Spowodowanie wypadku drogowego pod wpływem alkoholu

Spośród wszystkich przestępstw wymienionych w Kodeksie Karnym, najwięcej osób w Polsce zostaje skazane przez sądy na podstawie przepisów rozdziału XXI Kodeksu Karnego obejmującego przestępstwa przeciwko bezpieczeństwu w komunikacji. Jak wynika ze statystyk Komendy Głównej Policji w 2019 r. w Polsce zgłoszono 30.288 wypadków drogowych oraz odnotowano ponad 111.000 tysięcy osób prowadzących samochód pod wpływem alkoholu. Wypadek pod wpływem alkoholu dotyczył natomiast 2.717 osób.

Celem niniejszego artykułu jest omówienie przestępstwa prowadzenia pojazdu mechanicznego w stanie nietrzeźwości lub pod wpływem środka odurzającego, o którym mowa w art. 178a Kodeksu Karnego. Ponadto, w drugiej części artykułu zostało wskazanych szereg praktycznych porad jak należy zachować się w sytuacji zatrzymania przez policję za jazdę samochodem pod wpływem alkoholu.

Prowadzenie pojazdu mechanicznego w stanie nietrzeźwości lub pod wpływem środka odurzającego (art. 178a Kodeksu Karnego). Co grozi za spowodowanie wypadku pod wpływem alkoholu?

Zgodnie z art. 178a Kodeksu Karnego, kto, znajdując się w stanie nietrzeźwości lub pod wpływem środka odurzającego, prowadzi pojazd mechaniczny w ruchu lądowym, wodnym lub powietrznym, podlega grzywnie, karze ograniczenia wolności albo więzienia do lat 2.

Jak należy interpretować poszczególne elementy przepisu karnego oraz w jakich sytuacjach przepis znajdzie zastosowanie?

Czym jest pojazd mechaniczny?

Zgodnie z orzecznictwem sądowym, za pojazdy mechaniczne należy uznać pojazdy zaopatrzone w poruszający je silnik, między innymi pojazdy samochodowe, maszyny rolnicze, motocykle oraz motorowery. Mając na względzie, iż do pojazdów mechanicznych zalicza się każdy pojazd wprawiany w ruch dzięki silnika, wydaje się zatem, iż powszechnie używane w tej chwili hulajnogi elektryczne jako pojazdy zaopatrzone w silniki należy również traktować jako pojazdy mechaniczne w rozumieniu przepisu. W konsekwencji, pojazdem mechanicznym nie będzie rower, deskorolka, czy rolki, z uwagi na to, iż są to pojazdy napędzane siłą mięśni.

W orzecznictwie sądowym (przykładowo wyrok Sądu Najwyższego z dnia 18.03.2003 r., sygn. akt III KKN 390/01) przyjmuje się również, iż podmiotem przestępstwa prowadzenia pojazdu w stanie nietrzeźwości lub pod wpływem środka odurzającego jest również osoba prowadząca holowany pojazd mechaniczny. Osoba kierująca holowanym pojazdem znajdująca się w stanie nietrzeźwości podlega zatem odpowiedzialności karnej. Nie ma przy tym znaczenia okoliczność, iż z uwagi na holowanie pojazdu silnik jest wyłączony.

Czy konieczne jest wystąpienie skutku przestępstwa?

Aby zostać uznanym winnym popełnia przestępstwa, nie jest niezbędne aby doszło do wystąpienia jakiegokolwiek skutku przestępstwa. Innymi słowy, aby doszło do popełnienia przestępstwa, wystarczające jest samo prowadzenie pojazdu w stanie nietrzeźwości, przez który należy rozumieć sytuację, gdy:

• zawartość alkoholu we krwi przekracza 0,5 promila albo prowadzi do stężenia przekraczającego tę wartość lub
• zawartość alkoholu w 1 dm3 wydychanego powietrza przekracza 0,25 mg albo prowadzi do stężenia przekraczającego tę wartość.

Poprzez „środek odurzający” należy rozumieć zgodnie z ustawą o przeciwdziałaniu narkomanii, każdą substancję pochodzenia naturalnego lub syntetycznego działający na ośrodkowy układ nerwowy, między innymi amfetaminę, kokainę, liście koki, metadon, itd. Sądy wskazują jednak (np. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 28.03.2007 r., sygn. akt II KK 147/06), iż pojęcie środka odurzającego obejmuje nie tylko środki odurzające wskazane w ustawie o przeciwdziałaniu narkomanii, ale również inne substancje pochodzenia naturalnego lub syntetycznego działające na ośrodkowy układ nerwowy których użycie powoduje obniżenie sprawności w zakresie kierowania pojazdem.

Odpowiedzialność na podstawie przepisu zaistnieje również w sytuacji, gdy sprawca przewidywał, iż alkohol nie uległ wydalenia z organizmu z uwagi na upływ czasu i jednocześnie wyraża na to zgodę. Przepis znajduje zatem zastosowanie również w sytuacji jazdy „na kacu”.

Gdzie może zostać popełnione przestępstwo spowodowania wypadku drogowego pod wpływem alkoholu

Do popełnienia przestępstwa może dojść na drogach publicznych, drogach wewnętrznych, parkingach, placach, strefach zamieszkania, strefach ruchu a także wszelkich innych miejscach dostępnych dla ruchu pojazdów, np. na drogach leśnych (tak Sąd najwyższy w postanowieniu z dnia 28.03.2017 r., sygn. akt III KK 472/16.

Kto jest sprawcą przestępstwa?

Sprawcą przestępstwa jest jedynie osoba, która bezpośrednio kieruje pojazdem, a zatem będzie to osoba, która nadaje pojazdowi ruch i kierunek. Prowadzącym pojazd będzie również osoba, która prowadzi pojazd z wyłączonym silnikiem (holowany) lub jadąca „na luzie”. Nie będzie jednak sprawcą przestępstwa osoba, która na przykład pcha samochód lub prowadzi motor obok siebie. Podobnie również osoba, która siedzi za kierownicą wyłączonego samochodu nie będzie uznawana za prowadzącą pojazd.

Co ważne sprawcą przestępstwa jest jedynie osoba, która w chwili popełniani przestępstwa mogła rozpoznać znaczenie i pokierować swoim postępowaniem.

Jak zachować się w sytuacji zatrzymania przez policję za jazdę samochodem pod wpływem alkoholu?

• Przede wszystkim, należy postępować rozsądnie i racjonalnie. Nie należy kłócić się z funkcjonariuszami policji, czy go znieważać. Z pewnością nie pomoże to sytuacji, wręcz przeciwnie – może spowodować dalsze konsekwencje karne (np. art. 226 kk – znieważenie funkcjonariusza publicznego czy ucieczka z miejsca wypadku – 162 § 1 kodeksu karnego). Należy pamiętać, iż funkcjonariusze policji, którzy dokonują zatrzymania zostają powołani na świadków zdarzenia w toku postępowania karnego. Osoba, która została zatrzymana powinna zatem stosować się zatem do poleceń policjantów, z zastrzeżeniem o przysługującym prawie do obrony.
• Należy wyrazić zgodę na przeprowadzenie badania na zawartość alkoholu w organizmie i poddać się badaniu. Jednakże warto pamiętać, iż zgodnie z treścią § 2 Rozporządzenie Ministra Zdrowia i Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia 28 grudnia 2018 r. w sprawie badań na zawartość alkoholu w organizmie, badanie poziomu alkoholu może zostać wykonane:

– na podstawie wydychanego powietrza lub

– poprzez badanie z krwi (dające bardziej precyzyjne wynika).

W kontekście wyboru sposobu badania, należy zastanowić się nad ilością spożytego alkoholu oraz czasem, który upłynął od spożycia. Badanie z krwi nie zostanie bowiem wówczas wykonane na miejscu zdarzenia, ale w późniejszym czasie, z drugiej strony wykaże jednak dokładniejszy pomiar. W konsekwencji może być mniej lub bardziej korzystne. Należy zatem przemyśleć która forma badania będzie korzystniejsza. Co ważne, wyniki obu badań można zakwestionować.

W przypadku badania z krwi, pobranie krwi z żyły osoby badanej polega na przeprowadzeniu co najmniej dwóch analiz laboratoryjnych krwi. Niezwykle istotne jest również zwrócenie uwagi na sposób w jaki badana jest pobierana krew. Nie powinno się bowiem oczyszczać skóry środkami zawierającymi alkohol lub innymi o adekwatnościach redukujących, jak np. spirytusem, jodyna, czy eterem. Jak wynika z uzasadnienia wyroku Sądu Najwyższego z (wyrok z 09.04.1973 r., Rw 316/73), wartość dowodu z badania krwi może przekreślić użycie strzykawki, igły lub pesety przechowywanej w alkoholu lub wyjałowionej alkoholem.

W przypadku, gdy poddaniu pomiarowi alkomatem, przed podpisaniem należy bezwzględnie zweryfikować protokół z badania trzeźwości. Podczas pierwszego badania alkomat wskaże czy w wydychanym powietrzu znajduje się alkohol. jeżeli tak będzie, policjant zobowiązany jest do przeprowadzenia kolejnego badania. W momencie dokonania pierwszego badania alkomatem i uzyskania pozytywnego wyniku, drugi pomiar należy jednak wykonać w odstępie 15 minut. Prawdopodobnie pozwoli to wykluczyć wykazanie alkoholu resztkowego w jamie ustnej, np. w sytuacji uprzedniego zjedzenia cukierka z alkoholem. Jednocześnie, w sytuacji uzyskania przy pierwszym pomiarze wyniku równego lub większego od 0,10 mg/l a w drugim 0,00 mg/l, należy przystąpić do niezwłocznie do trzeciego pomiary tym samym urządzeniem. jeżeli wskazuje on 0,00 mg/l to przyjmuje się, iż badanie to nie wskazuje na bycie w stanie po spożyciu alkoholu.

Zachowanie powyższych procedur oraz odstępów czasowych jest bardzo istotne w kontekście zasadności i schematy dokonania pomiaru, a w konsekwencji ewentualnej odpowiedzialności karnej za spowodowanie wypadku drogowego pod wpływem alkoholu.

• Należy poddać analizie protokół zatrzymania, przede wszystkim pod względem wszystkich danych i okoliczności, które zostaną wpisane do protokołu. Informacje znajdujące się w protokole muszą odzwierciedlać to, co faktycznie miało miejsce.
• Często bywa tak, iż policjant zaproponuje poddanie się tak zwanemu dobrowolnemu poddaniu się karze, czyli przyznaniu się do winy i wyrażeniu zgody na zaproponowaną karę. Oznacza to jednak otrzymanie wyroku skazującego za przestępstwo prowadzenia pojazdu w stanie nietrzeźwości. W takiej sytuacji dojdzie do skazania a informacja o tym będzie figurowała w Krajowym Rejestrze Karnym. Wbrew pozorom, dobrowolne poddanie się karze (np. grzywny) nie zawsze jest korzystnym rozwiązaniem.
• Szansa na warunkowe umorzenie za jazdę pod wpływem alkoholu to z całą pewnością wątpienia najkorzystniejsze orzeczenie, jakie można uzyskać za przestępstwo. W konsekwencji pozostaje się osobą niekaraną. Jednakże możliwość orzeczenia warunkowego umorzenia postępowania nie jest automatyczna, zależy od wielu czynników, w tym od okoliczności całego zdarzenia. Z całą pewnością warto wówczas skontaktować się z adwokatem od wypadków drogowych.

Spowodowania wypadku drogowego pod wpływem alkoholu adwokat Warszawa

Jednym z obszarów praktyki naszej Kancelarii jest pomoc w sprawach karnych. Konsekwencje wypadku drogowego dla sprawcy mogą być poważne, dlatego o ile potrzebujesz pomocy prawnej dotyczącej spowodowania wypadku drogowego pod wpływem alkoholu – zapraszamy do kontaktu.

W tego typu sprawach w pierwszej kolejności ustalamy stan faktyczny sprawy oraz weryfikujemy wszystkie kwestie związane z Twoim uczestnictwem w wypadku. Następnie dokonujemy oceny prawnej sprawy i wskazujemy możliwe rozwiązania prawne mające na celu zminimalizowanie ryzyka wyroku skazującego oraz możliwie najbezpieczniejsze rozwiązanie sprawy.

Jeżeli zdecydujesz się powierzyć nam swoją sprawę, niezwłocznie podejmiemy ustalone działania w celu zakończenia Twoje sprawy sukcesem.