2 dni temu
Dziś sądy okręgowe orzekają w pierwszej instancji w sprawach o zbrodnie, a także o występki wymienione w art. 25 § 1 pkt 2 kodeksu postępowania karnego. Resort sprawiedliwości proponuje, by katalog ten rozszerzyć o czyny z art. 228 § 1-5 i 6 KK (sprzedajność osoby pełniącej funkcję publiczną) oraz art. 229 § 1-4 i 5 KK (przekupstwo). Po części jest to realizacja rekomendacji w ramach współpracy z grupą roboczą Organizacji Współpracy Gospodarczej i Rozwoju ds. przekupstwa w międzynarodowych transakcjach handlowych (OECD WGB).
Podczas marcowego posiedzenia wspomnianej grupy w Paryżu zalecono podjęcie działań w celu wyraźnego wskazania w przepisach, iż wszystkie sprawy dotyczące przekupstwa zagranicznych funkcjonariuszy publicznych w międzynarodowych transakcjach handlowych rozpoznawane były w I instancji przez sąd okręgowy.
Wszyscy funkcjonariusze
Resort sprawiedliwości doszedł do wniosku, iż do rozpoznawania w I instancji sądom okręgowym powinny być przekazane sprawy korupcji wszystkich funkcjonariuszy, a nie tylko tych zagranicznych. Do sądów tych mają być przekazane wszystkie czyny określone w art. 229 KK, a także korupcji biernej (art. 288 KK).
– Orzekanie o odpowiedzialności za powyższe czyny powinno zostać przekazane sędziom z reguły o większym doświadczeniu zawodowym oraz życiowym, a rozpatrywanie środków zaskarżenia takich wyroków – sądom apelacyjnym – czytamy w uzasadnieniu projektu.
– Podkreślenia wymaga również to, iż sprawy o omawiane czyny niejednokrotnie dotyczą funkcjonariuszy publicznych lub osób prowadzących działalność gospodarczą, znanych lokalnie, o silnej pozycji i koneksjach w danych społecznościach lokalnych, czy też lokalnych polityków. Przekazanie takich spraw do adekwatności sądów okręgowych zmniejszy możliwość wpływu na rozstrzygnięcia sądów – wskazuje MS.
Projekt likwiduje również niespójność w obrębie 25 § 1 pkt 2 KPK, polegającą na tym, iż w tej chwili sąd okręgowy orzeka w I instancji w sprawach o niektóre przestępstwa przeciwko mieniu, w których wartość przedmiotu przestępstwa przekraczała 200 000 zł (art. 294 KK), a przestępstwa korupcyjne, w których korzyść majątkowa przyjęta (udzielona, obiecana) była wyższa niż 200 000 złotych i nie przekraczała 1 mln złotych, rozpatrywane są w I instancji przez sąd rejonowy.
Jak przekazanie spraw dotyczących przestępstw z art. 288 i 299 KK wpłynie na obciążenie sądów?
Projektodawcy przekonują, iż nieznacznie, bo choć wydziały pierwszoinstancyjne w sądach okręgowych zostaną dociążone, to jednocześnie dzięki temu, iż w II instancji orzekać będą sądy apelacyjne, to odciążone zostaną wydziały odwoławcze sądów okręgowych.
Są długotrwałe
Spraw dotyczących przestępstw korupcyjnych nie jest dużo. Liczba osób sądzonych w ostatnich pięciu latach za przyjęcie korzyści majątkowej lub osobistej przez osobę pełniącą funkcję publiczną spadła o ponad połowę (z 289 w 2021 r. do 128 w ubiegłym roku). jeżeli zaś chodzi o liczbę osób sądzonych za przekupstwo, to w ostatnich czterech latach wynosi ona średnio 713 osób. Natomiast, co warto podkreślić, często są to sprawy długotrwałe, nierzadko ciągnące się po osiem lat.
– Wszelkie zmiany dotyczące adekwatności rzeczowej sądów powinny być wprowadzone bardzo ostrożnie. Osobiście nie słyszałem o jakichkolwiek zastrzeżeniach co do jakości rozpoznawania spraw korupcyjnych w dotychczasowym trybie, a więc przez sądy rejonowe w I instancji. o ile są jednak rekomendacje OECD, to nie będę z tym polemizował – mówi sędzia Rafał Lisak z Sądu Okręgowego w Krakowie.
Jak dodaje, co do zasady sądy okręgowe powinny rozpoznawać sprawy o najpoważniejsze przestępstwa, ponieważ orzekają w nich sędziowie z dłuższym stażem, a więc i większym doświadczeniem.
– Jednak trzeba sobie zdawać sprawę, iż o ile rozpoznawanie spraw w sądach rejonowych przebiega dość sprawnie, to sprawy rozpoznawane w sądach okręgowych realizowane są dłużej, bo często wymagają większego namysłu – wskazuje sędzia. To oznacza, iż po przeniesieniu spraw korupcyjnych do sądów okręgowych prawdopodobnie będą one dłużej czekać na rozpoznanie, a co za tym idzie czas trwania procesów jeszcze się wydłuży.
