Zmowa przy sprzedaży maszyn rolniczych – deyzja Prezesa UOKiK

1 godzina temu

Przez ponad 11 lat rolnicy nie mogli kupić maszyn rolniczych marki Claas i części zamiennych do nich w konkurencyjnych cenach i od samodzielnie wybranego sprzedawcy.
Było to skutkiem porozumienia ograniczającego konkurencję.
Prezes UOKiK Tomasz Chróstny wydał decyzję, w której nałożył na sześć spółek kary w łącznej wysokości ponad 170 mln zł.

Wypowiedź Prezesa UOKiK Tomasza Chróstnego

Pan Marek jest rolnikiem. Od wielu lat korzysta z ciągników marki Claas. Jest przyzwyczajony do tych maszyn i zadowolony z nich. Dlatego, gdy kilka lat temu chciał kupić nowy ciągnik, poszukiwał tej samej marki. Chciał porównać oferty, by wybrać najkorzystniejszą. Niestety, gdy dzwonił do przedstawicieli handlowych, był zawsze kierowany do tego w najbliższej odległości od swojego gospodarstwa. Gdy prosił o przedstawienie mu oferty innego dealera, cena zawsze okazywała się wyższa. Wskutek tego, chcąc pozostać przy marce, pan Marek nie miał wyboru — musiał skorzystać z oferty najbliższego lokalizacyjnie dealera i kupić maszynę w zaproponowanej przez niego cenie.

Wieloletnia zmowa

Pan Marek to postać fikcyjna. Mechanizm działania dealerów maszyn rolniczych Claas jest jednak prawdziwy. Był on wynikiem długoletniej zmowy ograniczającej konkurencję, polegającej na terytorialnym podziale klientów, który był wzmocniony ustalaniem cen odsprzedaży. Niedozwolone porozumienie zawarli: spółka Claas Polska, która zarządza systemem dystrybucji maszyn rolniczych Claas, oraz pięciu dealerów tej marki: Agro Sznajder WKP, Przedsiębiorstwo Techniczno-Handlowe Roltex, Świerkot, Agrimasz oraz Agroas. Zmowa trwała ponad 11 lat – co najmniej od października 2011 r. do przynajmniej stycznia 2023 r. Prezes UOKiK nałożył na przedsiębiorców kary w łącznej wysokości ponad 170 mln zł.

– Wielu rolników kupuje przez lata maszyny rolnicze tej samej marki. Wynika to ze znajomości sprzętu, dostępu do części i umiejętności jego obsługi i naprawy, a niekiedy obaw związanych ze zmianą marki. Dlatego zmowa dotycząca sprzedaży maszyn i części zamiennych Claas była wyjątkowo niekorzystna dla rolników. W zamian za lojalność wobec marki, oferowano im cenę wyższą, aniżeli mogliby otrzymać w warunkach uczciwej konkurencji pomiędzy dealerami – mówi Prezes UOKiK Tomasz Chróstny.

Podział rynku

Grzecznie daliśmy mu do zrozumienia, iż ma daleko od naszego serwisu i musielibyśmy mu sprzedać dużo drożej z racji odległości i najlepiej kupować w najbliższej odległości od dealera. Reszta należy do Was.

To treść jednego z e-maili pozyskanych przez UOKiK w trakcie przeszukania w siedzibach przedsiębiorców. W dużym skrócie wiadomość pokazuje jak działało niedozwolone porozumienie. Dealerzy mieli przydzielone obszary, na których mogli sprzedawać maszyny. Niedozwolone ustalenia dotyczyły ograniczenia pasywnej sprzedaży klientom spoza przydzielonego terenu, czyli sytuacji, gdy rolnik sam zgłosił się do dealera z prośbą o przedstawienie oferty. W takim przypadku był pytany o miejsce zamieszkania lub gospodarstwa rolnego. jeżeli było to poza obszarem przydzielonym sprzedawcy, potencjalny nabywca był kierowany do „właściwego terytorialnie” dealera. Sprzedawcy informowali się wzajemnie o takich kontaktach, również za pośrednictwem Claas Polska. Podział rynku był wspierany przez ustalenia cenowe. Ich celem było przedstawienie mniej korzystnej oferty, jeżeli zakupem był zainteresowany rolnik spoza obszaru przydzielonego dealerowi.

Zebrany materiał dowodowy wskazuje, iż spółka Claas Polska brała czynny udział w utrzymywaniu ustaleń podziałowych i cenowych w sieci dystrybucyjnej. Pełniła rolę koordynatora oraz strażnika ustaleń i monitorowała zachowania rynkowe dealerów. Uczestniczyła również w korespondencji dotyczącej przekazywania pomiędzy dealerami zapytań ofertowych od klientów spoza przydzielonych im obszarów.

Sami sprzedawcy również obserwowali swoje działania i skarżyli się do Claas Polska, jeżeli któryś z nich nie przestrzegał warunków zmowy. Natomiast, jeżeli zdarzyły się sytuacje, iż dealer sprzedał maszynę rolnikowi spoza „swojego” obszaru, wówczas wypłacał rekompensatę pieniężną sprzedawcy z tego terenu.

Kary

Kary nałożone na poszczególne spółki wyniosły łącznie ponad 170 mln zł (170 382 000,00 zł):

Claas Polska – 71 246 000 zł
Agroas – 48 665 000 zł
Agro Sznajder WKP – 15 402 000 zł
Agrimasz – 13 202 000 zł
Świerkot – 12 498 000 zł
Przedsiębiorstwo Techniczno-Handlowe Roltex – 9 369 000 zł

Decyzja nie jest prawomocna, spółki mają prawo złożenia odwołania do sądu.

– Wydana decyzja to nasze kolejne działanie w obronie interesów ekonomicznych rolników. Interweniujemy zarówno w przypadkach nieuczciwego wykorzystywania przewagi kontraktowej przez dużych graczy, jak i naruszania reguł konkurencji. W toku są m.in. kolejne dwa postępowania dotyczące sprzedaży maszyn rolniczych – mówi Prezes UOKiK Tomasz Chróstny.

Możesz dochodzić roszczeń

Przypominamy, iż każdy kto poniósł szkodę wskutek naruszenia prawa konkurencji, może złożyć do sądu cywilnego pozew przeciwko każdemu z podmiotów, który złamał prawo. Uzyskanie odszkodowania umożliwia ustawa o roszczeniach o naprawienie szkody wyrządzonej przez naruszenie prawa konkurencji (private enforcement), która weszła w życie w 2017 r. Prezes UOKiK przygotował i opublikował specjalne opracowanie, w którym przybliża przepisy dotyczące tych kwestii.

Program łagodzenia kar

Maksymalne kary za udział w porozumieniu ograniczającym konkurencję wynoszą 10 proc. rocznego obrotu dla firmy i dwa mln zł dla menedżerów. Dotkliwych kar za udział w zmowie można uniknąć dzięki programowi łagodzenia kar (leniency). Daje on przedsiębiorcy uczestniczącemu w nielegalnym porozumieniu oraz menadżerom odpowiedzialnym za zmowę szansę obniżenia, a niekiedy choćby uniknięcia sankcji pieniężnej. Można z niego skorzystać pod warunkiem współpracy w charakterze „świadka koronnego” z Prezesem UOKiK oraz dostarczenia dowodów lub informacji dotyczących istnienia niedozwolonego porozumienia. Zainteresowanych programem łagodzenia kar zapraszamy do kontaktu z Urzędem pod specjalnym numerem telefonu: 22 55 60 555. Pracownicy UOKiK odpowiadają na pytania dotyczące programu leniency, także anonimowe.

Platforma dla sygnalistów

Przypominamy również, iż prowadzimy platformę pozyskiwania informacji od anonimowych sygnalistów. Chcesz poinformować UOKiK o praktykach ograniczających konkurencję? Wejdź na https://uokik.whiblo.pl/ lub zeskanuj kod QR, który znajdziesz poniżej i skorzystaj z prostego formularza. Zastosowany system zapewnia całkowitą anonimowość, również wobec Urzędu.