Kasowy PIT zacznie obowiązywać od 2025 r.

Cel i kontekst wprowadzenia dobrowolnego PIT kasowego

Głównym celem ZmPDOFizU24, zgodnie z zapowiedziami zawartymi w exposé premiera z 13.12.2023 r., jest wprowadzenie kasowego sposobu rozliczania przychodów i kosztów uzyskania przychodów.

Przyjęte rozwiązania znajdą zastosowanie na gruncie:

Dotychczasowe regulacje opierały się na zasadzie memoriałowej, zgodnie z którą przedsiębiorca musiał rozliczać przychody w momencie wystawienia faktury, wykonania usługi lub dostawy towaru, niezależnie od faktycznego otrzymania należności. Analogicznie, koszty uzyskania przychodów były rozliczane w momencie ich wystąpienia, choćby jeżeli nie zostały jeszcze zapłacone. Takie podejście prowadziło do sytuacji, w których przedsiębiorcy musieli płacić podatek od przychodów, których jeszcze nie otrzymali, co szczególnie obciążało małe firmy.

Na czym polega kasowy PIT?

Metoda kasowa, polegająca na opodatkowaniu dochodów w momencie ich faktycznego otrzymania, ma stanowić odpowiedź na problemy związane z opóźnieniami w płatnościach. W praktyce oznacza to, że przedsiębiorca będzie płacił podatek dopiero wtedy, gdy otrzyma płatność od kontrahenta, co pozwoli uniknąć sytuacji, w której zobowiązania podatkowe powstają w momencie wystawienia faktury, niezależnie od tego, czy należność została uregulowana.

Wyjątek stanowi sytuacja, w której zapłata nie zostanie uregulowana w ciągu 2 lat od daty wystawienia faktury – w takim przypadku przedsiębiorca będzie zobowiązany do rozpoznania przychodu, niezależnie od faktycznej zapłaty.

Warunki korzystania z kasowego PIT

Nowe rozwiązanie skierowane jest przede wszystkim do małych przedsiębiorców. Zasady ustalania przychodów z działalności gospodarczej metodą kasową w ZmPDOFizU24 zostały uregulowane w dodanym art. 14c PDOFizU. Zgodnie z nim, podatnik będzie mógł rozliczać PIT metodą kasową, jeśli:

1. przychody z prowadzonej samodzielnie działalności gospodarczej w roku bezpośrednio poprzedzającym rok podatkowy nie przekroczyły kwoty odpowiadającej równowartości 250 000 euro, oraz
2. w związku z prowadzoną działalnością gospodarczą nie prowadzi ksiąg rachunkowych, oraz
3. złoży adekwatnemu naczelnikowi urzędu skarbowego sporządzone na piśmie oświadczenie o wyborze metody kasowej rozliczania przychodów, w stosownym terminie.

Przepisy przewidują także możliwość stosowania kasowego PIT przez przedsiębiorców rozpoczynających działalność, co ma ułatwić im start na rynku i zmniejszyć ryzyko związane z początkową płynnością finansową.

Kasowy PIT będą mogli stosować podatnicy PIT prowadzący działalność gospodarczą, którzy będą opłacać podatek dochodowy według:

Co istotne, z opisywanego rozwiązania dotyczącego kasowego PIT będą mogły korzystać osoby fizyczne osiągające przychody z działalności gospodarczej prowadzonej samodzielnie. Samodzielne prowadzenie działalności oznacza, iż prawa do kasowego PIT nie będą miały osoby prowadzące działalność gospodarczą np. w formie spółki cywilnej czy spółki jawnej.

Procedura wyboru metody kasowej

Mimo iż decyzja o wyborze metody kasowej będzie dobrowolna, przedsiębiorca będzie musiał jednak złożyć stosowne oświadczenie adekwatnemu naczelnikowi urzędu skarbowego.

Zgodnie z dodanym art. 14c ust. 1 pkt 3) PDOFizU, oświadczenie to powinno zostać złożone:

Jak wynika z dodanego art. 14c ust. 11 PDOFizU, dokonany wybór metody kasowej dotyczy również lat następnych, chyba iż w kolejnych latach podatnik, w terminie do dnia 20 lutego roku podatkowego, zawiadomi na piśmie adekwatnego naczelnika urzędu skarbowego o rezygnacji z metody kasowej rozliczania przychodów.

Zasady rozliczania przychodów i kosztów

Jak wskazano powyżej, przedsiębiorca stosujący kasowy PIT będzie rozpoznawał przychód w dacie uregulowania należności. Przez uregulowanie należności będzie rozumiane również częściowe uregulowanie należności, a także wpłaty na poczet dostaw towarów i usług, które zostaną wykonane w następnych okresach sprawozdawczych. Przychodem będzie zatem również, np. zapłacona zaliczka, przedpłata czy zapłacona rata.

Zgodnie z dodanym art. 14c ust. 2 PDOFizU, w przypadku metody kasowej za datę powstania przychodu uważa się dzień uregulowania należności, nie późniejszy niż dzień:

1. upływu 2 lat, licząc od dnia wystawienia faktury, albo
2. likwidacji działalności gospodarczej.

Koszty uzyskania przychodów będą mogły być rozliczane tylko po ich faktycznym poniesieniu. Wyjątek stanowią odpisy amortyzacyjne od środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych, które będą rozliczane zgodnie z dotychczasowymi zasadami.

Metoda kasowa jedynie dla udokumentowanych przychodów

Jak wynika z dodanego art. 14c ust. 4 PDOFizU, metoda kasowa rozliczania przychodów ma zastosowanie wyłącznie do przychodów, które:

1. wynikają z transakcji między podatnikiem a przedsiębiorcą w rozumieniu ustawy z 6.3.2018 r. Prawo przedsiębiorców (t.j. Dz.U. z 2024 r. poz. 236) oraz
2. są udokumentowane fakturami wystawionymi w terminach określonych zgodnie z odrębnymi przepisami.

Wymóg udokumentowania transakcji fakturami ułatwi weryfikację zasadności stosowania przez przedsiębiorców metody kasowej.

Ewidencja i obowiązki administracyjne

Podatnicy korzystający z kasowego PIT będą zobowiązani do prowadzenia ewidencji faktur dokumentujących przychody i koszty.

Nie będzie ona miała określonego wzoru, ale powinna zawierać:

Celem tych wymagań jest zapewnienie transparentności rozliczeń i ograniczenie ryzyka nadużyć podatkowych.

Jeżeli zmarły przedsiębiorca prowadził ewidencję faktur, to przedsiębiorstwo w spadku będzie kontynuować prowadzenie tej ewidencji.

Etap legislacyjny

Prezydent podpisał ustawę 28.10.2024 r. Wejdzie w życie 1.1.2025 r.