Wspólne rozliczenie małżonków - jak rozliczyć PIT?

Jak rozliczyć się wspólnie z małżonkiem po wprowadzeniu Polskiego Ładu [rok-rozliczeniowy]?

Zasady i sposób rozliczania małżonków regulują art. 6 oraz 6a ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych, które wraz z początkiem 2022 r. wprowadziły nowe zasady wspólnego rozliczania się małżonków.

Możliwość złożenia wspólnego zeznania podatkowego dotyczy małżonków, którzy pozostawali w związku małżeńskim i we wspólności majątkowej:

1. przez cały rok podatkowy lub

2. od dnia zawarcia związku małżeńskiego do ostatniego dnia roku podatkowego - w przypadku gdy związek małżeński został zawarty w trakcie roku podatkowego.

Wraz z rewolucyjnymi zmianami podatkowymi, wprowadzanymi w ramach realizacji programu Polski Ład z 2022 r., ustawodawca postanowił wyjść naprzeciw nowożeńcom, umożliwiając im wspólne rozliczenie również za rok, w którym zawarli małżeństwo. Na nowych zasadach będą mogły rozliczyć się również te pary, które wzięły ślub w 2021 r., składając deklarację do 2 maja 2022 r..

Wyżej wskazaną zmianę należy uznać za duży ukłon wobec młodych par ponieważ ze wspólnego rozliczenia z małżonkiem będą mogły skorzystać choćby te osoby, które zawarły małżeństwo choćby w przedostatni dzień grudnia. Należy jedynie pamiętać, iż warunkiem koniecznym jest aby związek małżeński oraz stan wspólności majątkowej trwały do końca roku.

Wniosek o łączne opodatkowanie dochodów małżonków, między którymi istniała w roku podatkowym wspólność majątkowa, może być także złożony przez wdowę lub wdowca. Takie rozliczenie jest możliwe w sytuacji, gdy:

• małżonkowie pozostawali w związku małżeńskim w roku podatkowym, a partner zmarł w trakcie roku podatkowego lub
• małżonek zmarł po upływie roku podatkowego przed złożeniem zeznania podatkowego za ten rok.

W przeciwieństwie do małżeństwa, mimo prowadzenia wspólnego gospodarstwa domowego, konkubinat nie daje partnerom żadnych praw, zarówno w zakresie prawa podatkowego, jak i w innych obszarach. Oznacza to, iż konkubenci nie mogą złożyć wspólnego rozliczenia PIT [rok-rozliczeniowy]. Konkubentem/konkubiną nazywana jest osoba pozostająca w związku partnerskim, który nie został w żaden sposób zalegalizowany.

Warunki wspólnego rozliczenia małżonków w PIT

Możliwość skorzystania w rozliczeniu PIT [rok-sezonu] ze wspólnego opodatkowania uzależniona jest od dodatkowych warunków, które muszą być spełnione przez małżonków (w tym również przez zmarłego współmałżonka) w roku podatkowym, za który dokonuje się rozliczenia (PIT [rok-rozliczeniowy]). Warunki te dotyczą:

1. Rezydencji podatkowej

• prawo do wspólnego rozliczenia przysługuje małżonkom, którzy w [rok-rozliczeniowy] byli rezydentami polskimi, czyli podlegali nieograniczonemu obowiązkowi podatkowemu w Polsce (rezydentami są osoby fizyczne mające miejsce zamieszkania na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej) lub

• mieli miejsce zamieszkania dla celów podatkowych w innym niż Rzeczpospolita Polska państwie Unii Europejskiej, Europejskiego Obszaru Gospodarczego albo Konfederacji Szwajcarskiej lub

• jeden z nich podlegał nieograniczonemu obowiązkowi podatkowemu w Polsce, a drugi miał miejsce zamieszkania dla celów podatkowych w innym niż Polska państwie Unii Europejskiej, Europejskiego Obszaru Gospodarczego albo w Konfederacji Szwajcarskiej – o ile osiągnęli podlegające opodatkowaniu na terytorium Polski przychody w wysokości stanowiącej łącznie co najmniej 75% całkowitego przychodu osiągniętego przez oboje małżonków w danym roku podatkowym i udokumentowali certyfikatem rezydencji miejsce zamieszkania dla celów podatkowych;

Na żądanie organów podatkowych lub organów kontroli skarbowej podatnicy ci są obowiązani udokumentować wysokość całkowitych przychodów osiągniętych w danym roku podatkowym, przedstawiając zaświadczenie wydane przez adekwatny zagraniczny organ podatkowy lub inny dokument potwierdzający wysokość całkowitych przychodów osiągniętych w danym roku podatkowym. Preferencyjny sposób opodatkowania, o ile jeden z małżonków lub oboje są nierezydentami, stosuje się pod warunkiem istnienia podstawy prawnej wynikającej z umowy o unikaniu podwójnego opodatkowania lub innych ratyfikowanych umów międzynarodowych, których stroną jest Polska.

2. Oświadczenia o łącznym opodatkowaniu

• We wspólnym zeznaniu podatkowym należy złożyć wniosek o łączne opodatkowanie. Zgodnie z informacją zawartą na deklaracji PIT-37 oraz PIT-36 zaznaczenie odpowiednich kwadratów i złożenie podpisów traktuje się na równi ze złożeniem wniosku o zastosowanie wspólnego rozliczenia PIT. Zeznanie podpisywane jest tylko przez małżonka który występuje pierwszy na zeznaniu. Jest to równoznaczne z oświadczeniem o upoważnieniu go przez jego współmałżonka do złożenia wniosku o łączne opodatkowanie ich dochodów. Złożenie niezgodnego z prawdą oświadczeni jest zagrożone odpowiedzialnością karną za fałszywe zeznania.

• Jeżeli małżonkowie mają różne miejsca zamieszkania i dla wszystkich z nich adekwatny jest inny urząd skarbowy, wspólne zeznanie składane jest w urzędzie adekwatnym dla jednego z małżonków. Nie ma w takim przypadku obowiązku zawiadamiania urzędu skarbowego adekwatnego dla drugiego małżonka o miejscu składania wspólnego zeznania.

• Jeżeli zdarzy się,że małżonkowie w terminie do złożenia zeznania (30 kwietnia) złożyli zeznanie podatkowe, zaznaczyli kwadrat wskazujący na wybór wspólnego opodatkowania, ale zeznanie nie zostało podpisane (podpis/podpisy został uzupełniony dopiero po 30 kwietnia), to nie mają możliwości skorzystania z łącznego opodatkowania dochodów.

1. Sposoby opodatkowania dochodów.

Wspólne rozliczenie między małżonkami jest wykluczone, o ile któryś z nich w roku podatkowym korzystał z jednej z niżej wyszczególnionych form opodatkowania:

• 19% „podatku liniowego”,
• ryczałtem od przychodów ewidencjonowanych z wyjątkiem najmu prywatnego (wyjątek stanowią przychody osiągane z tzw. "najmu prywatnego"),
• na zasadach wynikających z ustawy z dnia 24 sierpnia 2006 r. o podatku tonażowym lub ustawy z dnia 6 lipca 2016 r. o aktywizacji przemysłu okrętowego i przemysłów komplementarnych.

Decydujące znaczenie dla utraty prawa do łącznego rozliczenia ma sam fakt wyboru formy opodatkowania. o ile podatnik wybrał jedną z wymienionych form opodatkowania, nie może rozliczyć PIT wspólnie z małżonkiem choćby w przypadku, gdy nie uzyskał w danym roku podatkowym żadnych dochodów/przychodów z działalności albo zgłosił zawieszenie działalności. Uzyskanie innych dochodów opodatkowanych według skali podatkowej w takim przypadku nie uprawnia do wspólnego rozliczenia.

W przypadku, gdy jeden z małżonków prowadził działalność gospodarczą opodatkowaną podatkiem liniowym, a następnie w trakcie roku podatkowego utracił prawo do opodatkowania w tej formie i w związku z tym miał obowiązek opodatkować uzyskane przez siebie dochody z działalności gospodarczej według skali podatkowej – małżonkowie mogą skorzystać ze wspólnego rozliczenia się za ten rok.

Przy wybraniu wspólnego rozliczenia obowiązują progi podatkowe [rok-sezonu] małżonków wg skali podatkowej 12/32% PIT.

Wspólne rozliczenie i działalność rolnicza, najem i dochody z giełdy

Przywileju wspólnego opodatkowania nie tracą małżonkowie, o ile osiągają przychody z:

• działalności rolniczej;

• najmu prywatnego (podnajmu, dzierżawy, poddzierżawy lub innych umów o podobnym charakterze) opodatkowanych 8,5/12,5 % od przychodów ewidencjonowanych; w takim przypadku małżonkowie składają odrębne zeznania podatkowe z najmu prywatnego (PIT-28) i wspólne z pozostałych dochodów opodatkowanych według skali podatkowej (PIT-37 lub PIT-36); Trzeba tu jednak zwrócić uwagę, ze umowy najmu nie mogą być zawierane w ramach prowadzonej pozarolniczej działalności gospodarczej.

• kapitałów pieniężnych (wykazywanych w zeznaniu PIT-38), czy też dochodów opodatkowanych 19% podatkiem zryczałtowanym, np. z dywidendy, z wygranych, z odsetek od depozytów bankowych, ze sprzedaży nieruchomości.

Po spełnieniu wszystkich wymienionych warunków małżonkowie mogą rozliczyć podatek łącznie od sumy swoich dochodów, po uprzednim odliczeniu, odrębnie przez każdego z małżonków, kwot składek na ubezpieczenie społecznie i ulg. Wysokość podatku oblicza się od połowy łącznych dochodów małżonków i określa się na imię obojga małżonków w podwójnej wysokości.

Reguły dotyczące wspólnego opodatkowania małżonków mają zastosowanie również w sytuacji, gdy jeden z małżonków w roku podatkowym nie uzyskał przychodów opodatkowanych według skali podatkowej lub osiągnął dochody w wysokości nie powodującej obowiązku uiszczenia podatku. Nieosiągnięcie przez jedno z małżonków przychodów w danym roku podatkowym nie wyklucza możliwości wspólnego rozliczenia małżonków. W przypadku wspólnego rozliczenia PIT podatek określa się na imię obojga małżonków, więc we wspólnym zeznaniu należy również wykazać małżonka z zerowym przychodem.

Wspólne rozliczenie się z małżonkiem może przynieść wymierne korzyści finansowe i jest też korzystne ze względu na ograniczoną liczbę formalności. Wystarczy bowiem wypełnić tylko jeden formularz PIT-37 lub PIT-36 (z załącznikami). Każdego roku z takiej formy rozliczania korzysta prawie 10 mln Polaków

Korzyści ze wspólnego rozliczenia z małżonkiem

Wspólne rozliczenie PIT jest korzystniejsze niż rozliczanie PIT osobno. Preferencyjne opodatkowanie dochodów małżonków polega na podzieleniu łącznych dochodów małżonków na dwa. Następnie od tej kwoty jest obliczany podatek, który potem jest mnożony razy dwa. Ten sposób obliczania podatku jest korzystniejszy niż w przypadku rozliczenia indywidualnego – dzięki takiemu rozwiązaniu małżonkowie zapłacą mniejszy podatek niż gdyby rozliczali się indywidualnie.

Wspólne rozliczenie się małżonków jest szczególnie korzystne, gdy jedno z nich nie uzyskiwało żadnych dochodów lub jego dochody mieściły się w pierwszej skali podatkowej a także wtedy, gdy jeden z małżonków miał bardzo wysokie dochody.

Małżonkowie mogą też rozliczyć PIT wspólnie, gdy jedno z nich zarabiało za granicą. Jednak nie zawsze jest to korzystne. Dochody osiągnięte za granicą mogą zwiększyć podatek płacony w Polsce. Dlatego, przed wypełnieniem PIT-u, należy dokładnie przeanalizować, co będzie nam się bardziej opłacało w przypadku uzyskiwania dochodów z zagranicy – rozliczenie wspólne czy indywidualne.

Kolejność małżonków w PIT [rok-rozliczeniowy]

Kto będzie figurował w zeznaniu rocznym jako podatnik (w sekcji B.1), a kto, jako małżonek (w sekcji B.2) nie ma znaczenia. Należy jedynie pamiętać, aby zachowywać konsekwentną kolejność przy rozliczaniu kwot oraz w załącznikach.

Jedynie w przypadku, gdy rozliczamy się ze zmarłym małżonkiem (czyli, gdy związek małżeński zawarliśmy przed rozpoczęciem roku podatkowego, a nasz małżonek zmarł w trakcie roku podatkowego, albo pozostawaliśmy w związku małżeńskim przez cały rok podatkowy, a nasz małżonek zmarł po upływie roku podatkowego przed złożeniem zeznania podatkowego) małżonka ujmujemy w polach przeznaczonych dla małżonka (w sekcji B.2).

Pozostałe informacje

Podatnikowi (jednemu z małżonków) przysługuje prawo do złożenia korekty wspólnego zeznania w sytuacji, gdy drugi małżonek zmarł po złożeniu wspólnego zeznania. o ile korekta ta zostanie dokonana przed upływem terminu do złożenia zeznania (do 30 kwietnia), może dotyczyć również rezygnacji ze wspólnego opodatkowania.

Jeżeli małżonkowie złożyli wspólne zeznanie, to po upływie terminu złożenia zeznania (30 kwietnia) nie mogą dokonać korekty tego zeznania w celu złożenia odrębnych zeznań (zrezygnować ze wspólnego opodatkowania).

Małżonkowie, wobec których w dniu 30 grudnia [rok-rozliczeniowy] r. sąd orzekł rozwód, mają prawo skorzystać ze wspólnego rozliczenia za rok podatkowy [rok-rozliczeniowy]. W świetle przepisów Kodeksu postępowania cywilnego rozwód następuje z chwilą uprawomocnienia się wyroku sądu, więc orzeczenie rozwodu wyrokiem wydanym w roku podatkowym [rok-rozliczeniowy], a uprawomocniającym się już w roku [rok-sezonu] nie stoi na przeszkodzie wspólnemu rozliczeniu małżonków za [rok-rozliczeniowy] r. Podobnie będzie w przypadku separacji orzeczonej przez sąd.

Ważne: Wspólne opodatkowanie małżonków jest możliwe wyłącznie w przypadku terminowego złożenia zeznania podatkowego – do 30 kwietnia roku następnego (w [rok-sezonu] będzie to 2 maja).

Najczęściej zadawane pytania

Kiedy można rozliczyć się z małżonkiem?

Wspólnie z małżonkiem można się rozliczyć, jeżeli małżonkowie pozostawali w związku małżeńskim i istniał między nimi stan wspólności majątkowej do końca roku podatkowego.

Jakie są warunki wspólnego rozliczania małżeństwa?

Do warunków wspólnego rozliczenia należą: określenie rezydencji podatkowej małżonków, wniosek o łączne opodatkowanie (w deklaracji podatkowej) oraz określenie formy opodatkowania (pewne formy opodatkowania wykluczają wspólne rozliczenie małżonków).

Wspólne rozliczenie przy działalności rolniczej?

Osiąganie przychodów z działalności rolniczej nie ogranicza prawa do wspólnego rozliczenia małżonków.

Jak rozliczać PIT przy najmie mieszkania?

W przypadku najmu prywatnego opodatkowanego ryczałtem od przychodów ewidencjonowanych małżonkowie składają odrębne zeznania podatkowe z najmu prywatnego (PIT-28) i wspólne z pozostałych dochodów opodatkowanych według skali podatkowej (PIT-37 lub PIT-36).

Jakie są korzyści ze wspólnego rozliczania PIT?

Wspólne rozliczenie jest korzystniejsze niż rozliczenia indywidualne – dzięki takiemu rozwiązaniu małżonkowie płacą niższy podatek. Szczególne korzyści przynosi, gdy jedno z małżonków nie uzyskiwało żadnych dochodów lub jego dochody były niskie oraz, gdy dochody jednego z małżonków były bardzo wysokie.