Zasiłek macierzyński po ustaniu zatrudnienia – kto i na jakich zasadach może go otrzymać?

W ostatnim czasie sporo się zmienia o ile chodzi o urlopy związane z rodzicielstwem, zauważalna jest tendencja do wydłużania tych urlopów. Jest to dobra informacja dla tych wszystkich, którzy chcą mieć dzieci. Na temat urlopów pisaliśmy już wielokrotnie, dzisiaj natomiast zajmiemy się wypłatą zasiłku macierzyńskiego po ustaniu zatrudnienia, odpowiemy na pytanie, kto i na jakich zasadach może go otrzymać.

Komu przysługuje zasiłek macierzyński?

Zasady wypłaty zasiłku macierzyńskiego zostały uregulowane w ustawie o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa. Dowiemy się z niej m.in. komu przysługuje zasiłek macierzyński.

Zasiłek macierzyński przysługuje m.in.:

Pracownikom zatrudnionym na umowę o pracę

Osobom zatrudnionym na umowę: zlecenia, agencyjną, o świadczenie usług, uaktywniającą

Przedsiębiorcom, którzy prowadzą działalność gospodarczą i osobom współpracującym

Członkom rolniczych spółdzielni produkcyjnych i spółdzielni kółek rolniczych

Osobom pracującym w okresie odbywania kary więzienia lub tymczasowego aresztowania

Duchownym

Ważne! Zasiłek macierzyński będzie wypłacany pod warunkiem, iż osoba uprawniona w momencie porodu jest objęta obowiązkowym lub dobrowolnym ubezpieczeniem chorobowym

Okres pobierania zasiłku macierzyńskiego

Do okresu pobierania zasiłku macierzyńskiego wlicza się następujące okresy urlopu:

• macierzyńskiego,
• na warunkach urlopu macierzyńskiego,
• rodzicielskiego,
• ojcowskiego.

W 2023 roku doszło do licznych zmian ustawy Kodeks pracy, m.in. w obszarze wymiaru urlopów rodzicielskich. Wymiar urlopu rodzicielskiego został wydłużony o 9 tygodni, przy czym wprowadzona została zasada, iż każdemu z rodziców dziecka przysługuje wyłączne prawo do 9 tygodni urlopu, tej części urlopu nie można przenieść na drugiego z rodziców.

41 tygodni 43 tygodnie 38 tygodni 65 tygodni – jedno dziecko
67 tygodni – dwoje i więcej dzieci

Urodzenie jednego dziecka

Urodzenie dwojga lub więcej dzieci przy jednym porodzie

Przysposobienie dziecka do 7 roku życia

Dziecko nieuleczalnie chore lub niepełnosprawne

Wysokość zasiłku macierzyńskiego

Wysokość wypłaty zasiłku macierzyńskiego będzie zależała od tego, jaki wniosek zostanie złożony przez osobę uprawnioną.

Rodzaj wniosku o zasiłek macierzyński Podstawa wymiaru zasiłku

Za czas urlopu macierzyńskiego

Za czas urlopu rodzicielskiego

Za czas urlopu macierzyńskiego i urlopu rodzicielskiego, tzw. wniosek długi, który nie obejmuje 9 tygodni urlopu

Za czas 9 tygodni urlopu rodzicielskiego, który nie może być przeniesiony na drugiego rodzica

Wniosek długi, który łączy urlop macierzyński z urlopem rodzicielskim musi być złożony w terminie 21 dni po porodzie lub przyjęciu dziecka na wychowanie.

Kiedy nie zostanie przedłużona umowa z pracownicą w ciąży?

Jak już napisaliśmy na początku prawo do zasiłku macierzyńskiego przysługuje pod warunkiem, iż osoba uprawniona objęta jest ubezpieczeniem chorobowym. Jak wygląda sprawa wypłaty zasiłku macierzyńskiego po ustaniu tytułu do ubezpieczenia chorobowego ustalimy sobie poniżej. Niestety przepisy w tym zakresie nie są zbyt łaskawe. Co prawda kobiety w ciąży są pod szczególną ochroną, ale jak się okazuje, nie zawsze uzyskają prawo do zasiłku macierzyńskiego. Podstawowe przepisy dotyczące zawierania umów znajdują się oczywiście w ustawie Kodeks pracy, w którym możemy przeczytać m.in., że:

Czyli już z tego przepisu widać, iż jeżeli umowa jest zawarta na czas przekraczający jeden miesiąc a z jej upływem okres ciąży nie przekracza 3 miesięcy, to umowa nie ulegnie przedłużeniu. Tak samo dzieje się w przypadku umowy zawartej na zastępstwo, również nie zostanie przedłużona.

Zasiłek chorobowy po ustaniu zatrudnienia

Prawo do zasiłku chorobowego po ustaniu zatrudnienia również zostało uregulowane w przepisach, tym razem w ustawie zasiłkowej, o której pisaliśmy wcześniej. Oczywiście zasiłek chorobowy przysługuje, o ile do zachorowania doszło w trakcie trwania ubezpieczenia chorobowego, ale również po ustaniu tego ubezpieczenia, ale wówczas pod pewnymi warunkami.

Prawo do zasiłku chorobowego po ustaniu zatrudnienia przysługuje o ile: Prawo do zasiłku chorobowego przysługuje kobietom w ciąży na okres nie dłuższy niż 270 dni

Niezdolność do pracy trwała bez przerwy co najmniej 30 dni i powstała nie później niż: w ciągu 14 dni od ustania tytułu ubezpieczenia chorobowego, w ciągu 3 miesięcy od ustania tytułu ubezpieczenia chorobowego, w razie wystąpienia choroby zakaźnej, której okres wylęgania jest dłuższy niż 14 dni lub innej choroby, której objawy ujawniają się dopiero po tym okresie

Zasiłek macierzyński po ustaniu zatrudnienia

Ustawa zasiłkowa mówi nam, iż prawo do zasiłku macierzyńskiego przysługuje ubezpieczonej, która w okresie ubezpieczenia chorobowego albo w okresie urlopu wychowawczego:

• urodziła dziecko
• przyjęła na wychowanie dziecko w wieku do 14 roku życia,
• przyjęła na wychowanie w ramach rodziny zastępczej dziecko w wieku do 7 roku życia.

Jak z tego wynika ustanie tytułu do ubezpieczenia chorobowego gwarantuje kobiecie w ciąży jedynie wypłatę zasiłku chorobowego. Żeby jednak mogła otrzymywać zasiłek macierzyński, to w momencie porodu musi posiadać ubezpieczenie chorobowe, poza nielicznymi wyjątkami ustawowymi.

Podsumowanie

Pomimo iż kobiety w ciąży są pod szczególną ochroną, jak się okazuje nie każda umowa zapewni im wypłatę zasiłku macierzyńskiego, jeżeli wygaśnie zbyt wcześnie. Natomiast w przypadku umowy na zastępstwo kobieta nie będzie w żaden sposób chroniona. Po ustaniu zatrudnienia ciężarna może pobierać zasiłek chorobowy przez maksymalny okres 270 dni. Jednak jeżeli w momencie porodu nie będzie posiadała ubezpieczenia chorobowego, to niestety nie skorzysta z zasiłku macierzyńskiego. Pomimo licznych zmian przepisów Kodeksu pracy i prowadzenia polityki prorodzinnej okazuje się, iż część kobiet w ciąży w dalszym ciągu pozostaje w mniej uprzywilejowanej pozycji.