Wakacje wakacjami, upał upałem, ale nie można przesadzać z obnażaniem się w przestrzeniach publicznych. Nagi tors może rodzić odpowiedzialność karną.

Publiczne eksponowanie poszczególnych części ciała może być uznane za przekroczenie norm współżycia społecznego, a w konsekwencji może stanowić wykroczenie. Osoba dorosła nie powinna bez uzasadnienia rozbierać się, by pokazywać publicznie nagie członki, które na co dzień powinny być zakryte.

Niejasna nieobyczajność

O ile dłonie, ramiona, nogi, głowa i stopy są częściami ciała, których wyeksponowanie nie budzi wątpliwości, o tyle pokazywanie brzucha, klatki piersiowej, pośladków – o miejscach intymnych nie wspominając – nie jest w naszej kulturze zachowaniem codziennym.

Wyjątek stanowią niemowlęta i małe dzieci, którym w wielu sytuacjach życiowych „wolno więcej” – również w kwestii nagości, choć i w ich przypadku nie należy przesadzać. Rodzice powinni rozważyć, czy aby na pewno dobrym pomysłem jest paradowanie po ulicy z całkowicie rozebranym dzieckiem w wieku 3 lat.

Gdy nagość razi i narusza normy obyczajowe, w grę wchodzą dwie kwalifikacje prawne:

• Art. 51 Kodeksu wykroczeń penalizuje wybryk zakłócający spokój lub porządek publiczny, lub wywołujący zgorszenie.

• Art. 140 k.w. mówi wprost o „nieobyczajnym wybryku”.

Oba przepisy posługują się bardzo ogólnymi i ocennymi określeniami: wybryk, zgorszenie, nieobyczajność, zakłócenie spokoju i porządku. Mimo elastyczności tych pojęć, przepisy wydają się zgodne z konstytucyjną zasadą określoności czynu karalnego, gdyż nie sposób wyliczyć ani nazwać poszczególnych przypadków naruszenia norm społecznych, godzących w obyczajność publiczną.

Kodeks wykroczeń wskazuje przykłady zakłócenia spokoju publicznego np. hałasem lub krzykiem. To najbardziej typowe zakłócenia tzw. ciszy nocnej, których wyliczenie ma pomóc czytelnikowi Kodeksu w rozeznaniu się, o jakie sytuacje chodzi.

Katalog przykładów nie jest i nie może być zamknięty. Karalna jest każda inna forma zakłócenia porządku publicznego, o ile spełnia ogólne warunki odpowiedzialności karnej: jest czynem społecznie szkodliwym, godzącym w dobro prawnie chronione. Przepis skondensowany i ogólny ma przewagę nad multikazuistyką, która uwsteczniałaby kodyfikację karną.

Upał nie usprawiedliwia

Nie istnieje wyraźny przepis zakazujący paradowania nago po mieście. Nic nie szkodzi – nagi tors chwytają przepisy mówiące o nieobyczajnym wybryku i sianiu zgorszenia.

• Wybryk to odstępstwo od jakiejś normy, nierzadko coś zaskakującego, rzucającego się w oczy, bezsensowne epatowanie nagością.

• Nieobyczajność i zgorszenie to kategorie z uniwersum szeroko rozumianej seksualności człowieka.

• Spokój i porządek to pojęcia nawiązujące wprost do norm społecznych, utartych schematów postępowania w przestrzeni kulturowej.

• Wszystkie te nieokreślone znamiona są wypełniane znaczeniem i treścią w zależności od sytuacji i kontekstu.

Nagi tors nie będzie nikogo dziwił na plaży czy na pływalni. Rozebranie się od pasa w górę na plaży nie stanowi wybryku, gdyż jest to miejsce naturalnie przeznaczone do opalania się i wypoczynku w wodzie, gdzie przebywamy bez ubrania (zasłaniając jedynie najbardziej intymne części ciała).

Podobnie można potraktować np. plenerową siłownię czy boisko do koszykówki w parku.

Co wolno robić w jednym miejscu, niekoniecznie jest akceptowalne w innym. Na ulicy miasta, które zwiedzamy, w sklepie czy w restauracji należy być ubranym stosownie do sytuacji. Przede wszystkim oznacza to, że… trzeba być ubranym.

Chodzenie bez ubrania od pasa w górę może razić w przestrzeniach wspólnych, takich jak centrum miasta czy sklep. Z pewnością rzuca się w oczy. Może być uznane za ofensywne i prowokujące.

A co w przypadku ekstremalnych temperatur? Epatowanie nagością nie ma uzasadnienia zdrowotnego: choćby w razie upału ochronę przed słońcem zapewnia lekka, przewiewna odzież, a nie rozebranie się i bezpośrednia ekspozycja skóry na promienie słoneczne. Ochronę przed żarem zapewni schronienie w pomieszczeniu.

Nagie płcie

Karniści spierają się, czy istnieje różnica między nagą klatką piersiową kobiety i mężczyzny. Wiele osób twierdzi, iż istnieje (kobieta od pasa w górę jest nieobyczajnie naga, mężczyzna – nie).

Z pewnością sprawa będzie dyskusyjna w odniesieniu do miejsc, w których rozebranie się jest generalnie akceptowalne społecznie. Mężczyzna z nagim torsem na plaży nie budzi zastrzeżeń. Jednak dla wielu osób niezakryte, kobiece piersi na plaży będą czymś gorszącym.

W innych miejscach sprawa będzie jeszcze bardziej kontrowersyjna. Wyobraź sobie chłopaka i dziewczynę podczas uprawiania sportu w parku. Jaki stopień rozebrania się obu tych osób jest dla Ciebie akceptowalny?

Standard dozwolonej nagości w miejscach specyficznych wymaga odróżnienia od wszystkich pozostałych przestrzeni. Poza specyficznymi sytuacjami typu plaża, basen, sport – sprawa nagości wymaga jednoznacznego ujednolicenia płciowego.

Dogmatycznie rzecz biorąc: nie ma różnicy między torsem mężczyzny i kobiety. Oto argumenty wskazujące na konieczność ubierania się od pasa w górę bez względu na płeć.

• Nagi tors ma podtekst seksualny z uwagi na swoją anatomię, w szczególności obecność sutków.

• Nagi tors odbiega od normy narzuconej przez zwyczajną praktykę życia: po prostu większość ludzi nie chodzi do sklepu rozebrana od pasa w górę.

• Eksponowanie ciała bez odzienia może być niekomfortowe dla innych osób, również ze względów estetycznych.

• W przestrzeniach wspólnych należy baczyć na różne poziomy wrażliwości ludzi, tak by ich nie zgorszyć ani nie urazić.

Pokazywanie nagiej klatki piersiowej w przestrzeniach publicznych może być zatem uznane za wybryk godzący w dobre obyczaje. Będzie więc wybrykiem rodzącym odpowiedzialność karną.

Gdy na wakacyjnym szlaku zwiedzamy miasto, powinniśmy się ubrać. Jest to oczywiste od pasa w dół. Ale dotyczy również ciała od pasa w górę. Brak odzienia zasłaniającego klatkę piersiową jest wybrykiem niezależnie od płci.

Zachęcam do udostępniania linka do analizy w mediach społecznościowych. Portal Dogmaty Karnisty to zarejestrowane czasopismo, które możesz cytować również w klasyczny sposób w swoim tekście, piśmie procesowym lub uzasadnieniu wyroku. Skorzystaj z poniższego wzoru:

• M. Małecki, Nagi tors razi. Na ulicy należy się ubrać również od pasa w górę, DogmatyKarnisty.pl z 9.08.2025