Sprzedaż alkoholu przez Internet

Stan faktyczny

WSA rozpoznał skargę Spółki z o.o. na decyzję SKO w Gdańsku w przedmiocie cofnięcia zezwolenia na sprzedaż napojów alkoholowych i uchylił zaskarżoną decyzję oraz poprzedzającą ją decyzję Prezydenta Miasta Gdańska.

W uzasadnieniu decyzji cofającej zezwolenie wskazano, iż do organu wpłynęło pismo klienta Spółki informujące o naruszeniu przez Spółkę warunków przepisów AlkU, poprzez sprzedaż – za pośrednictwem platformy internetowej – napojów alkoholowych. W piśmie wskazano, iż Spółka prowadzi sprzedaż internetową alkoholu, realizując zamówienia „pod drzwi”, co wynika bezpośrednio ze strony internetowej, a także z informacji prasowych publikowanych w portalach branżowych. Dostawy produktów alkoholowych realizowane są przez Spółkę na trzech obszarach na terenie Polski (na podstawie niezależnych zezwoleń wydanych przez adekwatne organy), m.in. na obszarze Trójmiasta, na podstawie zezwoleń wydanych przez Prezydenta Miasta G. na lokalizację: Punkt sprzedaży detalicznej – sklep spożywczy.

Organ przeprowadził postępowanie administracyjne i uznał, iż z dyspozycji art. 18 ust. 7 pkt 6 ustawy z 26.10.1982 r. o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi (t.j. Dz.U. z 2023 r. poz. 165; dalej: AlkU) wynika, iż sprzedaż detaliczną napojów alkoholowych prowadzi się w punktach sprzedaży (placówkach handlowych), tj. w ściśle określonym w zezwoleniu miejscu, natomiast wymogi w zakresie lokalizacji takich punktów określa uchwała rady gminy. Z treści powyższego przepisu wynika wprost, iż bezwzględnym warunkiem prowadzenia sprzedaży napojów alkoholowych jest realizowanie tej sprzedaży wyłącznie w miejscu wymienionym w zezwoleniu, co w przypadku Spółki winno odbywać się w punkcie sprzedaży detalicznej – sklepie spożywczym.

Ocenę powyższą podtrzymał organ odwoławczy, co skutkowało złożeniem skargi do WSA.

Stanowisko WSA

Sąd wskazał, iż prowadzenie działalności w zakresie sprzedaży alkoholu jest działalnością reglamentowaną. Sankcją za nieprzestrzeganie warunków sprzedaży napojów alkoholowych, jest cofnięcie uprzednio wydanego zezwolenia, stosownie do postanowień art. 18 ust. 10 AlkU. W ocenie Sądu nie ulega żadnej wątpliwości, iż regulacje wskazane w art. 18 ust. 10 AlkU są przepisami bezwzględnie obowiązującymi. Oznacza to, iż w przypadku spełnienia danej przesłanki organ jest zobowiązany wydać decyzję o cofnięciu zezwolenia, w tym m.in. w sytuacji, gdy następuje nieprzestrzeganie warunku wykonywania działalności gospodarczej w zakresie objętym zezwoleniem tylko przez przedsiębiorcę w nim oznaczonego i wyłącznie w miejscu wymienionym w zezwoleniu (art. 18 ust. 7 pkt 6 AlkU).

Wobec powyższego w postępowaniu w sprawie cofnięcia zezwolenia na sprzedaż napojów alkoholowych adekwatny organ powinien bez cienia wątpliwości wykazać danemu podmiotowi, któremu udzielił zezwolenia, naruszenie ogólnych warunków i zasad sprzedaży alkoholu, określonych w ustawie, co jednak – w ocenie Sądu – nie zostało wykazane przez organy w świetle zgromadzonego w sprawie dotychczas materiału dowodowego.

WSA w Gdańsku przychylił się do stanowiska wyrażanego w orzecznictwie sądowoadministracyjnym, z którego wynika, iż sprzedaż napojów alkoholowych przez Internet, przy jednoczesnym spełnieniu określonych warunków prawnych, nie stanowi wystarczającej podstawy do cofnięcia przedsiębiorcy zezwolenia na sprzedaż napojów alkoholowych przeznaczonych do spożycia poza miejscem sprzedaży z powodu wypełnienia w takim przypadku przesłanki wskazanej w art. 18 ust. 10 pkt 2 AlkU, tj. nieprzestrzegania przez przedsiębiorcę określonych w ustawie warunków sprzedaży napojów alkoholowych.

O ile zgodzić należy się ze stanowiskiem, iż przepis art. 9⁶ AlkU wskazuje, iż sprzedaż detaliczną napojów alkoholowych, zawierających powyżej 4,5% alkoholu (z wyjątkiem piwa) przeznaczonych do spożycia poza miejscem sprzedaży, prowadzi się w punktach sprzedaży, którymi są:

1. sklepy branżowe ze sprzedażą napojów alkoholowych;
2. wydzielone stoiska – w samoobsługowych placówkach handlowych o powierzchni sprzedażowej powyżej 200 m²;
3. pozostałe placówki samoobsługowe oraz inne placówki handlowe, w których sprzedawca prowadzi bezpośrednią sprzedaż napojów alkoholowych i wyliczenie to jest enumeratywne, to jednak w postanowieniach żadnego z przepisów ustawy nie zostały określone dozwolone bądź zakazane formy sprzedaży, a jedynie gdzie może być ona prowadzona, w jakich punktach i gdzie położonych w odniesieniu do obiektów chronionych, w jakich warunkach i komu mogą być sprzedawane napoje alkoholowe.

Wobec powyższego sprzedaż detaliczna napojów alkoholowych ma być prowadzona tylko we wskazanych punktach sprzedaży przez podmiot, któremu uprzednio adekwatny organ udzielił stosownego zezwolenia. Wynika to również i z wykładni celowościowej.

Nie można zatem przyjąć, iż skoro ustawodawca w treści AlkU nie przewidział (wprost) formy sprzedaży „przez Internet” to oznacza to, iż taka forma jest zakazana na gruncie tej ustawy. Jasne jest bowiem, iż żadnej formy sprzedaży ustawodawca nie uregulował w ustawie, a jedynie określił we wskazanym powyżej przepisie art. 18 ust. 7 pkt 6 AlkU, iż sprzedaż napojów alkoholowych do spożycia w miejscu lub poza miejscem sprzedaży ma się odbywać w stricte wyliczonych punktach sprzedaży. Czym innym jest bowiem określenie formy czynności cywilnoprawnej, a czym innym jest, czy czynność ta dochodzi do skutku, a więc jest realizowana w określonym punkcie sprzedaży detalicznej alkoholu.

Podzielając argumenty skargi, WSA wskazał, iż dopiero w przypadku, gdyby miejsce spełnienia świadczenia nie zostało określone w umowie pomiędzy jej stronami, to możliwe staje się ustalenie miejsca świadczenia na podstawie przepisów ogólnych KC. Zgodnie z art. 155 § 2 KC przy rzeczach oznaczonych co do gatunku, przeniesienie własności rzeczy, które stanowi rozporządzający skutek zobowiązującej umowy sprzedaży, następuje w chwili przeniesienia posiadania rzeczy, czyli jej wydania nabywcy. Istotnie wynika z tej regulacji, iż co do zasady sprzedaż rzeczy oznaczonych co do gatunku realizuje się z chwilą wydania rzeczy nabywcy w miejscu oznaczonym w umowie.

W aktach niniejszej sprawy znajduje się jednak dokument: „Regulamin sklepu internetowego”, w którym wskazano, iż w każdym przypadku miejscem zawierania umów sprzedaży towarów z kategorii alkohole jest punkt sprzedaży. Dalej wskazano także, iż w przypadku wybrania przez klienta dostawy zamówienia zawierającego towar z kategorii alkohole, wydanie towarów klientowi następuje z chwilą wydania przez sprzedawcę zamówionych towarów dostawcy. Klient upoważnia dostawcę do odebrania i doręczenia klientowi towarów wchodzących w skład zamówienia obejmującego towar z kategorii alkohole.

Regulamin ten stanowi wzorzec umowy w rozumieniu przepisu art. 384 § 1 KC, który wiąże klientów składających zamówienia przez Internet, a złożenia zamówienia przez klienta nie jest możliwe bez jednoznacznego dokonania akceptacji jego treści. W treści zatem przedmiotowego Regulaminu, który jest wzorcem umownym, zostało ustalone miejsce spełnienia świadczenia, którym jest punkt sprzedaży określony w udzielonym skarżącej zezwoleniu Prezydenta Miasta G. W związku z powyższym przyjąć należy, iż sprzedaż alkoholu następuje w tym punkcie, bo co do zasady sprzedaż rzeczy oznaczonych co do gatunku realizuje się z chwilą wydania rzeczy nabywcy w miejscu oznaczonym w umowie, najpóźniej w chwili wydania towaru kupującemu bądź – co należy podkreślić i co wynika postanowień ww. Regulaminu – upoważnionej przez kupującego osobie.

Komentarz