1 miesiąc temu
- Projektowana nowelizacja przewiduje, iż terminy odbioru rzeczy znalezionych zostaną skrócone z roku do 3 lub 6 miesięcy, w zależności od tego, czy kontakt z właścicielem jest możliwy.
- Na gruncie projektowanych przepisów procedury ulegną uproszczeniu dzięki zniesieniu wymogu publikacji ogłoszeń w ogólnopolskich dziennikach.
Cel proponowanych regulacji oraz uzasadnienie zmian
Projekt nowelizacji ustawy z 20.2.2015 r. o rzeczach znalezionych (t.j. Dz.U. z 2023 r. poz. 501; dalej: RzeczZnalU) powstał w odpowiedzi na analizę skuteczności dotychczasowych przepisów, przeprowadzoną na zlecenie Ministerstwa Sprawiedliwości. W raporcie wymieniono szereg problemów w stosowaniu RzeczZnalU, które skłoniły ustawodawców do zaproponowania zmian. Przykłady trudności to: potrzeba lepszego określenia „właściwego” biura rzeczy znalezionych, zwiększenie wartości minimalnej rzeczy przyjmowanych przez starostów, ułatwienia w przypadku przedmiotów zawierających dane osobowe oraz skrócenie terminów poszukiwania właścicieli. Dodatkowo postulaty obejmują ulepszenia w kwestii dokumentacji związanej z przedmiotami wojskowymi oraz wytyczne współpracy między organami publicznymi.
Projekt nowelizacji RzeczZnalU ma na celu ułatwienie procedur zarządzania i zwrotu przedmiotów znalezionych, szczególnie w kontekście praktycznego zastosowania jej przepisów. Proponowane regulacje obejmują m.in. uaktualnienie odpowiedzialności starostów, uproszczenia procedur oraz możliwość przekazania szczególnych przedmiotów odpowiednim służbom.
Propozycje zmian w RzeczZnalU
Projektowana nowelizacja RzeczZnalU przewiduje zmianę definicji „właściwego starosty”. Zakłada się, iż odpowiedzialność za rzeczy znalezione przejmie starosta miejsca, w którym przedmiot został znaleziony. Opisana zmiana ma na celu ułatwienie współpracy między znalazcą a starostą oraz uproszczenie procedury zwrotu.
Zwiększenie minimalnej wartości przedmiotów przekazywanych starostom to kolejna zaproponowana zmiana. Nowelizacja RzeczZnalU zakłada podniesienie wartości rzeczy, dla których wymagane jest prowadzenie czynności. w tej chwili próg wynosi 100,00 zł, zaś projekt przewiduje jego zwiększenie, co pozwoli ograniczyć koszty administracyjne związane z obsługą mniej wartościowych przedmiotów.
Proponuje się również zmianę w zakresie przekazania własności dokumentów zawierających dane osobowe do powiatu. Projekt zakłada, iż nieodebrane dokumenty zawierające dane osobowe staną się własnością powiatu. Dokumenty będą niszczone po upływie terminu przechowywania, co zostanie potwierdzone protokołem.
Projektowana nowelizacja RzeczZnalU przewiduje także rozszerzenie obowiązku przekazania przedmiotów wojskowych do Żandarmerii Wojskowej. Przedmioty wskazujące na powiązanie z wojskiem, takie jak legitymacje wojskowe, mogą być oddawane zarówno staroście, jak i najbliższej jednostce Żandarmerii Wojskowej.
Nowe przepisy mają również objąć jasne wytyczne postępowania z przedmiotami stanowiącymi zagrożenie dla zdrowia i życia.
Uproszczenia proceduralne oraz nowe normy współpracy między organami
Projekt nowelizacji RzeczZnalU zakłada wprowadzenie zmian ułatwiających procedury oraz usprawniających współpracę między instytucjami publicznymi. Zredukowane zostaną wymagania formalne dotyczące dokumentacji, a zasady współpracy między starostami, Policją oraz Żandarmerią Wojskową będą dokładniej określone. Dodatkowo projekt przewiduje połączenie poświadczenia i protokołu przyjęcia rzeczy w jeden dokument, co uprości dokumentowanie procesu przyjmowania zgłoszeń.
Ważnym ułatwieniem proceduralnym jest także propozycja zniesienia obowiązku publikowania ogłoszeń o znalezieniu rzeczy w ogólnopolskich dziennikach. Informacje te będą dostępne wyłącznie na tablicach ogłoszeń, a termin publikacji ulegnie skróceniu do sześciu miesięcy.
Wydłużenie terminu przekazania rzeczy przez zarządców obiektów
Projektowana ustawa uwzględnia wnioski przedstawione przez Przedsiębiorstwo „Porty Lotnicze”, które wskazało na trudności z dotrzymaniem trzydniowego terminu na przekazanie rzeczy znalezionych. Nowelizacja zakłada, iż zarządcy, w tym m.in. lotniska, będą mogli przedłużyć okres przechowywania przedmiotu, szczególnie w sytuacjach, gdy właściciele zgłaszają się z opóźnieniem.
Skrócenie terminów na odbiór rzeczy oraz przejście własności na znalazcę
Kolejna zmiana przewidziana w projektowanej ustawie dotyczy skrócenia ustawowych terminów przechowywania rzeczy przed przejściem ich własności na znalazcę. Projekt skraca te terminy do 3 miesięcy (w przypadku kontaktu z osobą uprawnioną do odbioru) lub do 6 miesięcy (jeśli kontakt jest niemożliwy). Na gruncie obowiązujących przepisów okres oczekiwania wynosi rok. Zmiana ta pozwoli szybciej finalizować postępowania dotyczące rzeczy znalezionych.
Zmiany w art. 187 KC
Projekt przewiduje modyfikację art. 187 KC, aby dostosować terminy na odbiór rzeczy do nowych przepisów RzeczZnalU. w tej chwili obowiązujący termin roczny do odebrania przedmiotu przez osobę uprawnioną zostanie skrócony do 6 miesięcy, natomiast dwuletni termin dla osób nieznanych – do jednego roku. Przewiduje się, iż skrócenie tych terminów usprawni procedurę odzyskiwania rzeczy i uprości cały proces dla osób poszukujących swoich przedmiotów.
Przepisy przejściowe
Projektowane przepisy wejdą w życie po upływie 14 dni od dnia ich ogłoszenia, co zapewni sprawne wprowadzenie w życie zmian. Jednocześnie projekt przewiduje, iż przedmioty znalezione przed datą wejścia w życie projektowanej ustawy będą rozpatrywane według dotychczasowych przepisów. Taka regulacja zapobiegnie konfliktom prawnym i umożliwi płynne przejście do nowych zasad.
Etap legislacyjny
Informacja o projektowanej ustawie została opublikowana w wykazie prac legislacyjnych i programowych Rady Ministrów. Planowany termin przyjęcia projektu przez Radę Ministrów to I kwartał 2025 r.
