3 tygodni temu
Na temat projektowanych zmian pisaliśmy wcześniej na łamach naszego Newslettera Prawo w Biznesie oraz na blogu: Zmiany zatrudniania cudzoziemców w Polsce | Kancelaria Sobota Jachira. W dniu 1 czerwca 2025 r. weszła w życie ustawa z dnia 23 marca 2025 r. o warunkach dopuszczalności powierzania pracy cudzoziemcom na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej. W nowej ustawie w znacznej części zachowano dotychczasowe zasady zatrudniania cudzoziemców w Polsce, porządkując jednak dotychczasowe przepisy. Wiele artykułów nowej ustawy stanowi zatem odpowiedniki wcześniejszych przepisów ustawy o promocji zatrudnienia.
Pozostawiono dwie podstawy zatrudnienia cudzoziemców: zezwolenie na pracę oraz oświadczenie o powierzeniu pracy cudzoziemcowi – to drugie, jak dotychczas, będzie możliwe w przypadku obywateli Armenii, Białorusi, Gruzji, Mołdawii lub Ukrainy. Co do zasady, nie ulegają zmianie również sytuacje, w których cudzoziemcy mogą wykonywać pracę bez uzyskania zezwolenia oraz katalog cudzoziemców, dla których zezwolenie będzie konieczne dla wykonywania pracy.
Poniżej prezentujemy najważniejsze zmiany dotyczące zatrudniania cudzoziemców w Polsce.
Elektronizacja procedur i koniec testu rynku pracy
Cała procedura wnioskowania i uzyskiwania zezwoleń na pracę ma odbywać się wyłącznie dzięki systemu informatycznego – tak jak w tej chwili w przypadku zgłaszania oświadczenia o powierzeniu pracy cudzoziemcowi. Ponadto, wprowadzona zostanie możliwość utworzenia portali użytkownika w systemie informatycznym także dla zatrudnianych cudzoziemców, dzięki czemu będą mogli uzyskać wgląd w stan sprawy dotyczącej udzielenia zezwolenia lub wpis oświadczenia. przez cały czas obowiązuje dotychczasowa zasada, zgodnie z którą stroną postępowania o udzielenie zezwolenia na pracę lub wpis oświadczenia jest wyłącznie pracodawca.
Elektroniczna procedura zezwoleń na pracę najprawdopodobniej dodana zostanie do dotychczasowego portalu praca.gov.pl. Na nowe funkcjonalności jednak jeszcze poczekamy – póki co mówi się o końcówce 2025, a może choćby już 2026 roku.
Wprowadzono nowy mechanizm zastępujący test rynku pracy (informację starosty)
Zamiast dotychczasowego rozwiązania wdrożono mechanizm, w którym starosta będzie mógł określić listę zawodów i rodzajów pracy, w których nie będą wydawane zezwolenia na pracę cudzoziemcom zamierzającym podjąć zatrudnienie na terenie danego powiatu. Celem tego rozwiązania jest ochrona miejsc pracy dla obywateli polskich w sytuacjach pogorszenia się warunków na lokalnym rynku pracy (art. 31 nowej ustawy).
Nowy mechanizm ma być bardziej przejrzysty – lista zawodów wyłączonych będzie publikowana na platformie praca.gov.pl oraz w Biuletynie Informacji Publicznej Ministerstwa Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej. Wystarczy zatem zweryfikować, czy zawód, w którym planujemy zatrudnić cudzoziemca, nie znajduje się na liście zawodów wyłączonych.
Obowiązek przekazania kopii umowy zawartej z cudzoziemcem do wojewody lub starosty
Zgodnie z art. 17 ust. 1 pkt 2 oraz art. 68 ust. 1 pkt 2 nowej ustawy, przed powierzeniem pracy cudzoziemcowi pracodawca lub zleceniodawca będzie zobowiązany przekazać organowi, który wydał zezwolenie na pracę lub oświadczenie o powierzeniu pracy, kopię umowy zawartej z cudzoziemcem w języku polskim – może to być zarówno umowa o pracę, jak i umowa cywilnoprawna.
Krótszy czas na powiadomienie wojewody o zmianach w zatrudnieniu
Okres, w którym należy powiadomić wojewodę o zmianach dotyczących zatrudnienia cudzoziemca, został skrócony z 3 do 2 miesięcy, jeśli:
– cudzoziemiec nie podejmie pracy w ciągu 2 miesięcy od początku ważności zezwolenia,
– przerwie pracę na ponad 2 miesiące,
– zakończy pracę wcześniej niż 2 miesiące przed końcem ważności zezwolenia.
Powiadomienia należy dokonać, jak dotychczas, w ciągu 7 dni, za pośrednictwem systemu informatycznego, który zostanie uruchomiony w tym celu (art. 19 i 20 nowej ustawy).
Powiadomienia o podjęciu i niepodjęciu pracy w przypadku oświadczeń
Powiadomienia o podjęciu i niepodjęciu pracy w przypadku oświadczeń.
Zgodnie z art. 70 nowej ustawy, utrzymano dotychczasowy 7-dniowy termin na poinformowanie starosty o podjęciu lub niepodjęciu pracy przez cudzoziemca, który otrzymał oświadczenie o powierzeniu pracy. Natomiast, w przypadku niepodjęcia pracy wydłużono termin do 14 dni.
Nowy obowiązek powiadomienia starosty o niepodjęciu lub wcześniejszym zakończeniu pracy.
Zgodnie z art. 70 ust. 2 nowej ustawy, pracodawca ma obowiązek poinformować starostę, jeżeli cudzoziemiec nie podejmie pracy lub zakończy ją przed dniem zakończenia określonym w oświadczeniu. Dotąd taki obowiązek spoczywał jedynie na cudzoziemcu, a pracodawca „mógł powiadomić” starostę.
Nowy obowiązek poinformowania wojewody o zakończeniu pracy na podstawie zezwolenia na pobyt czasowy i pracę – 15 dni.
Pracodawca ma dodatkowo obowiązek poinformować urząd wojewódzki w ciągu 15 dni od zakończenia zatrudnienia, o ile cudzoziemiec posiada tzw. „zezwolenie jednolite” – czyli zezwolenie na pobyt i pracę. Dotychczas taki obowiązek spoczywał wyłącznie na cudzoziemcu (dodany ust. 4 do art. 121 ustawy o cudzoziemcach).
Nie wprowadzono natomiast obowiązku zatrudniania cudzoziemców wyłącznie w oparciu o umowy o pracę.
Taką zmianę proponowało Ministerstwo Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej w trakcie prac nad ustawą, jednak ostatecznie przepisy te nie zostały uwzględnione w finalnej wersji ustawy.
Ograniczenia w zatrudnianiu na częściowy wymiar czasu pracy i dla nowych podmiotów
Nie można uzyskać zezwolenia na pracę dla cudzoziemca na wymiar niższy niż ¼ etatu. W przypadku zatrudnienia w wymiarze ½ lub mniejszym, zezwolenie na pracę może być udzielone maksymalnie na 1 rok (zamiast na 3 lata). Podobnie, podmiot powierzający pracę cudzoziemcowi, który funkcjonuje krócej niż 1 rok, może uzyskać zezwolenia na pracę maksymalnie na 1 rok (art. 34 ust. 1-2 nowej ustawy).
Zwrócenie większej uwagi na prawidłowe zatrudnienie w ramach outsourcingu pracowników (tzw. zakaz outsourcingu pracowniczego).
W takim przypadku możliwe jest zatrudnienie cudzoziemca wyłącznie za pośrednictwem agencji zatrudnienia. Nie można skierować cudzoziemca do pracy na rzecz i pod kierownictwem innego podmiotu na innej podstawie niż umowa przewidująca wykonywanie pracy tymczasowej (art. 84 ust. 11-12 nowej ustawy).
Zwiększenie kar za nielegalne zatrudnianie cudzoziemców
Kary znacznie wzrosły, bo od 3.000 zł do choćby 50.000 zł (dotychczas wynosiły od 1.000 zł do 30.000 zł) – zgodnie z art. 84 ust. 1 i ust. 13 nowej ustawy.
Wprowadzono także inne sankcje, na przykład za wprowadzanie cudzoziemca w błąd lub żądanie korzyści majątkowej w zamian za podjęcie działań zmierzających do uzyskania zezwolenia na pracę.
Artykuł autorstwa: r. pr. Piotr Gamian
W razie pytań, a także pomysłów tematów na kolejne wydania Newsletter’a zapraszamy do kontaktu:
