1 rok temu
Stan faktyczny
Członkowie zarządu grupy spółek żądali od Google LLC usunięcia z listy wyników wyszukiwania dokonywanego dzięki jej wyszukiwarki określonych linków, które prowadzą do artykułów opublikowanych w Internecie przez osobę trzecią, identyfikujących powodów, oraz zaprzestania wyświetlania zdjęć, którymi jest ilustrowany jeden z tych artykułów, w postaci tzw. miniatur (thumbnails).
Pytania prejudycjalne niemieckiego Sądu dotyczyły wykładni przepisów rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2016/679 z 27.4.2016 r. w sprawie ochrony osób fizycznych w związku z przetwarzaniem danych osobowych i w sprawie swobodnego przepływu takich danych oraz uchylenia dyrektywy 95/46/WE (ogólne rozporządzenie o ochronie danych) (Dz.Urz. UE L z 2016 r. Nr 119, s. 1; dalej: RODO), a także dyrektywy 95/46/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z 24.10.1995 r. w sprawie ochrony osób fizycznych w zakresie przetwarzania danych osobowych i swobodnego przepływu tych danych (Dz.Urz. UE L z 1995 r. Nr 281, s. 31), w świetle Karty praw podstawowych Unii Europejskiej (Dz.Urz. UE C z 2016 r. Nr 202, s. 389; dalej: KPP).
Stanowisko TSUE
Przepis art. 17 RODO dotyczy w szczególności „prawa do usunięcia danych” (prawa do bycia zapomnianym). W jego ust. 1 przewidziano, iż osoba, której dane dotyczą, o ile zachodzi jedna z wymienionych w tym przepisie okoliczności, ma co do zasady prawo uzyskania od administratora usunięcia dotyczących jej danych osobowych. Jednakże w art. 17 ust. 3 RODO uściślono, iż na to prawo nie można się powoływać, o ile przetwarzanie jest niezbędne ze względu na jeden z wymienionych w nim powodów, do których należy korzystanie z prawa do wolności wypowiedzi i informacji. Zatem operator wyszukiwarki, do którego skierowano żądanie usunięcia linków, musi sprawdzić, czy umieszczenie linku do danej strony internetowej na wyświetlanej liście wyników wyszukiwania, mającego za punkt wyjścia imię i nazwisko osoby, której dane dotyczą, jest niezbędne do skorzystania przez internautów – potencjalnie zainteresowanych uzyskaniem dzięki takiemu wyszukiwaniu dostępu do danej strony internetowej – z prawa do wolności informacji (art. 11 KPP).
Trybunał przypomniał, iż w art. 17 ust. 3 lit. a) RODO został wyraźnie ustanowiony wymóg dokonania wyważenia między prawami podstawowymi do poszanowania życia prywatnego i do ochrony danych osobowych, usankcjonowanymi w art. 7 i 8 KPP, a prawem podstawowym do wolności informacji, zagwarantowanym w art. 11 KPP.
Zdaniem TSUE kwestia prawdziwości treści, do której odsyłają linki (bądź jej nieprawdziwości), również stanowi istotny element, który należy wziąć pod uwagę w ramach oceny przewidzianych w art. 17 ust. 3 lit. a) RODO przesłanek stosowania tego przepisu, a to w celu ustalenia, czy prawo internautów do informacji i wolność wypowiedzi dostawcy treści mogą mieć pierwszeństwo przed prawami podmiotu żądającego usunięcia linków.
Trybunał uznał, iż do osoby, która żąda usunięcia linków z uwagi na nieprawdziwość treści, do której te linki odsyłają, należy wykazanie oczywistej nieprawdziwości informacji zawartych w tej treści lub co najmniej tej części tych informacji, która nie ma nikłego znaczenia dla całokształtu tej treści. W ocenie TSUE ustanowienie takiego obowiązku wobec tej osoby na etapie przedsądowym spowodowałoby nałożenie na nią nieracjonalnego obciążenia.
Co się tyczy obowiązków i odpowiedzialności operatora wyszukiwarki, TSUE przyznał, iż aby sprawdzić, czy po ustosunkowaniu się przezeń do żądania usunięcia linków, dana treść może się przez cały czas znajdować na liście wyników wyszukiwania przeprowadzonego dzięki jego wyszukiwarki, musi on wziąć pod uwagę wszystkie wchodzące w grę prawa i interesy, jak również całokształt okoliczności danego przypadku. Niemniej jednak w ramach oceny przesłanek zastosowania tego przepisu, przewidzianych w art. 17 ust. 3 lit. a) RODO, zdaniem TSUE ten operator nie może zostać zobowiązany celem ustalenia zasadności tego żądania usunięcia linków do odgrywania aktywnej roli w przeprowadzaniu dowodów opierających się na okolicznościach faktycznych, które nie znajdują poparcia w tym żądaniu.
Trybunał uznał, iż w przypadku gdy osoba, która zażądała usunięcia linków, przedstawi istotne i wystarczające dowody, odpowiednie do poparcia sformułowanego przez nią żądania i świadczące o jawnie nieprawdziwym charakterze informacji zawartych w treści, do której odsyłają linki, lub co najmniej tej części tych informacji, która nie ma nikłego znaczenia dla całokształtu tej treści, operator wyszukiwarki jest zobowiązany do uwzględnienia tego żądania usunięcia linków.
Trybunał orzekł, iż art. 17 ust. 3 lit. a) RODO należy interpretować w ten sposób, iż w ramach dokonywania wyważenia między prawami, o których mowa z jednej strony w art. 7 i 8 KPP, i z drugiej strony w art. 11 KPP, którego to wyważenia należy dokonać w celu przeanalizowania skierowanego do operatora wyszukiwarki żądania usunięcia z listy wyników wyszukiwania linku prowadzącego do treści zawierającej twierdzenia, które zdaniem osoby podnoszącej to żądanie są nieprawdziwe, owo usunięcie linków nie jest uzależnione od tego, czy kwestia prawdziwości treści, do której odesłano, została przynajmniej tymczasowo rozstrzygnięta w ramach postępowania sądowego wszczętego przez tę osobę przeciwko dostawcy tej treści.
Thumbnails
W ocenie TSUE art. 12 lit. b) i art. 14 lit. a) dyrektywy 95/46 oraz art. 17 ust. 3 lit. a) RODO należy interpretować w ten sposób, iż w ramach dokonywania wyważenia między prawami, o których mowa z jednej strony w art. 7 i 8 KPP i z drugiej strony w art. 11 KPP, którego to wyważenia należy dokonać w celu przeanalizowania skierowanego do operatora wyszukiwarki żądania usunięcia z listy wyników wyszukiwania grafiki mającego za punkt wyjścia imię i nazwisko osoby fizycznej, przedstawiających tę osobę zdjęć wyświetlanych w postaci miniatur, wartość informacyjna tych zdjęć powinna być uwzględniana niezależnie od kontekstu ich publikacji na stronie internetowej, z której pochodzą, niemniej z uwzględnieniem wszystkich treści, które bezpośrednio towarzyszą wyświetlaniu tych zdjęć w wynikach wyszukiwania, i które mogą stanowić wyjaśnienie wartości informacyjnej tych zdjęć.
W niniejszym wyroku Trybunał po raz pierwszy rozpatrywał sytuację, w której członek zarządu, którego dane dotyczą, kwestionuje prawdziwość przetwarzanych danych i żąda z tego powodu usunięcia z listy wyników wyszukiwania linków prowadzących do treści opublikowanych przez osoby trzecie, w których te dane się pojawiają. Analizując niniejszą kwestię, TSUE miał na uwadze szczególny charakter funkcji pełnionej przez wyszukiwarki takiej jak Google, czyli swoistego „gatekeepera” treści tworzonych w Internecie.
Zgodnie z RODO prawo do bycia zapomnianym nie ma charakteru absolutnego i jest wyłączone, w sytuacji gdy przetwarzanie danych jest niezbędne do skorzystania z prawa do wolności informacji (w tym dostępu do danej informacji istniejącego po stronie potencjalnie zainteresowanych internautów). W tym kontekście w niniejszym wyroku TSUE przedstawił relacje pomiędzy wskazanym prawem podstawowym a prawem do poszanowania życia prywatnego i prawem do ochrony tych danych osobowych.
W bardzo obszernym uzasadnieniu prezentowanego wyroku TSUE szczegółowo wyjaśnił, jakie obowiązki ciążą na osobie, która żąda usunięcia linków ze względu na nieprawdziwość danej treści, oraz zakres obowiązków i odpowiedzialności, który spoczywa w takiej sytuacji na operatorze wyszukiwarki. Z niniejszego wyroku wynika, iż w przypadku gdy osoba, która zażądała usunięcia linków, przedstawi istotne i wystarczające dowody (np. orzeczenie sądowe), odpowiednie do poparcia sformułowanego przez nią żądania i świadczące o oczywiście nieprawdziwym charakterze informacji zawartych w treści, do której odsyłają linki, operator wyszukiwarki jest zobowiązany do uwzględnienia tego żądania.
Na uwagę zasługują również zawarte w niniejszym wyroku rozważania Trybunału dotyczące wyświetlania zdjęć w postaci miniatur (thumbnails). Trybunał podkreślił, iż wyświetlanie, po przeprowadzeniu wyszukiwania mającego za punkt wyjścia imię i nazwisko danej osoby, przedstawiających tę osobę zdjęć w postaci miniatur, może stanowić szczególnie poważną ingerencję w prawa do poszanowania życia prywatnego i do ochrony danych osobowych. W ocenie TSUE należy przeprowadzić osobną ocenę prowadzonej przez operatora wyszukiwarki działalności polegającej na wyświetlaniu wyników wyszukiwania grafiki w postaci miniatur. Wynikające z takiej działalności dodatkowe naruszenie praw podstawowych może być szczególnie intensywne z powodu łączenia w jedną całość wszystkich informacji dotyczących osoby, której dane znajdują się w Internecie.
Niniejszy wyrok ma istotne znacznie dla polskiej praktyki.
