Jawność informacji publicznej a ochrona prywatności

Skarga do WSA w Poznaniu

M.S. (dalej: Skarżący) wniósł do WSA w Poznaniu skargę na bezczynność Prezesa Sądu (dalej: Organ) w przedmiocie udostępnienia informacji publicznej i zarzucił naruszenie art. 61 ust. 1 Konstytucji RP oraz art. 5 ust. 2 ustawy z 6.9.2021 r. o dostępie do informacji publicznej (t.j. Dz.U. z 2022 r. poz. 902; dalej: DostInfPubU), art. 10 ust. 1 DostInfPubU i art. 13 ust. 2 DostInfPubU. W uzasadnieniu wskazano, iż pismem z 3.7.2023 r. Skarżący wniósł o udostępnienie informacji publicznej w postaci kopii zanonimizowanego wyroku wydanego przez Sąd Rejonowy w G. w sprawie o sygn. akt […] Prokuratury Rejonowej w G. oraz wskazania sygnatur spraw cywilnych, zakończonych wydaniem wyroku, w których stroną pozwaną był Skarb Państwa – Dyrektor Zakładu Karnego w G., toczących się przed ww. Sądem w latach 2015 – 2023. W ocenie Skarżącego przesłana mu kopia wyroku została zbyt obszernie i tym samym nieprawidłowo zanonimizowana.

Stanowisko Organu

W ocenie Organu Skarżący błędnie zarzuca bezczynność gdyż Organ udostępnił zanonimizowany wyrok, zgodnie z wnioskiem. Obowiązkiem Organu, z uwagi art. 5 ust. 2 DostInfPubU, było udostępnienie wyroku w taki sposób, by zapobiec dostępowi do konkretnych informacji, jakie naruszałyby prywatność osoby, której wyrok dotyczy lub innych osób w nim wskazanych, co w praktyce oznacza udostępnienie dokumentów odpowiednio zanonimizowanych. Aby sformułować adekwatną ocenę w tym zakresie należy zweryfikować, czy dane ujawnione jako informacja publiczna dotykają tej sfery prywatności, która powinna zostać niejawna z uwagi na dobro osoby. Organ dokonując anonimizacji wyroku oceniał, jaki jej zakres zapewni ochronę prywatności wymienionych w nim osób w sposób realny, a nie tylko pozorny. Organ miał na względzie w szczególności fakt, iż Skarżący domagając się udostępnienia wyroku w konkretnej sprawie, posiadał prawdopodobnie wiedzę, kogo wyrok ten dotyczy, a także jaki jest charakter przestępstw, których orzeczenie dotyczy (w szczególności fakt, iż art. 207 § 1 i 1a KK, wskazany w wyroku, dotyczy znęcania się fizycznego lub psychicznego nad osobą najbliższą lub nad inną osobą pozostającą w stałym lub przemijającym stosunku zależności od sprawcy oraz osobą nieporadną ze względu na jej wiek, stan psychiczny lub fizyczny), a także okoliczność, iż orzeczenie zawiera dane osobowe zarówno oskarżonego, jak i osób pokrzywdzonych oraz szczegółowy opis czynu będącego przedmiotem rozstrzygnięcia). Organ brał pod uwagę również to, iż uzyskiwanie wiedzy o treści orzeczenia wydanego w konkretnej sprawie (de facto uzyskiwanie dostępu do informacji z konkretnej sprawy) powinno odbywać się w trybie art. 156 KPK, a udostępnienie orzeczenia w trybie DostInfoPublU nie może tego trybu zastępować.

Istota sporu

Przedmiotem skargi jest bezczynność Prezesa Sądu polegająca na udostępnieniu Skarżącemu żądanych przez niego informacji w postaci zbyt obszernie i tym samym nieprawidłowo zanonimizowanego wyroku. Bezczynność w zakresie dostępu do informacji publicznej występuje wyłącznie wtedy, gdy wniosek o udzielenie informacji dotyczy informacji publicznej, a jego adresatem jest podmiot zobowiązany do jej udzielenia. Ma ona miejsce wówczas, gdy we wskazanym w art. 13 ust. 1 DostInfPubU terminie zobowiązany podmiot nie udzieli żądanej informacji lub nie podejmie nakazanych prawem czynności zmierzających do powiadomienia o przyczynach zwłoki i o dodatkowym terminie albo, podejmując te czynności, nie udzieli informacji w maksymalnym 2 miesięcznym terminie, albo wreszcie nie wyda na zasadach przewidzianych w KPA decyzji o odmowie udostępnienia żądanej informacji publicznej.

Prawo do informacji publicznej

Na podstawie art. 5 DostInfPubU prawo do informacji publicznej podlega ograniczeniu:

Jeżeli jednak żądane informacje publiczne podlegają ochronie, to wówczas podmiot zobowiązany do udostępnienia informacji publicznej powinien wydać – na podstawie art. 16 ust. 1 DostInfPubU – decyzję o odmowie jej udostępnienia w tym zakresie.

Oznacza to, iż w przypadku kolizji praw konstytucyjnie i ustawowo chronionych (prawa do prywatności i prawa dostępu do informacji publicznej) niezbędne jest ich wyważenie, które nie może prowadzić do generalnego wyłączenia prawa do informacji publicznej w określonej kategorii spraw. W przypadku potrzeby zapewnienia ochrony prywatności osób fizycznych podmioty zobowiązane do udostępnienia informacji publicznej powinny poprzestać na takim zanonimizowaniu danych wrażliwych, aby nie istniała obiektywna możliwość poznania ich po zapoznaniu się z informacją publiczną. Skoro tożsamość osoby fizycznej można określić bezpośrednio lub pośrednio, w szczególności przez powołanie się na jeden lub kilka specyficznych czynników określających cechy fizyczne, fizjologiczne, umysłowe, ekonomiczne, kulturowe lub społeczne tej osoby, to odmowa ujawnienia owych czynników choćby poprzez ich anonimizację powinna być najczęściej uznana za wystarczający sposób ochrony tożsamości, a przez to prywatności osoby fizycznej. Rzeczą podmiotu zobowiązanego do udostępniania informacji jest bowiem dokonanie takiej anonimizacji, która uniemożliwi identyfikację osób objętych żądaniem udostępnienia informacji publicznej (wyrok WSA w Poznaniu z 5.6.2013 r., IV SA/Po 23/13, Legalis). Dopiero w razie uznania, iż istnieje potrzeba ochrony prywatności określonej osoby lub osób, a celu tego w dostateczny sposób nie spełni anonimizacja danych wrażliwych osób uczestniczących w takim postępowaniu, organ powinien wydać decyzję administracyjną odmawiającą udostępnienia konkretnej informacji publicznej, powołując się na ograniczenia zawarte w art. 5 ust. 2 DostInfPubU.

Stanowisko WSA w Poznaniu

Przenosząc powyższe rozważania na grunt rozpatrywanej sprawy WSA w Poznaniu wskazał, iż Organ przesłał Skarżącemu kopię wyroku tak zanonimizowanego, iż absolutnie nic z niego nie wynikało. Można było jedynie dowiedzieć się, jaki sędzia prowadził sprawę i jakiego naruszenia sprawa dotyczyła. Przesłanie wyroku w takiej formie nie spełnia jakichkolwiek standardów i zaprzecza celom DostInfoPublU.

W kontekście argumentów podniesionych przez Organ WSA w Poznaniu wskazał, iż w sytuacji, gdy w ocenie organu żądane informacje nie mogą być udostępnione ze względu na wystąpienie okoliczności z art. 5 ust. 1 i 2 DostInfPubU lub we wskazanych w tym przepisie ustawach szczególnych, to adresat wniosku zobowiązany jest podjąć rozstrzygnięcie o odmowie udostępnienia informacji publicznej w tym zakresie, które przybiera formę decyzji administracyjnej. WSA w Poznaniu podziela stanowisko wyrażone w orzecznictwie NSA (wyrok NSA z 9.12.2021 r., III OSK 4728/21, Legalis), iż w razie kolizji między zasadą jawności informacji publicznej, a ochroną prywatności i danych osobowych osób fizycznych, dopuszczalny będzie jedynie taki sposób udostępniania informacji publicznej, który nie naruszy dóbr chronionych, czyli anonimizacja danych, przede wszystkim danych wrażliwych. o ile nie ma takiej możliwości, a anonimizacja nie zapewnia pełnej ochrony w zakresie poszanowania prawa do życia prywatnego powinna zostać wydana decyzja odmowna. W związku z powyższym WSA w Poznaniu zobowiązał Organ do wydania ww. rozstrzygnięcia.

Komentarz