Opinię do ustawy o zmianie ustawy – Karta Nauczyciela oraz niektórych innych ustaw przekazała Rzeczniczka Praw Dziecka do Ministerstwa Edukacji Narodowej.
– W szczególnym zainteresowaniu Rzeczniczki Praw Dziecka pozostają sprawy z zakresu odpowiedzialności dyscyplinarnej nauczycieli, a to ze względu na rolę, jaką ustawodawca przypisał Rzecznikowi w zakresie zaskarżania postanowień o umorzeniu postępowania wyjaśniającego oraz o odmowie wszczęcia postępowania dyscyplinarnego. Ponadto wiele spraw dyscyplinarnych nauczycieli dotyczy czynów naruszających prawa i dobro dziecka, zatem Rzecznik, wykonując swoje ustawowe obowiązki, monitoruje postępowania wyjaśniające i dyscyplinarne, stojąc na straży przestrzegania w ich toku praw dziecka – wskazała Monika Horna-Cieślak w piśmie do MEN z 14 kwietnia.
Stanowisko RPD ws. nowelizacji Karty Nauczyciela
Zdaniem Rzeczniczki, system dyscyplinarny musi zapewniać skuteczność w pociąganiu do odpowiedzialności nauczycieli, którzy naruszają prawa dzieci i uczniów, także ze względu na zasady prewencji generalnej i indywidualnej.
Podobnie jak projektodawcy, Monika Horna-Cieślak dostrzega, iż powszechne w tej chwili wykonywanie przez kuratorów oświaty zadań dotyczących odpowiedzialności dyscyplinarnej nauczycieli utrudnia realizację ich ustawowych zadań.
Kuratorzy oświaty w związku ze sprawowaniem nadzoru pedagogicznego otrzymują wiele skarg i wniosków, z których każdy może potencjalnie stanowić wiadomość o popełnieniu czynu uchybiającego godności zawodu nauczyciela lub obowiązkom nauczyciela. jeżeli zdarzy się tak, iż kurator oświaty w danej sprawie nie podejmie od razu działań jako organ postępowania dyscyplinarnego, a uczyni to np. dopiero po przeprowadzeniu czynności z zakresu nadzoru pedagogicznego, może dojść do przedawnienia odpowiedzialności dyscyplinarnej.
Dlatego RPD pozytywnie opiniuje wyłączenie możliwości delegowania przez wojewodów na kuratorów oświaty zadań związanych z powoływaniem komisji dyscyplinarnych dla nauczycieli, powoływaniem i nadzorowaniem rzeczników dyscyplinarnych oraz innych zadań wojewodów określonych w rozdziale 10 ustawy – Karta Nauczyciela, dotyczących odpowiedzialności dyscyplinarnej nauczycieli.
Równocześnie proponuje, by art. 83 ust. 1 ustawy – Karta Nauczyciela brzmiał: „Organ, przy którym działa komisja dyscyplinarna, powołuje rzecznika dyscyplinarnego i co najmniej dwóch jego zastępców, spośród pracowników urzędu obsługującego ten organ wyróżniających się wiedzą prawniczą, w tym z zakresu prawa oświatowego i praw dziecka, znajomością systemu oświaty i zasad etyki zawodu nauczyciela”.
RPD poddaje także pod rozwagę dodanie do Karty Nauczyciela obowiązku zawiadamiania przez organy sprawujące nadzór pedagogiczny rzeczników dyscyplinarnych o podejrzeniu popełnienia przez nauczyciela czynu naruszającego prawa i dobro dziecka, jeżeli taką informację organ uzyska w toku sprawowania nadzoru pedagogicznego.
Zważywszy na to, iż kuratorzy oświaty posiadają z racji wykonywanych zadań szeroką wiedzę o nieprawidłowościach i naruszeniach prawa, które występują w szkołach i placówkach oświatowych, a jednocześnie mają oni zaprzestać wykonywania zadań wojewodów z zakresu odpowiedzialności dyscyplinarnej nauczycieli, wprowadzenie takiego obowiązku wydaje się zasadne. Dzięki przyjęciu takiego rozwiązania system ochrony praw i dobra dziecka w szkołach i placówkach oświatowych powinien ulec wzmocnieniu i uszczelnieniu.