W dniach 5-7 lutego 2025 r. Adam Chmura, Zastępca RPD wraz Michałem Żłobeckim, dyrektorem Zespołu Spraw Międzynarodowych i Konstytucyjnych BRPD oraz specjalistką w tym zespole, Pauliną Kępistą odbyli serię spotkań z przedstawicielami Straży Granicznej i Urzędu do Spraw Cudzoziemców.
Wizyta na pograniczu i prowadzone podczas niej rozmowy ukierunkowane były na zbadanie sytuacji rodzin z dziećmi i małoletnich bez opieki stawiających się na granicy polsko-białoruskiej (przejście graniczne Terespol-Brześć) i poszukujących w Polsce ochrony międzynarodowej.
Przedstawiciele BRPD udali się w pierwszej kolejności do Placówki Straży Granicznej (PSG) w Terespolu, gdzie wraz z komendantem tej placówki, płk. SG Krzysztofem Jakimiakiem i jego współpracownikami przedyskutowali aktualną sytuację migracyjną na przejściu granicznym Terespol-Brześć oraz na ochranianym przez funkcjonariuszy tamtejszej placówki odcinku granicy polsko-białoruskiej.
Rozmowa ukierunkowana była w szczególności na wyjaśnienie zgłaszanych przez organizacje pozarządowe wątpliwości co do rzeczywistego zapewniania na ww. przejściu granicznym możliwości złożenia przez cudzoziemców wniosków o udzielenie ochrony międzynarodowej na terytorium RP. Aktualnie jest to bowiem jedyne otwarte osobowe przejście graniczne pomiędzy Polską i Białorusią.
Kierownictwo PSG w Terespolu przedstawiło Zastępcy RPD i jego współpracownikom m.in. aktualne statystyki migracyjno-azylowe dotyczące placówki, a także stosowane procedury kontroli granicznej, opowiadając m.in. o sposobie prowadzenia rozpytania mającego na celu zidentyfikowanie osób poszukujących w naszym kraju ochrony przed prześladowaniem i innymi represjami. Delegacja BRPD miała możliwość zwizytowania zarówno drogowego przejścia granicznego (w tym posterunków granicznych, gdzie cudzoziemcy deklarują zamiar ubiegania się w Polsce o udzielenie ochrony międzynarodowej), jak i pomieszczeń kolejowego przejścia granicznego, gdzie prowadzone są z cudzoziemcami dalsze czynności tzw. wstępnej procedury uchodźczej i skąd cudzoziemcy są następnie dowożeni lub kierowani do ośrodków dla cudzoziemców. W obu lokalizacjach Zastępca RPD i jego współpracownicy rozmawiali także z funkcjonariuszami bezpośrednio zaangażowanymi w te działania.
Podczas wizyty przedstawicieli BRPD w Terespolu, funkcjonariusze SG kończyli czynności rejestracji wniosku uchodźczego złożonego tego dnia przez rodzinę z dzieckiem pochodzącą z Azji Centralnej.
W kolejnych dniach przedstawiciele BRPD odwiedzili z kolei ośrodki dla cudzoziemców w Łukowie i w Bezwoli oraz ośrodek recepcyjny dla cudzoziemców w Białej Podlaskiej. Każda z tych placówek jest prowadzona przez Urząd do Spraw Cudzoziemców (UdSC) i stanowi część systemu pomocy socjalnej dla osób ubiegających się w Polsce o ochronę międzynarodową. Rodziny z dziećmi mogą przebywać w takich ośrodkach (jest ich w tej chwili w całej Polsce 9), co do zasady, do czasu zakończenia – decyzją ostateczną – postępowania o udzielenie im ochrony międzynarodowej w naszym kraju.
Delegacji BRPD, w każdej z placówek, towarzyszył Szymon Hajduk, Dyrektor Departamentu Pomocy Socjalnej UdSC. Spotkania z pracownikami ośrodków oraz z mieszkającymi tam cudzoziemcami (w tym dziećmi) stanowiły okazję do zapoznania się z warunkami materialno-bytowymi tych placówek, wdrożoną i stosowaną tam polityką ochrony dzieci przed krzywdzeniem, kwestiami dostępu małoletnich cudzoziemców do edukacji, współpracą ośrodków ze szkołami, zapewnianą cudzoziemcom opieką zdrowotną i wsparciem psychologicznym.
Adam Chmura opowiedział o działaniach RPD na rzecz dzieci z doświadczeniem uchodźczym, zasygnalizował gotowość wsparcia ośrodków i całego UdSC w tych obszarach i podziękował pracownikom ośrodków za ich ogromną empatię i trudną pracę na rzecz rodzin uchodźczych.