Zmiany w wakacjach kredytowych i wsparciu w spłacie kredytów mieszkaniowych

Wakacje kredytowe – zmiany w 2024 r.

Wakacje kredytowe, czyli możliwość zawieszenia spłaty kredyty hipotecznego zaciągniętego przed 1.7.2022 r. przez konsumenta, przysługują w 2024 r.:

Nowością jest wprowadzenie dwóch nowych warunków dla skorzystania z wakacji kredytowych, które muszą być spełnione łącznie.

Pierwszy warunek dotyczy wartości udzielonego kredytu. Zawieszenie spłaty kredytu przysługuje w tej chwili konsumentowi, o ile wartość udzielonego kredytu nie przekracza 1.200.000 zł. Wcześniej takiego limitu nie było.

Drugi warunek polega na wprowadzeniu kryterium dochodowego opartego o parametr Rata do Dochodu (RdD). Średnia arytmetyczna wartości wskaźnika RdD (Rata do Dochodu w rozumieniu ustawy z 9.10.2015 r. o wsparciu kredytobiorców, którzy zaciągnęli kredyt mieszkaniowy i znajdują się w trudnej sytuacji finansowej (t.j. Dz.U. z 2022 r. poz. 2452) za okres ostatnich trzech miesięcy poprzedzających miesiąc złożenia wniosku, musi przekraczać 30%. Zatem miesięczna rata kredytu musi wynosić co najmniej 30% dochodów gospodarstwa domowego.

Ze spełnienia drugiego warunku (kryterium dochodowego opartego o RdD) zwolnieni są konsumenci mający na utrzymaniu co najmniej troje dzieci, przez które rozumie się także dzieci, nad którymi konsument sprawuje rodzinną pieczę zastępczą, oraz osoby przebywające w dotychczasowej rodzinie zastępczej albo w rodzinnym domu dziecka. Dzieci te muszą dodatkowo spełniać warunki niezbędne do posiadania Karty Dużej Rodziny, tj.:

1. są w wieku do ukończenia 18. roku życia;
2. są w wieku do ukończenia 25. roku życia – w przypadku gdy dziecko uczy się w szkole (do dnia 30 września następującego po końcu roku szkolnego, w którym jest planowane ukończenie nauki w danej placówce) lub szkole wyższej (do dnia 30 września roku, w którym jest planowane ukończenie nauki, zgodnie z oświadczeniem)
3. bez ograniczeń wiekowych – w przypadku dzieci legitymujących się orzeczeniem o umiarkowanym albo znacznym stopniu niepełnosprawności.

W składanym do banku wniosku o wakacje kredytowe konsument musi zadeklarować spełnianie warunku dotyczącego wskaźnika RdD lub posiadania na utrzymaniu co najmniej trojga dzieci, pod rygorem odpowiedzialności karnej za składanie fałszywych oświadczeń.

Tak, jak dotychczas, wakacje kredytowe dotyczą tylko kredytów hipotecznych udzielonych w walucie polskiej, z wyłączeniem kredytów indeksowanych lub denominowanych do waluty innej niż waluta polska. Można z nich skorzystać tylko w stosunku do jednej umowy zawartej w celu zaspokojenia własnych potrzeb mieszkaniowych. Zawieszenie następuje na wniosek konsumenta składany kredytodawcy. Z dniem doręczenia wniosku, spłata kredytu zostaje zawieszona na okres w nim wskazany. Okres kredytowania oraz terminy spłaty kredytu przewidziane w umowie ulegają przedłużeniu o okres zawieszenia spłaty kredytu. W okresie zawieszenia konsument nie jest zobowiązany do dokonywania płatności wynikających z umowy, z wyjątkiem opłat z tytułu ubezpieczeń powiązanych z tą umową. W okresie zawieszenia nie są też naliczane odsetki.

Prawo do wakacji kredytowych w 2024 r. oraz nowe warunki skorzystania z nich wynikają z nowego brzmienia art. 73 ustawy o finansowaniu społecznościowym dla przedsięwzięć gospodarczych i pomocy kredytobiorcom (t.j. Dz.U. z 2023 r. poz. 414; dalej: PomocKredytU).

Zwrotne wsparcie finansowe lub pożyczka

Nowelizacja ułatwia uzyskanie wsparcia z Funduszu Wsparcia Kredytobiorców (FWK). To efekt zmian w ustawie z 9.10.2015 r. o wsparciu kredytobiorców, którzy zaciągnęli kredyt mieszkaniowy i znajdują się w trudnej sytuacji finansowej (t.j. Dz.U. z 2022 r. poz. 2452; dalej: WspKredytU).

Z FWK można uzyskać:

Aby skorzystać ze środków z FWK, należy spełnić co najmniej jeden z trzech warunków:

1. W dniu złożenia wniosku o wsparcie lub pożyczkę na spłatę zadłużenia co najmniej jeden z kredytobiorców posiada status bezrobotnego – w odniesieniu do tego kryterium nie nastąpiły zmiany. przez cały czas wsparcie z FWK nie może być przyznane, jeżeli utrata zatrudnienia przez co najmniej jednego z kredytobiorców nastąpiła w wyniku rozwiązania umowy o pracę za wypowiedzeniem przez kredytobiorcę lub rozwiązania umowy o pracę bez wypowiedzenia z winy pracownika.
2. Wartość wskaźnika Rata do Dochodu (RdD) przekracza 40% – nastąpiło obniżenie wskaźnika z wcześniejszych 50%. o ile więc stosunek wydatków kredytobiorcy związanych z obsługą miesięcznej raty kapitałowej i odsetkowej kredytu mieszkaniowego będzie wyższy niż 40% dochodu jego gospodarstwa domowego, będzie on mógł wnioskować o wsparcie lub pożyczkę na spłatę zadłużenia.
3. Kryterium dochodowe – skorzystanie ze wsparcia jest w tej chwili możliwe, o ile miesięczny dochód gospodarstwa domowego pomniejszony o miesięczne koszty obsługi kredytu mieszkaniowego nie przekracza dwuipółkrotności kryteriów określonych w ustawie o pomocy społecznej – wcześniej była mowa o dwukrotności tej kwoty.

Wydłużono (z 36 do 40 miesięcy) możliwy okres udzielania zwrotnego wsparcia finansowego. Zwiększono też z 2.000 zł do 3.000 zł wartości maksymalnego wsparcia.

Zwiększenie pożyczki na spłatę zadłużenia

W odniesieniu do drugiego z instrumentów z FWK (pożyczki na spłatę zadłużenia) podniesiono jej maksymalną wysokość do 120.000 zł. Pożyczkę można dostać w przypadku, gdy kredytobiorca dokonał sprzedaży kredytowanej nieruchomości, a kwota uzyskana ze sprzedaży nie pokryła całego zobowiązania z tytułu kredytu mieszkaniowego zaciągniętego na zakup sprzedanej nieruchomości.

Zmiany w zasadach zwrotu wsparcia

Zmiany dotyczą też zwrotu otrzymanego wsparcia lub pożyczki.Tak jak dotychczas, zwrot rozpoczyna się w miesiącu następującym po miesiącu, w którym upłynęły 2 lata od wypłaty ostatniej raty wsparcia lub pożyczki na spłatę zadłużenia. Zwrot jest dokonywany w 200 równych, nieoprocentowanych miesięcznych ratach. Przed nowelizacją, wsparcie lub pożyczkę należało zwrócić w 144 ratach.

Kolejna zmiana dotyczy umorzenia części rat. w tej chwili jeżeli kredytobiorca, bez opóźnienia w spłacie, dokona spłaty 134 rat, pozostałą część rat zwrotu wsparcia lub pożyczki na spłatę zadłużenia umarza się. Umorzenie dotyczy więc 66 rat (z 200), czyli do 39.600 zł. Przed nowelizacją, przepisy pozwalały na umorzenie 44 rat, po dokonaniu spłaty 100 rat.

Etap legislacyjny

Ustawa z 12.4.2024 r. o zmianie ustawy o wsparciu kredytobiorców, którzy zaciągnęli kredyt mieszkaniowy i znajdują się w trudnej sytuacji finansowej oraz ustawy o finansowaniu społecznościowym dla przedsięwzięć gospodarczych i pomocy kredytobiorcom (Dz.U. z 2024 r. poz. 696) weszła w życie 15.5.2024 r.