Minimalna stawka godzinowa zależy od minimalnego wynagrodzenia
Minimalna wysokość wynagrodzenia za każdą godzinę wykonania zlecenia lub świadczenia usług, przysługująca przyjmującemu zlecenie lub świadczącemu usługi, czyli tzw. minimalna stawka godzinowa zależy od wysokości minimalnego wynagrodzenia za pracę. Wysokość minimalnej stawki godzinowej jest corocznie waloryzowana o wskaźnik wynikający z podzielenia wysokości minimalnego wynagrodzenia ustalonej na rok następny przez wysokość minimalnego wynagrodzenia obowiązującą w roku, w którym realizowane są negocjacje w ramach Rady Dialogu Społecznego. W sytuacji, kiedy wzrasta minimalne wynagrodzenie za pracę wzrasta również minimalna stawka godzinowa, wynika to z ustawy z 10.10.2002 r. o minimalnym wynagrodzeniu za pracę (t.j. Dz.U. z 2020 r. poz. 2207; dalej: MinWynagrU).
Minimalna stawka godzinowa w 2024 r. dwa razy w górę
W 2024 r. po raz drugi nastąpi podwyższenie minimalnej stawki godzinowej z tytułu świadczenia umowy zlecenia oraz umowy o świadczenie usług dwa razy w ciągu roku. Jest to konsekwencją art. 3 MinWynagrU, zgodnie z którym, jeżeli prognozowany na rok następny wskaźnik cen, czyli średnioroczny wskaźnik cen towarów i usług konsumpcyjnych ogółem, przyjęty do opracowania projektu ustawy budżetowej wynosi co najmniej 105% – ustala się dwa terminy zmiany wysokości minimalnego wynagrodzenia oraz wysokości minimalnej stawki godzinowej: od 1 stycznia i od dnia 1 lipca. Zgodnie z rozporządzeniem Rady Ministrów z 14.9.2023 r. w sprawie wysokości minimalnego wynagrodzenia za pracę oraz wysokości minimalnej stawki godzinowej w 2024 r. (Dz.U. z 2023 r. poz. 1893):
- minimalna stawka godzinowa od 1.1.2024 r. wyniesie 27,70 zł,
- minimalna stawka godzinowa od 1.7.2024 r. wyniesie 28,10 zł.
Stawkę godzinową z tytułu umowy zlecenia wprowadzono od 1.1.2017 r. i wynosiła ona wtedy 13,00 zł brutto. Oznacza to, iż w ciągu 8 lat jej obowiązywania podwoiła swoją wysokość.
Minimum dla wszystkich, ale z wyjątkami
W przypadku umów zlecenia oraz umów o świadczenie usług wysokość wynagrodzenia powinna być ustalona w umowie w taki sposób, aby wysokość wynagrodzenia za każdą godzinę wykonania zlecenia lub świadczenia usług nie była niższa niż wysokość minimalnej stawki godzinowej. W przypadku kiedy wysokość wynagrodzenia nie zapewnia otrzymania za każdą godzinę wykonania zlecenia lub świadczenia usług wynagrodzenia w wysokości co najmniej minimalnej stawki godzinowej, przyjmującemu zlecenie lub świadczącemu usługi przysługuje wynagrodzenie w wysokości obliczonej z uwzględnieniem minimalnej stawki godzinowej obowiązującej w danym okresie. Oznacza to, iż każda osoba fizyczna, która świadczy pracę na podstawie umowy zlecenia lub umowy o świadczenie usług musi otrzymać przynajmniej minimalna stawkę za każdą przepracowaną godzinę. Należy jednak pamiętać, iż minimalnej stawki godzinowej nie stosuje się m.in. do:
- umów zlecenia i umów o świadczenie usług, o ile o miejscu i czasie wykonania zlecenia lub świadczenia usług decyduje przyjmujący zlecenie lub świadczący usługi i przysługuje mu wyłącznie wynagrodzenie prowizyjne;
- umów dotyczących usług opiekuńczych i bytowych realizowanych poprzez prowadzenie rodzinnego domu;
- umów: o pełnienie funkcji rodziny zastępczej zawodowej, o utworzeniu rodziny zastępczej zawodowej lub rodzinnego domu dziecka czy w przedmiocie prowadzenia rodzinnego domu dziecka o ile ze względu na charakter sprawowanej opieki usługi są świadczone nieprzerwanie przez okres dłuższy niż 1 doba;
- umów dotyczących usług polegających na sprawowaniu opieki nad grupą osób lub osobami podczas wypoczynków lub wycieczek – o ile ze względu na charakter sprawowanej opieki usługi są świadczone nieprzerwanie przez okres dłuższy niż 1 doba.
Kary za niezapewnienie minimalnej stawki godzinowej
Zgodnie z zapisami MinWynagrU – kto, będąc przedsiębiorcą albo działając w imieniu przedsiębiorcy albo innej jednostki organizacyjnej, wypłaca przyjmującemu zlecenie lub świadczącemu usługi wynagrodzenie za każdą godzinę wykonania zlecenia lub świadczenia usług w wysokości niższej niż obowiązująca wysokość minimalnej stawki godzinowej podlega karze grzywny od 1000 zł do 30000 zł. Brak wypłaty minimalnej stawki godzinowej z tytułu świadczenia zlecenia lub wykonywania umów o świadczenie usług stanowi wykroczenie. Karę w wysokości 1.000 do 30.000 zł może nałożyć sąd w postępowaniu, po złożeniu przez inspektora pracy wniosku o ukaranie. Inspektor pracy, który stwierdzi, iż zleceniobiorca za wykonane zlecenie lub świadczone usługi nie otrzymał wynagrodzenia w stawce minimalnej, może poprzestać na nałożeniu na sprawcę wykroczenia mandatu karnego w wysokości od 1000 zł do 2000 zł lub na zastosowaniu środka wychowawczego w postaci pouczenia, ostrzeżenia lub zwrócenia uwagi.