Sprawiedliwość naprawcza w Polsce – seminarium

„Sprawiedliwość naprawcza w Polsce” to tytuł seminarium zorganizowanego w Ministerstwie Sprawiedliwości. W wydarzeniu uczestniczyli mediatorzy, prawnicy, sędziowie i przedstawiciele Służby Więziennej, która wdrażała pierwsze w Polsce mediacje po wyroku ze sprawcami osadzonymi w zakładach karnych.

Jednym z zaproszonych prelegentów był reprezentujący Instytut Wymiaru Sprawiedliwości Łukasz Kuliński. Wygłosił on referat pt. „Czego nie wiemy o polskiej mediacji karnej? Czyli o potrzebie nowych badań nad mediacją”.

W swoim wystąpieniu zwrócił uwagę na potrzebę mierzenia skuteczności mediacji. Podkreślał, iż w tej chwili brakuje badań ukazujących, jak sami uczestnicy mediacji postrzegają ten proces. Rozważał także, czy i w jakim stopniu mediacja zaspokaja potrzeby osób pokrzywdzonych, zarówno w krótko, jak i długoterminowej perspektywie.

Autor szczególnie podkreślał problematykę mediacji w sprawach związanych z przemocą wobec osób bliskich. Pomimo kontrowersji to właśnie takie sprawy są najczęściej kierowane przez sądy do mediacji. Kukliński zauważył też, iż brakuje mechanizmów monitorowania, czy sprawcy rzeczywiście realizują warunki ugody zawartej w wyniku mediacji.

Podczas pozostałych wystąpień prelegenci omówili definicje, zalety oraz potencjał sprawiedliwości naprawczej z punktu widzenia prawa i psychologii. O praktycznym zastosowaniu mediacji w pracy sądowej mówiła m. in. sędzia Martyna Płóciennik. Amerykańskie doświadczenia opisała dr Margaret Kulujan, koordynatorka Restorative Justice Community Courts.

Podczas seminarium szczególną uwagę poświęcono mediacji po wyroku. Zaprezentowano „Pilotaż programu wdrażającego ideę sprawiedliwości naprawczej na terenie Okręgowego Inspektoratu Służby Więziennej w Lublinie”. To pierwszy tego typu projekt w Polsce. Prelegentki omówiły etapy projektu, problemy napotkane w czasie jego realizacji oraz efekty programu.

Kapitan Anna Kwiecień z Okręgowego Inspektoratu Służby Więziennej w Lublinie w referacie pt. „Koncepcja rozwoju idei sprawiedliwości naprawczej i mediacji w Służbie Więziennej” opowiedziała o możliwych kierunkach dalszego rozwoju mediacji po wyroku.

Spotkanie zamknęła dyskusja podczas której omówiono problemy polskiej mediacji, potencjalne kierunki rozwoju sprawiedliwości naprawczej oraz perspektywy jej rozwoju.

Wydarzenie odbyło się 24 czerwca 2025 r.