Płatność za pobyt w DPS. Resort rodziny odpowiada na apel RPD

Do ponoszenia odpłatności za pobyt osób bliskich w domu pomocy społecznej powinny być zobowiązane tylko osoby pełnoletnie – przyznaje MRPiPS. Na tę kwestię zwracała uwagę Rzeczniczka Praw Dziecka w wystąpieniu do ministerstwa.

Ministerstwo Rodziny Pracy i Polityki Społecznej w odpowiedzi z 16 czerwca zapewniło RPD, iż w celu zmiany obecnego, niesprawiedliwego stanu prawnego, przygotowywana jest nowelizacja ustawy o pomocy społecznej. Planowany termin skierowania wniosku o wpisu projektu do wykazu prac Rady Ministrów to obecny kwartał.

Działania Rzeczniczki Praw Dziecka

Monika Horna-Cieślak w piśmie z 15 maja do MRPiPS zwróciła się o zmianę przepisów regulujących problematykę wysokości opłaty za pobyt w domu pomocy społecznej, zasad jej ustalania oraz podmiotów zobowiązanych do jej ponoszenia.

– Funkcjonujące rozwiązanie ustawowe nie może być uznane za sprawiedliwe, gdyż nakłada obowiązek o charakterze majątkowym na osoby małoletnie jak na osoby dorosłe, i w zdecydowanej większości przypadków trudny do spełnienia. Konkretne stany faktyczne mogą być bardzo skomplikowane – pisała Rzeczniczka.

Małoletni nie powinni płacić

Przepisy ustawy o pomocy społecznej przewidują, iż opłaty za pobyt w DPS obciążają przede wszystkim samego mieszkańca. W dalszej kolejności obowiązek ten spoczywa na małżonku, zstępnych (czyli dzieciach i wnukach) oraz na gminie, z której osoba została skierowana do domu pomocy społecznej. Problem w tym, iż w tej kolejności mogą znaleźć się również osoby małoletnie. Zatem w przypadku DPS, osoby małoletnie mogą być obciążane opłatami za pobyt równolegle z dorosłymi zstępnymi, a choćby przed nimi.

https://brpd.gov.pl/2025/05/15/dzieci-nie-powinny-placic-za-pobyt-w-dps-jak-dorosli-apel-rpd/

Monika Horna-Cieślak zauważa, iż choć ustawa pozwala na zwolnienie osoby małoletniej z opłat, ma to charakter uznaniowy.

Dla RPD kwestią problematyczną i do rozwiązania z punktu widzenia ochrony osób małoletnich jest niewyłączenie z kręgu obowiązanych osób małoletnich, a co najmniej brak w art. 61 ustawy o pomocy społecznej odpowiednika normy kodeksowej wskazującej na spoczywanie obowiązku na bliższych krewnych przed dalszymi, którymi są osoby małoletnie.

Zaangażowanie mediów

Przedmiotową kwestią zainteresowały się i zaangażowały w nią także media. W reportażu „Uwaga! TVN” poruszono temat odpłatności za pobyt w DPS, a konkretnie problematykę obciążania kosztami małoletnich członków rodziny, nierzadko małych dzieci. Temat został podjęty także przez inne media, w tym m.in.: TVN24, Polskie Radio, Gazeta.pl, Super Express, Fakt, Onet.pl, Money.pl.

Wsparcie MOPS

W sprawie zwolnienia dzieci z opłat za DPS ich krewnych, wniosek do resortu poparł również dyrektor MOPS, w którego adekwatności miejscowej jest sprawa dziecka, które choć choćby nie zna swojego dziadka, obciążane jest opłatą za jego pobyt w Domu Pomocy Społecznej.

https://brpd.gov.pl/2025/05/23/dzieci-nie-powinny-placic-za-pobyt-w-dps-jak-dorosli-reakcja-na-wniosek-rpd/

Resort uwzględnia apel RPD

Resort rodziny dostrzegł problem i podzielił argumentację Rzeczniczki. Zwrócił uwagę, iż przepisy ustawy o pomocy społecznej wskazują w sposób ogólny, iż do ponoszenia odpłatności za pobyt członka rodziny w domu pomocy społecznej zobowiązani są: małżonek, zstępni przed wstępnymi. Nie wskazują, iż małoletni zstępni zobowiązani są do ponoszenia odpłatności za pobyt osób bliskich w domu pomocy społecznej. Przepisy nie wyłączają też wprost zstępnych małoletnich z obowiązku odpłatności za pobyt osób bliskich w domu pomocy społecznej.

Zdaniem MRPiPS, choć w przypadku tego typu spraw, ośrodki pomocy społecznej zwalniają osoby małoletnie z płatności, to sprawa jest kłopotliwa z uwagi na ciągłe problemy interpretacyjne.

To niedługo ma się zmienić za sprawą stosownej nowelizacji, która doprecyzuje, iż zobowiązane do ponoszenia odpłatności za pobyt osób bliskich w domu pomocy społecznej powinny być tylko osoby pełnoletnie (pełnoletni zstępni).

Resort poinformował, iż rozważa też inną zmianę przepisów dotyczących odpłatności za pobyt w domu pomocy społecznej. Chodzi o wprowadzenie zasady, zgodnie z którą odpłatność za pobyt mieszkańca w domu pomocy społecznej ponosiłaby osoba obdarowana nieruchomością, nabywca nieruchomości na podstawie umowy dożywocia lub ewentualnie innych umów, na mocy których nabycie własności nieruchomości następuje w zamian za opiekę.