Ustawa z 26.4.2024 r. o zmianie ustawy o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej oraz ustawy o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy (Dz.U. z 2024 r. poz. 742; dalej: ZmPromZatrU24) została 15.5.2024 r. podpisana przez Prezydenta RP. Wprowadzone zmiany przewidują zwiększenie maksymalnej kwoty środków dla jednostek samorządu terytorialnego z Funduszu Pracy w II połowie 2024 r. W konsekwencji przyjętych zmian ustawowych zwiększeniu ulegną więc wynagrodzenia osób wykonujących pieczę zastępczą. Zdaniem ustawodawcy przełoży się to w bezpośredni sposób na sytuację materialną rodzin zastępczych i rodzinnych domów dziecka.
Istota wprowadzonych zmian
Celem zmian ustawowych jest – jak czytamy w uzasadnieniu ZmPromZatrU24, dostępnym na stronie internetowej Sejmu RP (druk sejmowy nr 293) – zwiększenie maksymalnej kwoty środków z Funduszu Pracy przeznaczonych na dofinansowanie zadań własnych jednostek samorządu terytorialnego w obszarze wspierania rodziny i systemu pieczy zastępczej, polegającej w szczególności na dofinansowaniu wynagrodzeń osób pełniących funkcję rodzin zastępczych zawodowych i prowadzących rodzinne domy dziecka.
Dotychczasowy stan prawny
W dotychczas obowiązujących przepisach ustawy z 9.6.2011 r. o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej (t.j. Dz.U. z 2024 r. poz. 177; dalej: WspRodzU) określone jest, iż w ustawie budżetowej corocznie przeznacza się na dofinansowanie dla jednostek samorządu terytorialnego zadań własnych z zakresu realizacji zadań wspierania rodziny oraz systemu pieczy zastępczej kwotę nie większą niż 40 mln zł (kwota maksymalna).
Wprowadzone zmiany
W ZmPromZatrU24 zaproponowano zwiększenie maksymalnej kwoty tych środków do 85 mln zł (art. 197 ust. 4 WspRodzU). Dodano także przepisy doprecyzowujące, iż w ramach dofinansowania z Funduszu Pracy przewiduje się możliwość przeznaczenia całości lub części tego dofinansowania na dodatki dla osób pełniących funkcję rodzin zastępczych zawodowych i prowadzących rodzinne domy dziecka oraz koszty składek od tych dodatków (art. 197 ust. 4a WspRodzU). Zaproponowano również, aby w przypadku dofinansowania przeznaczonego w całości lub w części na dodatki dla osób pełniących funkcję rodzin zastępczych zawodowych i prowadzących rodzinne domy dziecka oraz koszty składek od tych dodatków będą mogły przekroczyć 80% wydatków na realizację przez jednostkę samorządu terytorialnego zadania własnego (art. 197 ust. 4b WspRodzU).
Jak wskazuje projektodawca, istotne zwiększenie przedmiotowej kwoty będzie skutkować tym, iż będzie ona mogła być przeznaczona zarówno na dofinansowanie zadań własnych, zgodnie z w tej chwili obowiązującymi przepisami, jak i na dofinansowanie zadań własnych w formie dodatków dla rodzin zastępczych zawodowych oraz osób prowadzących rodzinne domy dziecka. O zakresie i przeznaczeniu dofinansowania zawsze decydowała będzie Rada Ministrów, w formie uchwalonego przez siebie programu. Innymi słowy, to program uchwalony przez Radę Ministrów doprecyzuje i określi konkretną wysokość dodatków dla ww. podmiotów.
Proponowane ZmPromZatrU24 zmiany zakładają, iż przedmiotowe dofinansowanie z Funduszu Pracy zostanie wdrożone w ciągu roku budżetowego, dlatego też zaproponowano dodanie przepisu wskazującego, iż minister adekwatny do spraw rodziny przekaże w 2024 r. na wyodrębniony rachunek wojewodów środki Funduszu Pracy w kwocie nie większej niż 62,5 mln zł na dofinansowanie zadań własnych jednostek samorządu terytorialnego w obszarze wspierania rodziny i systemu pieczy zastępczej, polegającej w szczególności na dofinansowaniu wynagrodzeń osób pełniących funkcję rodzin zastępczych zawodowych i prowadzących rodzinne domy dziecka. Należy mieć na uwadze, iż wskazana kwota (62,5 mln zł) wynika z dodania do w tej chwili obowiązującej kwoty 40 mln zł kwoty 22,5 mln zł, która stanowi połowę kwoty, o którą zwiększa się maksymalny limit (45 mln). Wynika to z faktu, iż zwiększenie środków programu jest planowane wyłącznie na okres II półrocza 2024 r.
Etap legislacyjny
ZmPromZatrU24 wejdzie w życie po upływie 14 dni od jej ogłoszenia, tj. 1.6.2024 r.