na rynku unijnym (czyli udostępnianie po raz pierwszy);
• udostępnianie ich na rynku unijnym (czyli odpłatne lub nieodpłatne dostarczanie do celów dystrybucji, konsumpcji bądź używania w ramach działalności handlowej);
• wywożenie ich z UE.

Nowe obowiązki dla przedsiębiorców

„Odnośne towary” i „odnośne produkty” mogą być wprowadzane do obrotu, udostępniane na rynku UE lub z niego wywożone, tylko jeżeli spełniają wszystkie następujące warunki:

• nie powodują wylesiania;
• zostały wyprodukowane zgodnie z adekwatnymi przepisami kraju produkcji;
• przedłożono w ich sprawie oświadczenie o należytej staranności.

Należyta staranność wiąże się przede wszystkim z gromadzeniem określonych informacji, danych i dokumentów, a także z podejmowaniem środków oceny oraz zmniejszania ryzyka.

Jakie sankcje zakładają nowe regulacje?

W przypadku naruszenia obowiązków wynikających z Rozporządzenia EUDR przewidziane zostały następujące sankcje:

• grzywny wynoszące co najmniej 4% łącznego obrotu osiągniętego przez przedsiębiorcę w całej Unii w roku finansowym poprzedzającym decyzję o nałożeniu grzywny;
• konfiskatę produktów lub dochodów uzyskanych z transakcji obejmujących „odnośne produkty”;
• czasowe wykluczenie z procedur udzielania zamówień oraz z dostępu do finansowania publicznego, w tym procedur przetargowych, dotacji i koncesji;
• czasowy zakaz wprowadzania do obrotu, udostępniania na rynku lub wywozu „odnośnych towarów” i „odnośnych produktów”.

Jak przygotować się na nowe regulacje?

Aby określić wpływ Rozporządzenia EUDR na prowadzoną działalność, przedsiębiorcy już teraz powinni skontrolować swoje łańcuchy dostaw oraz katalog przywożonych i wywożonych towarów.

Jeżeli analiza wykaże, iż organizacja jest objęta nowymi regulacjami, to kolejne kroki powinny dotyczyć, m.in.:

• wdrożenia procedur pozyskiwania stosownych danych od dostawców;
• realizacji działań związanych z dochowaniem należytej staranności;
• wdrożenia odpowiednich zmian techniczno-systemowych.

W razie dodatkowych pytań lub potrzeby pomocy w zidentyfikowaniu obszarów, w których potrzebują Państwo wsparcia, zachęcamy do kontaktu.

[1] Rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2023/1115 z dnia 31 maja 2023 r.