1 rok temu
Ustawa z 11.3.2004 r. o podatku od towarów i usług (t.j. Dz.U. z 2022 r. poz. 931; dalej: VATU) doczekała się (wreszcie) swojej trzeciej kuracji „odchudzającej”. Nie chodzi bynajmniej o zmniejszenie ilości przepisów, nowelizacje z natury rzeczy polegają bowiem na dopisywaniu nowych rozwiązań. Założeniem jest stopniowa likwidacja obowiązków administracyjnych, które ciążą na podatnikach VAT, a być może wcale nie muszą.
Zmiany na gruncie VAT
Korzystając z wydłużającego się procesu legislacyjnego, wielokrotnie wspominaliśmy już o najważniejszych zmianach VAT wynikających z projektu SLIM VAT 3. Jest ich sporo, choć zdecydowanie nie wszystkie są przełomowe i rewolucyjne. Z kronikarskiej skrupulatności warto jednak wyrecytować te najbardziej istotne. I tak:
- wzrośnie próg małego podatnika – dziś mały podatnik to ten, u którego wartość sprzedaży nie przekroczyła w poprzednim roku podatkowym wyrażonej w złotych kwoty odpowiadającej równowartości 1 200 000 euro (brutto). Dzięki nowelizacji próg wzrośnie do 2 000 000 euro;
- pojawi się miarkowanie sankcji VAT – dzięki kosmetycznej zmianie w art. 112b i 112c VATU organy podatkowe zyskają możliwość miarkowania sankcji w zależności od okoliczności przewinienia (od okoliczności powstania nieprawidłowości, rodzaju i stopnia naruszenia obowiązku oraz stwierdzanych dotychczas nieprawidłowości dotyczących nieprzedawnionych zobowiązań w podatku, od wysokości naruszonych kwot i przy uwzględnianiu działań podjętych przez podatnika po stwierdzeniu nieprawidłowości w celu usunięcia skutków nieprawidłowości);
- doprecyzowane zostaną zasady przeliczeń kwot wyrażonych w walutach obcych – z nowego art. 31b VATU wynika, iż przeliczenia na złote dokonuje się według kursu historycznego, użytego dla określenia podstawy opodatkowania przed jej zmianą (zarówno dla korekt in plus, jak i in minus). W przypadku faktur korygujących zbiorczych, przeliczenia można dokonać według kursu średniego danej waluty na ostatni dzień roboczy poprzedzający dzień wystawienia tej faktury korygującej. Podobnie dla opustu lub obniżki ceny w odniesieniu do dostaw towarów lub świadczonych usług wykonanych w danym okresie na rzecz podatnika dokonującego WNT lub nabycia towarów i usług objętych odwrotnym obciążeniem, udokumentowanych fakturą dotyczącą tego okresu;
- odliczanie podatku naliczonego przy WNT będzie w pełni neutralne – a więc możliwe także bez posiadania faktury. To pokłosie wyroku TSUE z 18.3.2021 r., A. vs. Dyrektor KIS, C-895/19 (likwidacja „szyku rozwartego”), Legalis;
- „przyjazna proporcja” – podatnicy stosujący proporcjonalne odliczenie VAT będą mogli zaokrąglić swój współczynnik przekraczający 98% do pełnego odliczenia, przy czym limit kwoty podatku naliczonego niepodlegającej odliczeniu urośnie do 10 000 zł. Zmienią się również zasady korekty proporcji po zakończeniu roku;
- wiążące informacje stawkowe WIS mają być wydawane i rozpatrywane w drugiej instancji przez ten sam organ: Dyrektora KIS. W dodatku WIS mają być wydawane bez opłaty, czyli za darmo.
Zmiany na gruncie innych ustaw podatkowych
Warto pamiętać, iż projekt SLIM VAT 3 wprowadza także potężny zakres zmian na gruncie również innych podatkowych (i okołopodatkowych) przepisów. Spróbujmy krótko wskazać te najbardziej istotne (zdaniem autora). I tak zmieni się m.in.:
- ustawa z 29.8.1997 r. Ordynacja podatkowa (t.j. Dz.U. z 2022 r. poz. 2651) – pomijając zmiany dostosowawcze związane z WIS, WIA i WIT, zrezygnowano z obligatoryjnego wydawania postanowienia w sprawie zaliczenia wpłaty, nadpłaty lub zwrotu podatku na poczet zaległości podatkowych i odsetek za zwłokę. Podatnik będzie miał możliwość otrzymania postanowienia po złożeniu wniosku o jego wydanie, na które będzie mu przysługiwać zażalenie;
- ustawa z 6.12.2008 r. o podatku akcyzowym (t.j. Dz.U. z 2022 r. poz. 143) – skoro dojdzie do konsolidacji wydawania m.in. wiążących informacji akcyzowych, w tym zakresie pojawi się szereg szczegółowych przepisów dotyczących WIA;
- szersze ulgi w ustawie z 26.7.1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (t.j. Dz.U. z 2022 r. poz. 2647) – rozszerzony zostanie zakres ulgi na jedno dziecko (oderwanie od wysokości dochodów) i ulgi rehabilitacyjnej dla osób, na których utrzymaniu pozostają osoby niepełnosprawne;
- ustawa z 20.11.1998 r. o zryczałtowanym podatku dochodowym od niektórych przychodów osiąganych przez osoby fizyczne (t.j. Dz.U. z 2022 r. poz. 2540) – do 200 000 zł urośnie limit stawki ryczałtu od przychodów z najmu prywatnego dla małżonków;
- JPK dla podatku dochodowego – obowiązek składania plików „dochodowego JPK PIT i CIT” został przesunięty w czasie, konkretnie – do początku roku podatkowego rozpoczynającego się po:
- 31.12.2024 r. – dla PGK i podatników powyżej 50 mln euro przychodu;
- 31.12.2025 r. – dla pozostałych podatników CIT i podatników PIT składających JPK VAT;
- 31.12.2026 r. – dla innych podatników.
- ustawa z 28.7.1983 r. o podatku od spadków i darowizn (t.j. Dz.U. z 2021 r. poz. 1043; dalej: PodSpDarU) – wzrosną progi opodatkowania podatkiem od spadków i darowizn (36 120 zł dla I grupy podatkowej, 27 090 zł dla II grupy podatkowej i 5733 zł dla III grupy podatkowej);
- ustawa z 29.8.1997 r. prawo bankowe (t.j. Dz.U. z 2022 r. poz. 2324; dalej: PrBank) – pojawi się m.in. regulacja w zakresie przekazania środków między rachunkami VAT w ramach grupy VAT. Kolejny raz rozszerzony zostanie katalog podatków i należności, jakie mogą być regulowane środkami z rachunku VAT.
Komentarz
Opisane zmiany nie wyczerpują wszystkich modyfikacji wynikających z projektu SLIM VAT 3. Jak na dłoni widać jednak, iż ich zakres istotnie wykracza poza obszar VAT. To kolejny dowód na zauważalną już od dawna tendencję do forsowania różnego rodzaju zmian podatkowych w zunifikowanych nowelizujących aktach prawnych. To choćby dobrze – nie kumuluje się ilość „ustaw zmieniających ustawę”, ale cierpi na tym czytelność oraz świadomość, jaka materia ulega aktualnie nowelizacji. Gdy zerkamy bowiem na tytuł ustawy, niekoniecznie wiadomo o jakie „niektóre inne ustawy” chodzi. A zmiany te są dość daleko idące. Część z nich procedowana była przy okazji prac nad innymi aktami prawnymi, np. ustawy z 26.1.2023 r. o zmianie ustaw w celu likwidowania zbędnych barier administracyjnych i prawnych (Dz.U. z 2023 r. poz. 803). Cześć pojawiła się jednak dopiero w momencie rozpoczęcia prac parlamentarnych. Utrudnia to odpowiednią weryfikację motywacji ustawodawcy do wprowadzania danych zmian, nie są bowiem objęte uzasadnieniem do projektu ustawy.
