2 tygodni temu
Europejska Sieć Rzeczników Praw Dziecka wydała pilne oświadczenie. Dzieci w Strefie Gazy muszą być chronione za wszelką cenę, a ich prawa muszą zostać przywrócone – czytamy w dokumencie z sierpnia 2025 r., który w pełni popiera polska Rzeczniczka Praw Dziecka Monika Horna-Cieślak.
Dokument przedstawiony przez Europejską Sieć Rzeczników Praw Dziecka (ENOC) to wezwanie do przestrzegania prawa międzynarodowego. RPD jako członek ENOC podpisuje się pod tym apelem. Przedstawiciele Biura RPD wielokrotnie na forum krajowym i międzynarodowym zabierali głos akcentując, iż dzieci z rejonów dotkniętych konfliktem zbrojnym, kryzysem humanitarnym potrzebują realnych działań i pomocy.
ENOC wyrażą głębokie zaniepokojenie
Europejska Sieć Rzeczników Praw Dziecka ponownie wyraża głębokie zaniepokojenie ciągłymi, poważnymi i bezprecedensowymi naruszeniami praw dziecka w Strefie Gazy. Warunki w Strefie Gazy osiągnęły niewyobrażalny poziom dewastacji, a dzieci płacą za to najwyższą cenę. W regionie panuje dotkliwy głód, a dzieci są głównymi ofiarami. Jako niezależne instytucje, których wyraźnym mandatem jest ochrona i promowanie praw dziecka, wzywamy wszystkie rządy krajowe, Unię Europejską, Organizację Narodów Zjednoczonych i odpowiednie organy międzynarodowe do podjęcia skutecznych, skoordynowanych i jasnych działań w celu zapewnienia natychmiastowego zawieszenia broni i ochrony życia dzieci w Strefie Gazy za wszelką cenę.
Kryzys humanitarny i praw dziecka
Po ponad 22 miesiącach konfliktu z ciągłymi bombardowaniami i blokadą humanitarną, sytuacja dzieci w Strefie Gazy stała się nie do zniesienia. Strefa Gazy została w dużej mierze zniszczona. Ponad 92 proc. domów zostało zniszczonych. Szkoły, szpitale, place zabaw i niezbędna infrastruktura zostały poważnie uszkodzone lub zburzone. Ponad 60 tys. osób, w tym dziesiątki tysięcy dzieci, zginęło. Dzieci są ranne, rozdzielone z rodzinami lub osierocone, z traumą, przesiedlone lub trwale niepełnosprawne. Podstawowe zasoby niezbędne do przetrwania – woda, żywność, prąd, opieka medyczna – zostały celowo zablokowane. Coraz więcej dzieci cierpi z powodu ostrego niedożywienia, traumy psychicznej i braku dostępu do opieki medycznej.
Utrzymująca się dramatyczna sytuacja w Strefie Gazy, niewystarczająca reakcja społeczności międzynarodowej i brak ochrony najsłabszych, dzieci, poważnie podważają postrzeganie praw człowieka jako fundamentalnej, uniwersalnej wartości.
Krzywda, jakiej doznają dzieci, stanowi bezpośrednie naruszenie ich podstawowych praw gwarantowanych przez prawo międzynarodowe, w szczególności Konwencję Narodów Zjednoczonych o Prawach Dziecka (UNCRC), ratyfikowaną przez niemal wszystkie kraje świata.
Skala zniszczeń, nękanie ludności cywilnej i masowe przesiedlenia dzieci i rodzin doprowadziły do bezprecedensowego kryzysu humanitarnego, który wymaga natychmiastowych i zdecydowanych działań międzynarodowych. Życie, bezpieczeństwo i rozwój całego pokolenia palestyńskich dzieci są zagrożone.
Naruszenia podstawowych praw dziecka
Skutki tego konfliktu stanowią szerokie i głębokie naruszenie praw dziecka, w tym:
– Art. 6, prawo do życia, przetrwania i rozwoju. Trwające działania wojenne pochłonęły życie tysięcy dzieci i zagrażają długoterminowemu rozwojowi wielu innych;
– Art. 8, prawo dziecka do zachowania tożsamości, w tym obywatelstwa, nazwiska i relacji rodzinnych. 10 tys. noworodków jest pozbawionych legalnego bytu;
– Art. 19, prawo do ochrony przed przemocą. Dzieci nie są chronione przed konfliktami zbrojnymi, bombardowaniami i przesiedleniami;
– Art. 24, prawo do zdrowia. Zniszczenie usług medycznych i brak dostępu do pomocy medycznej bezpośrednio naruszają prawo dzieci do opieki;
– Art. 28 i 31, prawo do edukacji i zabawy. W związku z uszkodzeniem lub zniszczeniem większości szkół oraz brakiem bezpiecznych miejsc, dzieciom odmawia się możliwości edukacji i zabawy;
– Art. 27, prawo do godnego standardu życia. Podstawowe potrzeby – jedzenie, czysta woda, schronienie – nie są już zaspokajane w Strefie Gazy;
– Art. 37, prawo do niebycia poddawanym torturom lub nieludzkiemu traktowaniu. To prawo jest naruszane przez ciągłe narażanie na zagrażające życiu traumy, strach i przesiedlenia;
– Art. 39, prawo do powrotu do zdrowia i reintegracji. Szanse na wyleczenie i psychiczną rekonwalescencję są niezwykle ograniczone, bez stabilnego i bezpiecznego środowiska.
Alarmujące oświadczenie Komitetu Praw Dziecka ONZ
W swoim oświadczeniu z 21 maja 2025 r. Komitet Praw Dziecka ONZ potępił utrudnianie pomocy humanitarnej i powszechny głód wśród dzieci w Strefie Gazy.
Komitet podkreślił, iż ponad 50 dzieci zmarło z głodu, a tysiące kolejnych jest bezpośrednio zagrożonych, jeżeli pomoc nie dotrze do nich szybko. „Jeśli blokada będzie kontynuowana, umrze więcej dzieci, a choćby 71 tys. dzieci poniżej 5. roku życia może cierpieć z powodu ostrego niedożywienia w nadchodzącym roku”.
Komitet powtórzył, iż te warunki stanowią poważne naruszenia międzynarodowego prawa humanitarnego i praw człowieka. Nie ma uzasadnienia dla działań, które wyraźnie naruszają międzynarodowe prawo humanitarne, a także międzynarodowe prawa człowieka, w tym Konwencję ONZ o prawach dziecka. Komitet podkreślił obowiązek wszystkich państw – zwłaszcza tych, które mają wpływ na konflikt – do działania zgodnie z ich obowiązkami prawnymi wynikającymi z Konwencji o prawach dziecka ONZ i Konwencji Genewskich.
Prawny i moralny obowiązek działania
Ochrona życia dzieci nie jest przedmiotem debat politycznych – jest silnym zobowiązaniem prawnym. Prawa dziecka są uniwersalne, nie podlegają negocjacjom i muszą być przestrzegane choćby podczas wojny. Zgodnie z międzynarodowym prawem humanitarnym, strony konfliktu muszą podejmować wszelkie możliwe kroki, by zapobiec krzywdzie cywilów, zwłaszcza dzieci.
ENOC wzywa wszystkie odpowiedzialne rządy do:
– zapewnienia natychmiastowego i bezpiecznego dostępu do pomocy humanitarnej dla wszystkich dzieci w Strefie Gazy, aby umożliwić stały dostęp do niezbędnej żywności i środków medycznych oraz zapobiec śmierciom głodowym;
– poparcia dla natychmiastowego zawieszenia broni w celu zapobieżenia dalszym krzywdom dzieci;
– przestrzegania zasad niedyskryminacji, dobra dziecka, przetrwania i rozwoju oraz poszanowania poglądów dziecka, zgodnie z postanowieniami Konwencji ONZ o prawach dziecka;
– współpracy z niezależnymi międzynarodowymi organami badającymi naruszenia praw dziecka;
– zagwarantowania dostępu do wsparcia psychospołecznego, łączenia rodzin, edukacji i
usług rehabilitacyjnych dla wszystkich dotkniętych konfliktem dzieci;
– wsparcia odbudowy infrastruktury zorientowanej na dzieci, w tym szkół, przychodni
zdrowia i bezpiecznego zakwaterowania;
– wyrażenia solidarności. Konieczne jest, by kraje europejskie podjęły niezbędne środki w celu zapewnienia opieki medycznej i bezpieczeństwa dzieciom dotkniętym konfliktem.
ENOC-Ad-hoc-Statement-on-Protecting-Children-in-Gaza-and-Upholding-International-Law
Chrońmy dzieci przez cały czas i stosujmy wszelkie niezbędne środki
To stan wyjątkowy, wymagający ochrony dzieci. Dzieci nie są odpowiedzialne za konflikty zbrojne, ale odczuwają ich najdotkliwsze skutki. ENOC wzywa do pilnej ochrony wszystkich dzieci dotkniętych sytuacją w Strefie Gazy oraz do pełnego poszanowania prawa międzynarodowego, aby zagwarantować im bezpieczeństwo, godność i przyszłość.
Reakcja społeczności międzynarodowej była niewystarczająca. Niedawne rezolucje krajowe i europejskie nie wprowadziły jasnych środków ani nie potępiły jednoznacznie poważnych naruszeń praw dziecka. Miliony ludzi w Europie i poza nią wzywają do zawieszenia broni i natychmiastowego podjęcia działań na rzecz długotrwałego pokoju.
Dzieci w Strefie Gazy nie mogą dłużej czekać. Dalsze milczenie lub neutralność w obliczu tych zniszczeń są niedopuszczalne.
Wzywamy Unię Europejską, Organizację Narodów Zjednoczonych i wszystkie kraje, które ratyfikowały Konwencję ONZ o prawach dziecka, do wywiązania się ze swoich obowiązków.
Wzywamy wszystkie instytucje międzynarodowe: Szanujcie życie dzieci. Egzekwujcie prawo. Brońcie praw dziecka.
