W momencie otrzymania wyroku nakazowego w sprawie o przestępstwo lub wykroczenie często pojawia rozważanie kwestii obrony w postępowaniu sądowym. Rozpoczyna ją zawsze sprzeciw od wyroku nakazowego.
Na czym polega postępowanie nakazowe?
Postępowanie nakazowe jest szczególnym trybem postępowania sądowego, który jest zdecydowanie najkorzystniejszy dla powoda. Postępowanie nakazowe jest uproszczoną procedurą, która przyspiesza rozpoznawanie mniej skomplikowanych spraw. Jest ono prowadzone wyłącznie na wniosek powoda. jeżeli takiego wniosku nie będzie, sąd rozpozna sprawę w trybie zwykłym lub upominawczym, które są dla powoda mniej korzystne.
W wyniku postępowania nakazowego sąd wydaje nakaz zapłaty na podstawie złożonych przez powoda dokumentów stanowiących dowód istnienia roszczenia bez przeprowadzania rozprawy i badania istoty sprawy. Tak więc wyrok nakazowy może zostać wydany w sprawach jednoznacznie oczywistych, przy niebudzącym wątpliwości materiale dowodowym.
Odpis wyroku nakazowego zostaje doręczony oskarżycielowi, oskarżonemu i jego obrońcy oraz pokrzywdzonemu – jeżeli występuje w sprawie. Zarówno podejrzany jak i pokrzywdzony zostaną pouczeni o prawie, terminie i sposobie wniesienia sprzeciwu oraz skutkach jego niewniesienia.
Oskarżony po otrzymaniu listem poleconym wyroku nakazowego, może go zaakceptować. Wówczas wyrok uprawomocni się ze wszystkimi konsekwencjami (między innymi wpisem do Krajowego Rejestru Karnego. Może również uznać, iż wyrok jest dla niego krzywdzący i wnieść sprzeciw od wyroku nakazowego.
Sprzeciw od wyroku nakazowego
Środkiem odwoławczym od wyroku nakazowego jest sprzeciw. Warunki i tryb wnoszenia sprzeciwu określa art. 506 k.p.k.
Zgodnie z art. 506 k.p.k. :
„§ 1. Oskarżonemu i oskarżycielowi przysługuje prawo wniesienia sprzeciwu do sądu, który wydał wyrok nakazowy, w terminie zawitym 7 dni od doręczenia tego wyroku.
- Prezes sądu odmawia przyjęcia sprzeciwu, o ile został wniesiony po terminie lub przez osobę nieuprawnioną.
- W razie wniesienia sprzeciwu wyrok nakazowy traci moc; sprawa podlega rozpoznaniu na zasadach ogólnych.
- (uchylony).
- Sprzeciw może być cofnięty do czasu rozpoczęcia przewodu sądowego na pierwszej rozprawie głównej.
- Sąd rozpoznający sprawę po wniesieniu sprzeciwu nie jest związany treścią wyroku nakazowego, który utracił moc.”
Skutkiem prawidłowego wniesienia sprzeciwu jest utrata mocy przez wyrok nakazowy i rozpoznanie sprawy na zasadach ogólnych. Wiąże się to przesłuchaniami, powoływaniem świadków i zbieraniem dowodów.
Sąd, który rozpoznaje sprawę po wniesieniu sprzeciwu od wyroku nakazowego nie jest związany tym co orzeczono w wyroku nakazowym. Może to oznaczać dokonanie innych ustaleń faktycznych niż te, które dokonał sąd wydający wyrok nakazowy. Zachowanie sprawcy może również ocenione zostać inaczej. Oznacza to, iż możliwe jest choćby wydanie wyroku uniewinniającego.