Warto mieć świadomość, że, w świecie UX istnieją konkretne przepisy prawne i standardy dotyczące dostępności i użyteczności, które muszą być spełniane, aby zapewnić równe szanse dostępu do technologii dla wszystkich użytkowników, niezależnie od ich umiejętności czy ograniczeń. Na ostatnim wydarzeniu Mobile Trends Conference mieliśmy okazję usłyszeć niezwykle cenną prelekcję prost od Juli Skrzypeckiej, na temat prawa i UX. Zatem dziś przyjrzymy się bliżej, na co warto zwrócić uwagę w kontekście prawa i UX oraz jakie mogą być prawne konsekwencje źle zaprojektowanego UX.
Czym jest zły UX?
Zły UX może skutkować wieloma problemami, które mają bezpośredni wpływ na użytkowników. Problemy te mogą obejmować trudności w nawigacji, brak intuicyjności, a także niedostępność dla osób z niepełnosprawnościami. Niewłaściwie zaprojektowane interfejsy mogą prowadzić do frustracji, błędów użytkowników, a w niektórych przypadkach choćby do strat finansowych lub szkód zdrowotnych. W rezultacie użytkownicy mogą decydować się na dochodzenie swoich praw na drodze sądowej, co prowadzi do poważnych konsekwencji prawnych dla organizacji odpowiedzialnych za te produkty.
Ponadto istnieją konkretne przepisy prawne i standardy dotyczące dostępności i użyteczności, które muszą być spełniane, aby zapewnić równe szanse dostępu do technologii dla wszystkich użytkowników, niezależnie od ich umiejętności czy ograniczeń.
Co widzi prawnik po wejściu na Twoją stronę internetową?
– Jeżeli przychodzi prawnik i patrzy na waszą stronę internetową lub aplikację pod kątem UX to, co on tam widzi? Po pierwsze widzi wszystkie kwestie związane z prawami autorskimi, z własnością intelektualną, choćby regulamin a w skrajnym przypadku choćby treść check boxa może być uznana za utwór! – Tłumaczy Paula Skrzypecka podczas prelekcji na Mobile Trends Conference 2024
Na co warto zwrócić uwagę?
Zgodność z przepisami dotyczącymi ochrony danych osobowych
Polityka prywatności
Czy strona posiada jasną, zrozumiałą i łatwo dostępną politykę prywatności? Czy informuje użytkowników o tym, jakie dane są zbierane, w jaki sposób są przetwarzane, przechowywane i chronione?
Zgoda na przetwarzanie danych
Czy użytkownicy są informowani i wyrażają zgodę na przetwarzanie swoich danych osobowych? Czy strona zapewnia mechanizmy zgody zgodne z RODO i innymi lokalnymi przepisami?
Bezpieczeństwo danych
Czy strona stosuje odpowiednie środki bezpieczeństwa w celu ochrony danych osobowych użytkowników?
Dostępność
Zgodność z WCAG
Czy strona jest zgodna ze standardami Web Content Accessibility Guidelines (WCAG)? Czy jest dostępna dla osób z różnymi rodzajami niepełnosprawności?
Teksty alternatywne
Czy obrazy i multimedia mają teksty alternatywne, które umożliwiają ich zrozumienie przez osoby korzystające z czytników ekranowych?
Informacje o produktach i usługach
Rzetelność informacji
Czy opisy produktów i usług są dokładne, kompletne i nie wprowadzają użytkowników w błąd? Czy wszystkie warunki korzystania z produktów i usług są jasno określone?
Zasady reklamacji i zwrotów
Czy strona jasno określa zasady reklamacji, zwrotów i gwarancji zgodnej z obowiązującym prawem konsumenckim?
Regulamin korzystania ze strony
Jasność i przejrzystość
Czy regulamin korzystania ze strony jest jasny, zrozumiały i łatwo dostępny? Czy zawiera wszystkie niezbędne postanowienia dotyczące korzystania z serwisu?
Zgodność z prawem
Czy regulamin jest zgodny z obowiązującymi przepisami prawa, w tym prawa konsumenckiego, handlowego i ochrony danych osobowych?
Zabezpieczenia praw autorskich i własności intelektualnej
Ochrona treści
Czy strona chroni swoje treści przed nieautoryzowanym wykorzystaniem? Czy stosuje odpowiednie zapisy dotyczące praw autorskich i własności intelektualnej?
Licencje
Czy wszystkie użyte materiały (zdjęcia, filmy, teksty) są wykorzystywane zgodnie z odpowiednimi licencjami i prawami autorskimi?
Może Cię także zainteresować: Jak rozwinąć, aby nie zwinąć – czyli praca nad rozwojem aplikacji w pigułce!
Checkbox to Twoja umowa!
– Checkbox to Twoja polisa, iż ustaliłeś/aś z użytkownikiem, który korzysta z Twojej usługi warunki, na jakich to się odbywa, tak więc checkbox to Twoja umowa – wyjaśnia Paula
Paula w swoim wystąpieniu na Mobile Trends Conference 2024 wspomniała również o tym co można zepsuć w kontekście checkboxów.
Transparentność i jasność komunikatu
Checkbox powinien jasno informować użytkownika, na co wyraża zgodę. Unikanie zawiłych i skomplikowanych sformułowań jest kluczowe, aby użytkownik mógł zrozumieć, co akceptuje.
Wyraźna widoczność checkboxa
Checkbox i towarzyszący mu tekst powinny być umieszczone w widocznym miejscu, aby użytkownik nie miał problemu z ich znalezieniem. Ukrywanie checkboxów w mało widocznych miejscach lub zbytnie zmniejszenie czcionki tekstu może budzić podejrzenia i frustrację użytkowników.
Domyślnie zaznaczone zgody – tego absolutnie nie robimy!
Paula podkreśliła, iż domyślnie zaznaczone zgody są nie tylko nieetyczne, ale mogą być również niezgodne z przepisami prawa, w tym z RODO. Użytkownik powinien samodzielnie zaznaczyć zgodę na warunki, co jest wyrazem świadomej decyzji.
Zgoda na różne elementy
Warto rozważyć, czy nie lepiej podzielić zgody na różne elementy, takie jak zgoda na warunki korzystania z usługi, zgoda na politykę prywatności, zgoda na otrzymywanie newslettera itp. Dzięki temu użytkownik ma większą kontrolę nad tym, na co się zgadza.
Co nas może spotkać w przypadku złego prawnego podejścia do UX?
W przypadku złego prawnego podejścia do UX możemy napotkać kilka poważnych konsekwencji, które mogą wpłynąć na reputację firmy, jej finanse oraz relacje z klientami. Oto bardziej szczegółowe omówienie potencjalnych problemów:
Kontakt z prawnikiem
Jeżeli użytkownicy lub klienci zgłaszają problemy prawne związane z UX, może być konieczne skonsultowanie się z prawnikiem. Problemy mogą dotyczyć kwestii takich jak naruszenie prywatności, brak zgodności z przepisami dotyczącymi dostępności stron internetowych czy inne naruszenia praw konsumentów. Prawnik pomoże zrozumieć, jakie działania należy podjąć, aby naprawić sytuację i uniknąć dalszych konsekwencji prawnych.
Rozwiązanie umowy przez klienta
Jeżeli UX jest nieodpowiednie z prawnego punktu widzenia, klient może zdecydować się na rozwiązanie umowy. Przykładowo, o ile usługi lub produkty nie spełniają określonych standardów, lub obietnic, klient ma prawo do odstąpienia od umowy i żądania zwrotu pieniędzy. To może prowadzić do utraty zaufania oraz dochodów.
Pozew
Niezadowoleni klienci mogą złożyć pozew przeciwko firmie, o ile uważają, iż ich prawa zostały naruszone. Może to dotyczyć takich kwestii jak naruszenie prywatności danych, dyskryminacja (np. brak dostępu dla osób niepełnosprawnych) czy też nieuczciwe praktyki handlowe. Procesy sądowe mogą być kosztowne i czasochłonne, a także negatywnie wpłynąć na reputację firmy.
Kontrola inspekcji handlowej
Instytucje nadzorujące handel i usługi mogą przeprowadzić kontrolę, o ile istnieje podejrzenie, iż firma narusza przepisy prawa konsumenckiego. Taka kontrola może obejmować sprawdzenie, czy strona internetowa lub aplikacja mobilna spełnia wymogi dostępności, czy polityka prywatności jest zgodna z przepisami, a także czy warunki umów są jasno i przejrzyście przedstawione.
Kara za naruszenie przepisów RODO, wysyłanie informacji handlowych bez zgody
Naruszenie przepisów dotyczących ochrony danych osobowych (RODO) oraz wysyłanie informacji handlowych bez zgody użytkowników może skutkować nałożeniem wysokich kar finansowych. RODO nakłada surowe wymagania dotyczące zgody na przetwarzanie danych osobowych oraz transparentności w ich przetwarzaniu. Naruszenia te mogą prowadzić do sankcji finansowych, które mogą znacząco obciążyć firmę.
Podsumowanie
W procesie projektowania UX niezwykle ważne jest, aby umieszczać odpowiednie informacje prawne w wymaganych miejscach i przewidywać te potrzeby już na etapie planowania. Każde oświadczenie powinno wiązać się z odrębną zgodą użytkownika, co oznacza, iż nie można łączyć różnych zgód w jednym dokumencie. Ponadto często nie jest potrzebna osobna zgoda na przetwarzanie danych osobowych, o ile jest to uzasadnione prawnie lub wynika z umowy. Ważne jest jednak, aby zawsze przestrzegać przepisów i dbać o transparentność wobec użytkowników, co nie tylko chroni firmę przed potencjalnymi konsekwencjami prawnymi, ale także buduje zaufanie i lojalność klientów.
Więcej na temat UX znajdziesz na naszej stronie Mobile Trends Conference 2024, gdzie możesz obejrzeć specjalnie przygotowane materiały z ostatniej konferencji.
