Dziecko w pieczy bieżącej musi mieć prawo do świadczeń

Zdjęcie: Ręce dziecka i osoby starszej

Z problematyką dostępności do świadczenia wychowawczego dla dzieci przebywających w pieczy bieżącej zwróciła się do Ministerstwa Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej Rzeczniczka Praw Dziecka.

– Obowiązujący stan prawny skutkuje koniecznością dochodzenia przez opiekunów dzieci uprawnienia do świadczenia przed sądami administracyjnymi – wskazała Monika Horna-Cieślak w piśmie z 19 kwietnia.

Z analizy zgłoszeń wpływających do Biura Rzeczniczki Praw Dziecka wynika, iż najczęściej opiekunami pieczy bieżącej są osoby w podeszłym wieku (bacie, dziadkowie), wujostwo, rzadziej pełnoletnie rodzeństwo. Dla tej grupy opiekunów niezrozumiałym jest fakt pozbawiania ich podopiecznych świadczeń służących zaspakajaniu potrzeb dziecka.

– Mając na uwadze konieczność ochrony prawa każdego dziecka do godziwych warunków socjalnych, brak jest – w mojej ocenie – obiektywnego uzasadnienia dla odmiennego (gorszego) traktowania dziecka umieszczonego w pieczy bieżącej niż dziecka wychowującego się w rodzinie biologicznej czy umieszczonego w pieczy zastępczej. Dobro dziecka, jego najlepszy interes, stanowią bowiem wartość nadrzędną. Wskazane zagadnienie wymaga, w mojej opinii, pilnych działań naprawczych, tym bardziej, iż odnosi się nie tylko do świadczenia wychowawczego, ale też świadczeń rodzinnych oraz ”Dobry start” – podkreśliła Rzeczniczka Praw Dziecka.

Do MRPiPS. Dostęp do świadczeń pomocowych dla dzieci w pieczy bieżącej>>>

Każdy z aktów prawnych regulujący te świadczenia nie uwzględnia osoby, która sprawuje pieczę bieżącą nad dzieckiem z mocy prawomocnego orzeczenia sądu. Tym samym, pozbawia opiekuna dziecka, nad którym jest sprawowana piecza bieżąca, możliwości uzyskania przynajmniej częściowego pokrycia wydatków na jego utrzymanie.

Czas oczekiwania na rozpoznanie przez sąd wniosku o ustanowienie dla dziecka rodziny zastępczej jest często znacznie wydłużony. Dlatego Rzeczniczka Praw Dziecka stoi na stanowisku, iż nie powinno to jednak mieć znaczenia z punktu widzenia uprawnienia dziecka (i osoby sprawującej nad nim pieczę, najpierw – bieżącą, potem – zastępczą) do uzyskania wsparcia dotyczącego całego tego okresu.

Monika Horna-Cieślak uważa, iż należy rozważyć, czy wypłata świadczeń na podstawie orzeczenia o ustanowieniu rodziny zastępczej nie powinna biec od momentu faktycznego umieszczenia dziecka w rodzinie, tzn. już na podstawie orzeczenia o pieczy bieżącej. Dobro dziecka powinno być brane pod uwagę podczas stosowania każdego przepisu prawa mającego związek z jego sytuacją jako dobro nadrzędne.

– Jako Rzeczniczka Praw Dziecka nie mogę zaakceptować sytuacji, w której, opiekunowie dzieci, którzy na podstawie prawomocnego postanowienia sądu rodzinnego sprawują opiekę nad dzieckiem (pieczę bieżącą) muszą dochodzić swoich praw przed sądem administracyjnym i to na każdy nowy okres świadczeniowy – podkreśliła Monika Horna-Cieślak.

RPD zwróciła się do MRPiPS z prośbą o możliwie najszybsze poinformowanie ZUS o stanowisku resortu co do pożądanej praktyki załatwiania spraw administracyjnych rodzin, których dotyczy niniejsze wystąpienie, a także o przedstawieniu stanowiska resortu odnośnie konieczności stosowania szerokiego, prokonstytucyjnego i prokonwencyjnego ujęcia systemowego w odniesieniu do opiekunów pieczy bieżącej, którym na mocy prawomocnego postanowienia sądu rodzinnego powierzono opiekę nad dzieckiem.