Groźba karalna to jedno z przestępstw, które często pojawia się w praktyce prawa karnego. Regulowane jest ono przez art. 190 § 1 kodeksu karnego. Choć pozornie może wydawać się błahostką, w rzeczywistości może mieć poważne skutki prawne, zarówno dla sprawcy, jak i dla osoby pokrzywdzonej.

Przestępstwa te należą do kategorii przestępstw materialnych. Są to przestępstwa wobec osoby na jej szkodę lub szkodę osoby najbliższej.

Czym jest przestępstwo z art. 190 kodeks karny?

Zgodnie z kodeksem karnym, karalna groźba polega na wywarciu przez sprawcę u osoby, wobec której jest stosowana strachu. Skierowanie groźby popełnienia przestępstwa działa w taki sposób, iż groźba wzbudza w zagrożonym uzasadnioną obawę, iż zostanie spełniona.

Nie wystarczy zatem samo wypowiedzenie groźby. Musi ona wywołać w zagrożonym uzasadnioną obawę jej spełnienia, czyli realny lęk o to, iż sprawca rzeczywiście dokona zapowiedzianego czynu. Groźba musi być konkretna, tj. w realizacji groźby należy upatrywać zapowiedzi popełnienia przestępstwa. Przy groźbie, nie ma obowiązku podjęcia jakichkolwiek działań w celu jej realizacji, bowiem czynnością sprawczą będzie każde zachowanie sprawcy, które wywołuje poczucie strachu. Czasem i żart, który jest działaniem na szkodę pokrzywdzonego a noszący cechy groźby, może spowodować, iż sprawca poniesie odpowiedzialność karną.

Przedmiotem ochrony regulowanym przez przepisy k.k jest zatem wolność od obawy bycia ofiarą popełnienia przestępstwa na szkodę zagrożonego lub osoby dla niego najbliższej. Chodzi o ochronę człowieka i jego spokoju, który może zostać zakłócony poprzez kierowanie wobec drugiej osoby słów stanowiących bezprawną groźbę.

Groźby karalne kk – obawy i znamiona przestępstwa/ przykłady

Przedmiotowe przestępstwo, za które można usłyszeć zarzuty, może przybrać różne formy:

GROŹBA:

• pozbawienia życia,

• uszkodzenia ciała,

• zniszczenia mienia,

• popełnienia innego przestępstwa (np. zniesławienia lub pobicia).

Groźby mogą być przekazywane ustnie, pisemnie, przez SMS, e-mail, a choćby gestem. Liczy się efekt psychiczny – wzbudzenie obiektywnej obawy, iż zostaną zrealizowane.

Jak wskazuje literatura obejmująca poruszaną tematykę „nie stanowi tym samym groźby karalnej zapowiedź popełnienia przestępstwa skarbowego, grożenie popełnieniem wykroczenia skarbowego, wykroczenia czy też deliktu dyscyplinarnego. Takie przypadki można niekiedy kwalifikować z art. 107 k.w. (złośliwe niepokojenie)„. (tak K. Wala [w:] Kodeks karny. Komentarz, red. J. Kulesza, Warszawa 2025, art. 190.)

Co grozi za ten czyn? Odpowiedzialność karna i kara

Zgodnie z art. 190 kodeksu karnego, kto grozi innej osobie popełnieniem przestępstwa na jej szkodę lub na szkodę osoby dla niej najbliższej, o ile groźba wzbudza w osobie, do której została skierowana lub której dotyczy, uzasadnioną obawę, iż będzie spełniona, podlega karze więzienia do lat 3.

Groźby karalne należą do kategorii przestępstw ściganych na wniosek. Dla ścigania przestępstwa gróźb bezprawnych wymagany jest wniosek pokrzywdzonego w zakresie dokonania jakiejś czynności przeciw niemu – co oznacza, iż organy ścigania nie podejmują działań z urzędu. Ofiara musi wyrazić sprzeciw i złożyć zawiadomienie o popełnieniu przestępstwa oraz należy się powoływać na fakt, iż groźba nosiła znamię bezprawnej i wzbudziła w niej realny strach.

Z uwagi na kształt sankcji zastosowanie może znaleźć warunkowe umorzenie postępowania karnego. Sprawca może także podlegać grzywnie albo karze ograniczenia wolności

Kiedy groźba jest bezprawna – art. 190 kk?

Groźba musi dotyczyć czynu zabronionego, który narusza przepisy prawa karnego. Nie będzie nią np. zapowiedź pozwu cywilnego czy poinformowanie o zgłoszeniu sprawy do sądu – o ile nie towarzyszy temu element przymusu czy szantażu.

Bezpośrednie znaczenie ma intencja sprawcy (zamiar wzbudzenia obawy), jak i reakcja pokrzywdzonego – czy odczuwał strach i czy ten strach był uzasadniony w świetle okoliczności.

Groźba karalna a forma czynu – kodeks karny

To przestępstwo może być popełnione zarówno umyślnie, jak i świadomie. Nie ma znaczenia, czy sprawca rzeczywiście miał zamiar spełnienia groźby – wystarczy, iż z jego zachowania wynikało, iż mógłby ją spełnić, a pokrzywdzony tak to odebrał.

Znaczenie w praktyce groźby 190 kk dotyczy:

• konfliktów rodzinnych,

• sporów sąsiedzkich,

• relacji biznesowych,

• zachowań stalkerskich lub przemocowych.

Czyn ten narusza poczucie bezpieczeństwa, dlatego sądy podchodzą do niego poważnie. Może prowadzić do orzeczenia kary pozbawienia wolności, obowiązku przeprosin, a choćby dozoru kuratora.

Groźba karalna – czym jest, kiedy występuje i jakie niesie konsekwencje?

Podsumowanie – przestępstwo groźby karalnej – porada prawna – pomoc adwokata

Przestępstwo groźby karalnej oznacza, iż groźba to nie tylko słowa – to działania, które mogą skutkować poważnymi konsekwencjami prawnymi. najważniejsze w kwalifikacji czynu jest to, żeby sprawdzić czy groźba wzbudziła realną obawę. W razie wątpliwości warto skonsultować się z adwokatem z kancelarii adwokackiej lub złożyć zawiadomienie na policję. W przypadku jego popełnienia można skorzystać z porady prawnej lub skorzystać z pomocy obrońcy.

Autor:

Oliwia Babiarz

07.04.2025