Ochrona czasowa dla uchodźców z Ukrainy przedłużona – co to oznacza dla pracodawców?

Rządowe Centrum Legislacji opublikowało kolejny projekt nowelizacji[1] tzw. specustawy ukraińskiej[2]. Zgodnie z ostatnimi zapowiedziami rządu, przewiduje on liczne zmiany w zakresie ochrony i uprawnień uchodźców z Ukrainy. Niektóre z nich są istotne również dla pracodawców.

Przedłużenie legalności pobytu – nie dla wszystkich

Projekt nowelizacji przewiduje przedłużenie ochrony czasowej obywateli Ukrainy, którzy wjechali do Polski od 24.02.2022 r. w związku z wojną oraz członków ich rodzin – do 30.09.2025 r. Jest to okres dłuższy niż wynikający w tej chwili z przepisów unijnych.

Przedłużeniu nie ulegają jednak pozostałe rozwiązania, zapewniające legalność pobytu Ukraińcom, którzy przebywali w Polsce przed wybuchem wojny.

Do 30.06.2024 r. pozostanie więc legalny (z mocy prawa) pobyt uchodźców, którzy:

• posiadają wizę krajową, a ostatni dzień legalnego pobytu na jej podstawie przypadał od 24.02.2022 r.,
• posiadają zezwolenie na pobyt czasowy, którego ostatni dzień okresu ważności przypadał od 24.02.2022 r.,
• przybyli do Polski na podstawie wizy Schengen, wizy lub karty pobytu wydanej przez inne państwo UE, lub też w ramach ruchu bezwizowego, a ostatni dzień legalnego pobytu na tej podstawie przypadał od 24.02.2022 r.

Osoby te, jeżeli chcą zostać w Polsce, muszą zalegalizować swój dalszy pobyt zgodnie z ogólnymi zasadami. W przypadku zatrudniania cudzoziemców, którzy korzystali z przedłużenia zezwoleń na pobyt czasowy wydanych w związku z wykonywaniem pracy, po stronie pracodawcy może pojawić się także obowiązek legalizacji zatrudnienia. Przedsiębiorcy powinni sprawdzić podstawy pobytu swoich pracowników z Ukrainy i wspólnie podjąć działania, aby zabezpieczyć legalność pobytu i pracy po 30.06.2024 r.

Możliwości legalizacji dalszego pobytu Ukraińców

Wszyscy obywatele Ukrainy w dalszym ciągu będą mogli ubiegać się o udzielenie zezwolenia na pobyt czasowy do roku, pomimo niespełnienia wszystkich warunków do jego wydania.

Ukraińcy objęci ochroną czasową (którzy wjechali do Polski w związku z wojną od 24.02.2022 r.) będą mogli ubiegać się o kartę pobytu na nowych, uproszczonych zasadach. Warunkiem jej wydania będzie:

• posiadanie statusu UKR zarówno w dniu 4.03.2024 r., jak i w dniu złożenia wniosku,
• wniesienie opłat (340 zł za wydanie zezwolenia na pobyt czasowy oraz 100 zł za wydanie karty pobytu).

Procedura przeprowadzana będzie online, za pośrednictwem systemu informatycznego Urzędu ds. Cudzoziemców. Wydane w ten sposób karty pobytu będą ważne przez 3 lata. o ile cudzoziemiec dwukrotnie nie stawi się w urzędzie wojewódzkim na wezwanie wojewody w celu odebrania karty lub wyjedzie z Polski na ponad 6 miesięcy, karta zostanie unieważniona.

Obywatele Ukrainy posiadający karty pobytu wydane w powyższej, specjalnej procedurze, będą mogli prowadzić działalność gospodarczą na takich samych zasadach jak obywatele polscy, jak również wykonywać pracę bez dodatkowego zezwolenia. W takim przypadku pracodawca nie będzie musiał powiadamiać o powierzeniu pracy obywatelowi Ukrainy.

Zmiany w powiadomieniach o powierzeniu wykonywania pracy obywatelom Ukrainy

Projekt nowelizacji zakłada również zmiany w zasadach składania powiadomień o powierzeniu wykonywania pracy obywatelowi Ukrainy. Do tej pory termin na złożenie powiadomienia wynosił 14 dni od dnia podjęcia pracy. Po wejściu w życie zmian, zostanie on skrócony do 7 dni.

Projektowane zmiany rozwiewają też liczne wątpliwości, w jakich przypadkach pracodawca powinien złożyć nowe powiadomienie. Będzie to konieczne w przypadku:

• obniżenia wynagrodzenia (lub podwyższenia wymiaru czasu pracy / liczby godzin bez proporcjonalnego podwyższenia wynagrodzenia),
• obniżenia wymiaru czasu pracy lub liczby godzin pracy,
• każdej sytuacji, w której podmiot powierzający pracę ma obowiązek ponownego zgłoszenia do ZUS.

Status projektu

Projekt nowelizacji jest w tej chwili opiniowany i nie trafił jeszcze do Sejmu. Zgodnie z jego treścią – zmiany mają wejść w życie 1.07.2024 r. Na bieżąco monitorujemy postępy procesu legislacyjnego.

Chętnie wesprzemy Państwa we wszelkich sprawach związanych z legalizacją pobytu i zatrudnienia obywateli Ukrainy, w tym w audycie ich dokumentów pobytowych. Zapraszamy do kontaktu.

[1] https://legislacja.rcl.gov.pl/projekt/12383814

[2] Ustawa z dnia 12 marca 2022 r. o pomocy obywatelom Ukrainy w związku z konfliktem zbrojnym na terytorium tego państwa