Uzasadnienie ceny ofertowej musi być szczegółowe

Opis okoliczności faktycznych

Zamawiający prowadził w trybie przetargu nieograniczonego postępowanie o udzielenie zamówienia publicznego na usługi sprzątania i utrzymania czystości powierzchni wewnętrznych oraz terenów zewnętrznych w obiektach Zamawiającego. Szacunkowa wartość zamówienia przekroczyła progi unijne określone w PrZamPubl.

Zamawiający, działając na podstawie art. 224 ust. 1 ustawy z 11.9.2019 r. – Prawo zamówień publicznych (t.j. Dz.U. z 2024 r. poz. 1320; dalej: PrZamPubl), wezwał jednego z potencjalnych wykonawców (Lares sp. z o.o.) do wyjaśnienia wyliczenia ceny. Po złożeniu wyjaśnień, Zamawiający poinformował o wyborze najkorzystniejszej oferty, którą była właśnie oferta podmiotu składającego wyjaśnienia.

Wykonawcy wspólnie ubiegający się o udzielenie zamówienia (dalej: Odwołujący) wnieśli odwołanie wobec czynności i zaniechań Zamawiającego polegających na m.in. nieprawidłowym badaniu i ocenie oferty złożonej przez Wykonawcę i błędnym uznaniu, iż oferta nie zawiera ceny rażąco niskiej, a także błędnej ocenie wyjaśnień rażąco niskiej ceny.

Stanowisko Stron

Wskazane naruszenia w ocenie Odwołującego doprowadziły do przeprowadzenia postępowania o udzielenie zamówienia publicznego z naruszeniem zasady uczciwej konkurencji i równego traktowania wykonawców, co przejawiało się poprzez wybór jako najkorzystniejszej oferty podlegającej odrzuceniu z uwagi na fakt, iż jest ofertą z rażąco niską ceną, a Wykonawca nie wzruszył domniemania, iż oferta zawiera rażąco niską cenę. Odwołujący zwrócił uwagę, iż wykonawca nie polemizował z treścią wezwania dzięki środków ochrony prawnej, a więc zobligowany był uczynić zadość treści wezwania. Wykonawca powinien przedstawić wyjaśnienia, wyliczenia ceny i jej części składowych w taki sposób, aby zamawiający, a następnie KIO mogły dokonać weryfikacji poprawności założeń i wyliczeń. Wyjaśnienia te zaś były lakoniczne, nieprzekonujące i niepoparte dowodami.

W złożonej odpowiedzi na odwołanie, Zamawiający uwzględnił w całości zarzuty zawarte w odwołaniu.

Stanowisko KIO

Krajowa Izba Odwoławcza po rozpoznaniu odwołania wniesionego przez wykonawców wspólnie ubiegających się o udzielenie zamówienia w postępowaniu prowadzonym przez zamawiającego Warszawski Uniwersytet Medyczny w Warszawie uwzględniła odwołanie i nakazała Zamawiającemu unieważnienie czynności wyboru najkorzystniejszej oferty, powtórzenie czynności badania i oceny ofert, a w jej ramach odrzucenie na podstawie art. 226 ust. 1 pkt 8 w zw. art. 224 ust. 6 PrZamPubl oferty wykonawcy (…) z siedzibą w W., którego wyjaśnienia nie uzasadniły podanej w ofercie ceny. Izba postanowiła dopuścić do udziału w postępowaniu odwoławczym tego wykonawcę. Uczestnik postępowania wniósł sprzeciw wobec uwzględnienia przez Zamawiającego zarzutów przedstawionych w odwołaniu.

Biorąc pod uwagę zgromadzony w sprawie materiał dowodowy, poczynione ustalenia faktyczne oraz orzekając w granicach zarzutów zawartych w odwołaniu, Izba stwierdziła, iż odwołanie zasługiwało na uwzględnienie. Zgodnie z art. 226 ust. 1 pkt 8 PrZamPubl Zamawiający odrzuca ofertę wykonawcy, o ile zawiera rażąco niską cenę lub koszt w stosunku do przedmiotu zamówienia. Z kolei zgodnie z art. 224 ust. 6 PrZamPubl odrzuceniu, jako oferta z rażąco niską ceną lub kosztem, podlega oferta wykonawcy, który nie udzielił wyjaśnień w wyznaczonym terminie, lub o ile złożone wyjaśnienia wraz z dowodami nie uzasadniają podanej w ofercie ceny lub kosztu. Zgodnie z art. 224 ust. 5 PrZamPubl obowiązek wykazania, iż oferta nie zawiera rażąco niskiej ceny lub kosztu spoczywa na wykonawcy. Również zgodnie z art. 537 pkt 1 PrZamPubl, ciężar dowodu, iż oferta nie zawiera rażąco niskiej ceny, spoczywa na wykonawcy, który ją złożył, o ile jest stroną albo uczestnikiem postępowania odwoławczego.

Zamawiający wybiera najkorzystniejszą ofertę na podstawie kryteriów oceny ofert określonych w dokumentach zamówienia, jak również przygotowuje i przeprowadza postępowanie o udzielenie zamówienia w sposób zapewniający zachowanie uczciwej konkurencji oraz równe traktowanie wykonawców.

W pierwszej kolejności niezbędne jest uczynienie kliku uwag natury ogólnej, które rzutują na ocenę wyjaśnień Uczestnika postępowania w zakresie rażąco niskiej ceny. W orzecznictwie wielokrotnie podkreślano, i z tym należy się zgodzić, iż obowiązkiem wykonawcy jest dostarczenie konkretnych, spójnych, jasnych, logicznych i wyczerpujących wyjaśnień wraz z dowodami na ich potwierdzenie. Wykonawca winien podać zamawiającemu wszystkie informacje dotyczące kalkulacji zaoferowanej ceny, m.in. sposoby kalkulacji, założenia do kalkulacji, istotne elementy mające wpływ na wysokość zaoferowanej ceny etc. Wyjaśnienia mają uzasadnić podaną w ofercie cenę oraz rozwiać wątpliwości zamawiającego co do wystąpienia rażąco niskiej ceny. Co więcej, wystosowanie wezwania w trybie art. 224 ust. 1 i 2 PrZamPubl oznacza dla wykonawcy obowiązek wykazania, iż zaproponowana przez niego cena lub proponowany koszt nie ma charakteru rażąco niskiego.

Mając powyższe na względzie, nie zasługiwały na aprobatę twierdzenia Lares sp. z o.o., iż wezwanie Zamawiającego było ogólne i w zasadzie nie sprecyzował on czego dokładnie oczekuje. Twierdzenia wykonawcy w tym zakresie są sprzeczne, z jednej strony twierdzi, iż wezwanie było ogólne, a z drugiej, iż przecież Zamawiającemu chodziło wyłącznie o koszty pracy – których de facto również nie wykazał. Niejako na marginesie, KIO podziela pogląd, iż skierowanie do wykonawców wezwania o ogólnej treści, bez jednoznacznego skonkretyzowania swoich wątpliwości odnośnie ceny ofertowej nie zwalnia wykonawcy, jako podmiotu profesjonalnego, z obowiązku złożenia konkretnych, spójnych i wyczerpujących wyjaśnień.

Izba nie miała wątpliwości co do tego, iż wyjaśnienia nie uzasadniły podanej w ofercie ceny. Wyjaśnienia nie wnoszą niczego do sprawy. Nie wiadomo ilu pracowników zostanie oddelegowanych do realizacji zamówienia, na jakiej podstawie są zatrudnieni, jaki mają staż pracy, jakie są dokładnie koszty zatrudnienia, jakie są pozostałe koszty, jakie są koszty stałe, zmienne, o których mowa w wyjaśnieniach, i jaki mają wpływ na cenę. Co równie istotne, wyjaśnienia nie zostały poparte żadnymi dowodami, choć obowiązek przedłożenia dowodów wynika nie tylko z wezwania Zamawiającego, ale wprost z przepisów prawa. Uczestnik postępowania przygotował się do postępowania odwoławczego kwestionując zasadność wezwania oraz składając dowody na potwierdzenie wysokości zaoferowanej ceny, tylko na tym etapie twierdzenia i dowody te są spóźnione. To wszystko co próbował Uczestnik postępowania wykazać w postępowaniu odwoławczym, obowiązany był zrobić na etapie składania wyjaśnień. Na etapie postępowania odwoławczego Izba bierze pod uwagę złożone wyjaśnienia, a nie nowe twierdzenia i dowody, które nie znajdują odzwierciedlenia w treści wyjaśnień. Zdaniem Izby wykonawca nie dołożył należytej staranności w wyjaśnieniu sposobu kalkulacji ceny.

Komentarz