Ale niektóre rozwiązania, jak wydłużenie terminu przedawnienia zobowiązań podatkowych, mogą znacząco pogorszyć warunki prowadzenia działalności gospodarczej, zwiększyć niepewność podatników i obniżyć przewidywalność prawa – uważa Konfederacja Lewiatan.
Zakończyły się konsultacje publiczne zaktualizowanego projektu ustawy o zmianie ustawy – Ordynacja podatkowa oraz niektórych innych ustaw w wersji z 4 sierpnia 2025 roku.
Zmiany korzystne dla przedsiębiorców
Pozytywnie należy ocenić rozwiązania w znaczący sposób uproszczające procedury i dostosowujące polskie regulacje do prawa unijnego takie jak:
- usunięcie obowiązku raportowania tzw. schematów krajowych (w skrócie MDR) i innych szczególnych cech rozpoznawczych oraz ogólnych cech rozpoznawczych niewystępujących w dyrektywie DAC6. Tu należy zaznaczyć, iż w tej chwili obowiązujące krajowe regulacje MDR, choć stanowią implementację unijnej dyrektywy DAC6, mają jednak znacznie szerszy zakres niż przewiduje to wskazana dyrektywa. Polski ustawodawca bowiem znacznie poszerzył stosowanie przepisów MDR o schematy krajowe oraz podatki inne niż bezpośrednie (np. w zakresie podatku od towarów i usług oraz akcyzy);
- możliwość podpisywania informacji MDR-3 również przez pełnomocnika;
- dostosowanie obowiązków podmiotów obowiązanych do raportowania informacji o schematach podatkowych do zakresu określonego w dyrektywie;
- zmiana mechanizmów raportowania przez promotorów (w tym promotorów wykonujących czynności wspomagające) oraz korzystających w tym precyzyjne określenie rozpoczęcia terminów do raportowania dla wszystkich podmiotu;
- usunięcie podmiotu „wspomagającego” (pozostawienie jedynie dwóch podmiotów: „promotora” i „korzystającego” – na wzór regulacji w dyrektywie);
- likwidacja obowiązku przekazywania zawiadomień (MDR-2);
- obniżenie kar za niewykonanie obowiązków raportowych z 720 do 240 stawek dziennych.
– To krok we adekwatnym kierunku. Zmiany w zakresie raportowania MDR wprowadzą spójność z regulacjami unijnymi i ułatwią przedsiębiorcom wypełnianie obowiązków podatkowych. Zmniejszą też ryzyko nadmiernych sankcji – mówi Anna Słomińska – Wernik, ekspertka Konfederacji Lewiatan.
Zmiany, które budzą spore wątpliwości
Oprócz zmian upraszczających procedury podatkowe pojawiają się również takie, które budzą spore wątpliwości wśród przedsiębiorców.
Największe zastrzeżenia budzą:
– Wydłużenie terminu przedawnienia zobowiązań podatkowych
Projekt przewiduje, iż w przypadku korekty deklaracji dokonanej w ostatnim roku przed upływem terminu przedawnienia, okres ten zostałby automatycznie wydłużony o 12 miesięcy.
– Uważamy tą propozycję za nieuzasadnioną i szkodliwą – organy podatkowe już dziś dysponują odpowiednimi narzędziami do weryfikacji takich korekt, także po upływie przedawnienia. Wydłużenie okresów kontroli oznaczałoby w praktyce zwiększenie o 20% okresu niepewności rozliczeń dla przedsiębiorców, przechowywania dokumentów itp. Wątpliwości budzi również brak jednoznacznego powiązania propozycji wydłużenia terminu przedawnienia zobowiązań podatkowych podatników podatku dochodowego od osób prawnych podlegających opodatkowaniu podatkiem wyrównawczym. Brak doprecyzowania może prowadzić do sprzecznych interpretacji i dodatkowych sporów podatkowych – podkreśla Anna Słomińska – Wernik.
– Nowe przesłanki zawieszenia biegu terminu przedawnienia
Wprowadzenie dodatkowych mechanizmów takich jak ustanawianie hipotek przymusowych czy zastawów skarbowych może prowadzić do powielenia wcześniejszych błędów wskazywanych przez Trybunał Konstytucyjny w postaci niekonstytucyjności przepisów. przez cały czas bowiem różnicuje się sposób przedawniania zobowiązań w zależności od tego, czy podatnik ma majątek nadający się do obciążenia hipoteką/zastawem. Ponadto, obecne brzmienie projektowanych przepisów nie chroni podatnika przed sytuacją, w której organ będzie ustanawiał wielokrotnie hipoteki lub zastawy, inicjując za każdym razem na nowo okres 5-letni zawieszenia biegu przedawnienia. Przepisy powinny jasno wskazywać, iż łączny czas zawieszenia biegu przedawnienia z powodu ustanowienia hipoteki przymusowej lub zastawu skarbowego nie może przekroczyć 5 lat, choćby jeżeli zabezpieczenia te były ustanawiane wielokrotnie.
– Dodanie nowej przesłanki zawieszenia biegu terminu przedawnienia- postępowania dotyczące unikania opodatkowania (GAAR)
Projekt przewiduje możliwość zawieszania przedawnienia w związku z postępowaniami podatkowymi w zakresie unikania opodatkowania. Takie rozwiązanie jest nadmiernie dolegliwe i łatwe do instrumentalnego wykorzystania przez organy skarbowe, ograniczając pewność prawa.
– Zmiany w Kodeksie karnym skarbowym
Największe kontrowersje wywołuje propozycja uchylenia art. 44 § 2 KKS, który przewidywał wygaśnięcie karalności przestępstwa skarbowego wraz z przedawnieniem zobowiązania podatkowego. Takie rozwiązanie jest wadliwe merytorycznie i niekonstytucyjne, prowadziłoby do sytuacji, w której podatnicy byliby zobligowani do zapłaty przedawnionych należności publicznoprawnych w ramach postępowania karnego skarbowego.
– Zmiany w Ordynacji podatkowej muszą wzmacniać pewność prawa, a nie ją osłabiać. Apelujemy o tworzenie przepisów, które będą usprawniać system podatkowy kompleksowo, a nie wybiórczo oraz mnożyć ryzyka i obowiązki dla przedsiębiorców – dodaje Anna Słomińska – Wernik.
Konfederacja Lewiatan
