Czym są rozliczenia międzyokresowe? Na jakiej zasadzie wyliczać ich wartość?

Zdjęcie: rozliczenia międzyokresowe

Rozliczenia międzyokresowe to jeden ze sposobów prowadzenia ewidencji wydatków i przychodów przedsiębiorstwa. Zasady ich stosowania są ściśle sprecyzowane. Sprawdź, czego warto dowiedzieć się o rozliczeniach międzyokresowych kosztów.

Każde przedsiębiorstwo ma obowiązek katalogowania wyników działalności z podziałem na okresy. Jest to działanie zgodne z zasadą periodyzacji prowadzenia biznesu. Rozliczenia międzyokresowe służą wypełnianiu tego obowiązku. Do rejestru powinno się wprowadzać wszystkie koszty, jakie związane są z funkcjonowaniem przedsiębiorstwa.

RMK rozlicza się w czasie, który jest określony w odpowiednich przepisach. Terminy te nie powinny być przekraczane i stanowią granicę prowadzenia ewidencji. Rozliczenia międzyokresowe to jednak dużo bardziej złożony temat, dlatego warto wiedzieć o nim coś więcej.

Czemu służą krótkoterminowe rozliczenia międzyokresowe?

Krótkoterminowe rozliczenia międzyokresowe są często związane z działalnością w różnych okresach. Stosuje się je wówczas do ustalenia jednego spójnego wyniku finansowego, który dawałby wiarygodny wynik. Metoda ta przydaje się wtedy, kiedy wydatki nie są związane z danym okresem sprawozdawczym. Rozliczenie międzyokresowe stosuje się więc w kosztach nieperiodycznych, czyli takich, które występują nieregularnie, w różnych odstępach czasu.

Jakie są zasady rozliczenia międzyokresowego przychodów?

W zależności od typu rozliczenia międzyokresowego przychodów, metoda może przyjąć dwa rodzaje działania:

• pierwszy typ polega na wyeliminowaniu z danego okresu sprawozdawczego kosztów dotyczących przyszłości. Rozliczenie międzyokresowe jest więc używane w formie przesunięcia kosztów do czasu, kiedy faktycznie przyniosą one zysk;
• drugi typ polega na swoistym wyprzedzeniu faktów. Do ewidencji wpisuje się bowiem wydatki, które dopiero zostaną poniesione w przyszłości. Należy wówczas uważać na uważne rozliczenie i realistyczne wycenienie kosztów planowanych w przyszłym okresie rozliczeniowym.

Jakie zasady rachunkowości są stosowane przy ujęciu rozliczenia międzyokresowego przychodów w bilansie?

W rachunkowości stosuje się kilka zasad umożliwiających prowadzenie działalności gospodarczej. Ich zapisy są używane także podczas tworzenia rozliczeń międzyokresowych przychodów w bilansie. Najczęściej wymienianymi metodami są:

• zasada ostrożności – reguła ta mówi o tym, iż wszystkie składniki pasywów oraz aktywów powinny zostać wyceniane z najwyższą ostrożnością. Wszelkie, choćby najdrobniejsze błędy, mogą zaniżyć poniesione koszty oraz przychody z prowadzenia działalności. To zaś powoduje straty finansowe bądź kłopoty ze skarbówką;
• zasada memoriału – określa konieczność ujęcia w odpowiednich księgach rachunkowych wszystkich wydatków oraz zysków wynikających z prowadzenia działalności. Należy je wpisać w rubryce odpowiedniego roku obrotowego niezależnie od tego, jaki jest termin spłaty zobowiązań;
• zasada współmierności kosztów i przychodów – polega na zliczaniu wszystkich kosztów odpowiednio do pasywów lub aktywów, w zależności od tego, jaki jest rodzaj danej kwoty. Oprócz tego, obok kosztów powinny znaleźć się odpowiadające im przychody.

Na czym polegają rozliczenia międzyokresowe czynne?

Czynne rozliczenia międzyokresowe dotyczą sytuacji, kiedy ponoszone koszty dotyczą przyszłych okresów rozliczeniowych. Wpisuje się je zatem do następnego okresu, mimo iż cenę płaci się w obecnym roku. Czynne rozliczenia są ujmowane w ramach części składowej majątku, czyli jako aktywa.

Rozliczenia międzyokresowe tego typu są traktowane tak samo, jak wyroby gotowe. Mają ponadto duży wpływ na zwiększenie sumy poniesionych kosztów. Przy ich rozliczaniu bierze się pod uwagę konto 641. Dotyczy ono właśnie rozliczeń czynnych. W rejestrze po stronie debetowej wpisuje się koszty z przyszłego roku, a w dziale kredytowym – rozliczenie reszty.

Jakie mogą być przykładowe RMK czynne?

Rozliczenia międzyokresowe typu RMK czynne mogą obejmować rzecz jasna kwestie finansowe i operacyjne. W ramach danej kategorii należą do nich inne działalności. W skład rozliczeń finansowych wchodzą przede wszystkim:

• wartość dyskonta weksli własnych;
• gwarancje bankowe, które zostały opłacone już z góry;
• koszty związane z kapitałem akcyjnym – jego założeniem, połączeniem oraz podwyższeniem, które łączą się z większą kwotą wartości emisyjnej niż nominalnej;
• różnice pomiędzy emisyjną a nominalną wartością emitowanych papierów wartościowych, takich jak obligacje;
• opłacone prowizje oraz odsetki z kredytów, leasingów i pożyczek.

Rozliczenia międzyokresowe w ramach rozliczeń operacyjnych to na przykład:

• podatki kosztowe opłacone z góry;
• cena ubezpieczeń majątkowych na początku roku;
• prenumeraty czasopism i inne cyklicznie pobierane kwoty;
• kwota remontu środków trwałych;
• opłacone z góry ceny wynajmu powierzchni magazynowej, produkcyjnej, handlowej czy biurowej;
• przygotowanie nowych produkcji;
• prace badawcze do momentu ustalenia ich wyników.

Czym wyróżniają się rozliczenia międzyokresowe bierne?

Do rozliczeń międzyokresowych biernych w bilansie zalicza się kwoty, które dopiero mają być zapłacone w przyszłości. Przeznaczone na ten cel środki można więc nazwać rezerwami, które można wykorzystać na poczet danych wydatków.

Bierne rozliczenia międzyokresowe wycenia się najczęściej na dzień bilansowy w rzetelnie oszacowanej wartości. Do ich ewidencji służy specjalne konto 642. Strona kredytowa jest wówczas miejscem zapisania rezerw danych funduszy oraz kosztów, które mają być poniesione w przyszłości. Rubryka debetowa to zaś przestrzeń na wpisanie kosztów rodzajowych wykorzystujących owe rezerwy.

Wszystkie tego typu fundusze zalicza się do pasywów.

Z czego mogą wynikać bierne rozliczenia międzyokresowe?

Aby rozliczenia międzyokresowe można było uznać za bierne, muszą one być odpowiednio prawdopodobne. Powinny wynikać ze zobowiązań, które przypadają na dany okres sprawozdawczy. Najczęściej są to sytuacje wynikające ze świadczeń, jakie wykonują kontrahenci danego podmiotu. Oszacowanie kosztów musi być wówczas jak najbardziej zbliżone do stanu faktycznego.

Rozliczenie międzyokresowe tego typu może być też związane z obowiązkiem zapłaty konkretnych kwot. Może to być cena wynajmu przestrzeni biurowej, opłacenia świadczeń pracowniczych oraz wszystkie inne regularne koszty, jakie łączą się z prowadzeniem działalności.

Jakie są najczęstsze przykłady RMK biernego?

RMK bierne muszą być możliwe do przewidzenia. Siłą rzeczy, nie mogą to być zatem niespodziewane wydatki, których potrzeba opłacenia pojawia się nagle. Najczęstszymi zobowiązaniami tego typu są przede wszystkim:

• odprawy rentowe bądź emerytalne pracowników z konkretnym stażem pracy;
• umowy realizowane na korzyść danego przedsiębiorcy, których faktura jest wystawiana już po dniu bilansowym;
• koszty rękojmi oraz napraw gwarancyjnych;
• usuwanie skutków oraz przyczyn usterek bądź błędów, które popełnili wykonawcy danego zadania;
• wynagrodzenia w zamian za niewykorzystane urlopy pracowników;
• ewentualne straty wynikające z braku skończonych usług objętych długoterminowymi zobowiązaniami;
• nagrody jubileuszowe dla danych pracowników.

W jaki sposób obliczyć koszty w rozliczeniach międzyokresowych?

Rozliczenia międzyokresowe, niezależnie od metody ich wyliczania, mogą dzielić się ze względu na to, w jaki sposób rosną. Można tutaj wymienić:

• koszty, które rozlicza się proporcjonalnie do wielkości świadczeń;
• koszty rozliczane adekwatnie do upływu czasu od danego terminu.

Wybór metody powinien być podyktowany tym, która z nich będzie bardziej opłacalna przy prowadzeniu danej działalności. Obie z nich mają bowiem inne charakterystyki i nadają się do różnego typu prowadzonego biznesu.

Rozliczenia międzyokresowe w stosunku do ilości świadczeń

Metoda odwołująca się do ilości świadczeń w danym okresie koncentruje się przede wszystkim na przygotowaniu do produkcji. Może też objąć ceny związane z zakupami odpowiednich surowców, a także remonty środków trwałych. Koszty wylicza się, biorąc całą ich wartość w danym czasie. Mnoży się ją przez liczbę produktów, a następnie dzieli przez planowane rozmiary produkcji. Tego typu rozliczenia międzyokresowe będą zatem odpowiednie dla wszystkich sektorów zajmujących się wytwarzaniem różnych produktów.

Rozliczenia międzyokresowe zależne od upływu czasu

Podstawą tego typu rozliczeń jest wzięcie pod uwagę ilości okresów sprawozdawczych, które mają wejść w ich skład. Warto tutaj zaznaczyć, iż jeżeli kwota poniesionego kosztu nie wpłynie istotnie na wynik finansowy, to nie trzeba stosować rozliczeń międzyokresowych. Uproszczenie to można stosować zwykle do niewielkich kosztów, na przykład prenumerat. Metodę rozliczania wykorzystuje się do ubezpieczeń, podatków, a także świadczeń wypłacanych z góry.

Rozliczenia międzyokresowe, jeżeli tylko adekwatnie się je wykorzysta, mogą być dużym ułatwieniem. Znasz już wszystkie ich najważniejsze aspekty. Dzięki temu temat RMK wykorzystasz w swoim biznesie.