2 dni temu
W ubiegły piątek 21 lutego 2025 roku Sejm uchwalił długo zapowiadaną ustawę o warunkach dopuszczalności powierzania pracy cudzoziemcom na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej. We wtorek 25 lutego projekt ustawy przekazany został do Senatu w ramach kolejnego etapu procesu legislacyjnego nad ustawą. Pierwotnie projekt ustawy nosił nieco mniej skomplikowaną nazwę „ustawy o dostępie cudzoziemców do rynku pracy”.
Obecnie obowiązujące przepisy dotyczące powierzania pracy cudzoziemcom są częścią ustawy z dnia 20 kwietnia 2004 r. o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy. Ustawa ta była wielokrotnie nowelizowana, co negatywnie wpłynęło na przejrzystość zawartych w niej regulacji.
Projekt nowej ustawy od początku budził kontrowersje. Z największą krytyką spotkały się zapisy dotyczące wymogu zatrudniania cudzoziemców wyłącznie na podstawie umowy o pracę oraz zwiększenie uprawnień kontrolnych Państwowej Inspekcji Pracy i Straży Granicznej wobec pracodawców.
Ostatecznie w projekcie przekazanym do Senatu zapisy te zostały usunięte, jednak pojawiają się wątpliwości wobec wymogu zawierania umów o pracę w przypadku działalności agencji zatrudnienia.
Jakie zmiany w procesie zatrudniania cudzoziemców przewiduje projekt ustawy?
W znacznej mierze nowa ustawa ma na celu uporządkowanie dotychczasowych przepisów. Wiele artykułów nowej ustawy stanowi zatem odpowiedniki dotychczasowych przepisów ustawy o promocji zatrudnienia. Pozostają dwie podstawy zatrudnienia cudzoziemców: zezwolenie na pracę oraz oświadczenie o powierzeniu pracy cudzoziemcowi – to drugie, jak dotychczas możliwe będzie dla obywateli Armenii, Białorusi, Gruzji, Mołdawii lub Ukrainy. Co do zasady nie ulegają także zmianom sytuacje, w których cudzoziemcy mogą wykonywać pracę bez uzyskania zezwolenia oraz katalog cudzoziemców, dla których zezwolenie będzie konieczne dla wykonywania pracy.
W projekcie ustawy nie brakuje także zmian, które zdaniem projektodawców mają na celu usprawnienie procedur i przyspieszenie uzyskiwania zezwoleń i oświadczeń.
Ustawa przewiduje całkowitą informatyzację czynności związanych z zezwoleniami na pracę i oświadczeniami o powierzeniu pracy cudzoziemcom – docelowo przez portal praca.gov.pl. Wyłącznie elektronicznie zatem złożymy wniosek, jak również w formie elektronicznej wydana zostanie decyzja oraz złożone odwołanie.
Wdrożenie systemu informatycznego ma także umożliwić samemu cudzoziemcowi utworzenie indywidualnego konta na portalu praca.gov.pl, na którym będzie miał wgląd w wydane wobec niego zezwolenia lub oświadczenia. Nie zmieni się jednak zasada, iż stroną postępowania o uzyskanie zezwolenia lub oświadczenia jest wyłącznie pracodawca.
Projekt ustawy przewiduje zniesienie tak zwanej procedury testu rynku pracy. W założeniu test ten miał zapobiegać sytuacjom powierzania pracy cudzoziemcom w przypadku poszukiwania tej samej pracy przez obywateli polskich zarejestrowanych jako bezrobotni. Autorzy ustawy uznali, iż procedura ta i tak w wielu przypadkach nie była stosowana, a jedynie utrudniała wnioskowanie o zezwolenie. Zamiast tego wprowadzono możliwość ustanowienia przez starostę listy zawodów, w których nie będą wydawane zezwolenia na pracę cudzoziemcom w przypadku znacznego pogorszenia się sytuacji na lokalnych rynkach pracy.
Ustawa zaostrza kary za nielegalne zatrudnianie cudzoziemców – maksymalnie choćby do 50.000 zł. Przewiduje także możliwość prowadzenia kontroli przez PIP i Straż Graniczną bez wcześniejszej zapowiedzi.
Teraz projektem ustawy zajmie się Senat, po czym powróci ona do Sejmu.
Artykuł autorstwa: adw. Piotr Gamian
W razie pytań, a także pomysłów tematów na kolejne wydania Newsletter’a zapraszamy do kontaktu:
