8 miesięcy temu
W 2024 roku odpis na zakładowy fundusz świadczeń socjalnych (ZFŚS) został „odmrożony”, przez co pierwszy raz od ponad dekady należy go obliczać według ogólnych reguł wynikających z ustawy o ZFŚS. W praktyce wiąże się to ze znaczną podwyżką nominalnej kwoty odpisu.
Powrót do zasad ogólnych
Zgodnie z art. 5 ust. 2 ustawy o ZFŚS wysokość odpisu podstawowego na jednego pracownika stanowi 37,5% przeciętnego wynagrodzenia miesięcznego w gospodarce narodowej z roku poprzedniego lub z drugiego półrocza roku poprzedniego, o ile przeciętne wynagrodzenie z tego okresu było wyższe.
W poprzednich latach praktyką ustawodawcy było jednak wstrzymywanie naliczania odpisu wedle powyższej zasady i wiązanie podstawy odpisu z przeciętnym wynagrodzeniem za znacznie wcześniejsze lata. Skutkiem takiego działania było „zamrożenie” kwoty odpisu, która w myśl reguł ogólnych powinna była systematycznie rosnąć wraz ze wzrostem przeciętnego wynagrodzenia.
W tym roku rządzący nie zdecydowali się jednak na podobną ingerencję.
Zgodnie z opublikowanym 16 lutego br. obwieszczeniem Prezesa Głównego Urzędu Statystycznego, przeciętne wynagrodzenie miesięczne w gospodarce narodowej, pomniejszone o potrącone od ubezpieczonych składki na ubezpieczenia emerytalne, rentowe oraz chorobowe, w 2023 r. wyniosło 6246,13 zł, a w drugim półroczu 2023 r. wyniosło 6445,71 zł. Oznacza to, iż w 2024 r. podstawą do naliczenia odpisu będzie przeciętne wynagrodzenie z drugiego półrocza 2023 r.
Wysokość odpisów ustawowych w 2024 r.
Nowe kwoty odpisów corocznych odpisów podstawowych prezentują się więc następująco:
- odpis na pracownika zatrudnionego w tzw. normalnych warunkach pracy wyniesie 2417,14 zł (w porównaniu do II kwartału 2023 r. oznacza to wzrost o 502,80 zł),
- odpis na pracownika młodocianego wyniesie: w pierwszym roku nauki 322,29 zł (co oznacza wzrost o 67,04 zł), w drugim roku nauki 386,74 zł (wzrost o 80,45 zł), w trzecim roku nauki 451,20 zł (wzrost o 93,86 zł),
- odpis na pracownika wykonującego pracę w szczególnych warunkach lub pracę o szczególnych charakterze (w rozumieniu przepisów o emeryturach pomostowych) wyniesie 3222,86 zł (co oznacza wzrost o 670,41 zł).
Pracodawcy ustawowo zobligowani do tworzenia ZFŚS, I ratę, czyli co najmniej 75% równowartości naliczonych w 2024 r. odpisów powinni przekazać na rachunek funduszu do końca maja. Na przekazanie pozostałej części odpisów pracodawcy mają czas do 30 września.
Zmiana wysokości odpisów
Dla większych zakładów pracy powyższe zmiany oznaczają znaczny wzrost kosztów działalności. W tym kontekście warto wspomnieć, iż ustawa o ZFŚS przewiduje możliwość obniżenia odpisów, a choćby całkowitej rezygnacji z tworzenia funduszu. U pracodawców, którzy ze względu na stan zatrudnienia mają ustawowy obowiązek tworzyć fundusz, postanowienia w tym zakresie powinien zawierać układ zbiorowy pracy albo, w razie jego braku, regulamin wynagradzania.
Ustawa nie zakreśla terminu na dokonanie zmiany wysokości odpisów lub rezygnacji z tworzenia ZFŚS – można to zrobić choćby w ciągu roku. Należy jednak pamiętać o dopełnieniu wymagań formalnych, tj. uzyskania zgody zakładowej organizacji związkowej, a gdy taka nie występuje w danym zakładzie pracy, uzgodnienia zmian z przedstawicielem pracowników wybranym przez załogę do reprezentowania jej interesów.
Ewentualna zmiana wysokości odpisów zacznie obowiązywać od daty wejścia w życie postanowienia układu zbiorowego lub regulaminu w tej sprawie. Tym samym, mając na uwadze terminy przekazania odpisów (I rata z końcem maja), już teraz warto rozpocząć działania w tym kierunku.
W naszej codziennej praktyce wspieramy pracodawców zainteresowanych przeprowadzeniem takich zmian w swoim przedsiębiorstwie.
