Etap legislacyjny
9.11.2024 r. weszła w życie ustawa z 18.10.2024 r. o zmianie niektórych ustaw związanych z udzielaniem pomocy de minimis (t.j. Dz.U. z 2024 r. poz. 1635; dalej: ZmUdzPomDeMinU). Zgodnie bowiem z art. 27 ZmUdzPomDeMinU, ustawa ta wchodzi w życie z dniem następującym po dniu ogłoszenia, co miało miejsce 8.11.2024 r.
Potrzeba wprowadzonych zmian
Zmiany wprowadzone w drodze ZmUdzPomDeMinU wynikają z konieczności dostosowania przepisów niektórych ustaw do zmian wynikających z wejścia w życie 1.1.2024 r.:
- rozporządzenie Komisji (UE) 2023/2831 z 13.12.2023 r. w sprawie stosowania art. 107 i 108 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej do pomocy de minimis (Dz.Urz. UE L z 2023 r. Nr 295, s. 2831)
- rozporządzenie Komisji (UE) 2023/2832 z 13.12.2023 r. w sprawie stosowania art. 107 i 108 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej do pomocy de minimis przyznawanej przedsiębiorstwom wykonującym usługi świadczone w ogólnym interesie gospodarczym (Dz.Urz. UE L 2023 r. Nr 295, s. 2832). Rozporządzenia to ma zastosowanie wyłącznie do podmiotów świadczących tzw. usługi w ogólnym interesie gospodarczym (UOIG), do których przykładowo zalicza się usługi: transportu publicznego, komunalne (między innymi dotyczące odpadów), telekomunikacyjne, pocztowe, radiowo-telewizyjne, w zakresie opieki zdrowotnej i socjalnej (między innymi nad osobami starszymi i niepełnosprawnymi).
Rozporządzenia te regulują udzielanie pomocy de minimis w okresie od 1.1.2024 r. do 31.12.2030 r.
Do 31.12.2023 r. obowiązywały:
- rozporządzenie Komisji (UE) nr 1407/2013 z 18.12.2013 r. w sprawie stosowania art. 107 i 108 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej do pomocy de minimis (Dz.Urz. UE L 2013 r. Nr 352, s. 9);
- rozporządzenie Komisji (UE) nr 360/2012 z 25.4.2012 r. w sprawie stosowania art. 107 i 108 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej do pomocy de minimis przyznawanej przedsiębiorstwom wykonującym usługi świadczone w ogólnym interesie gospodarczym (Dz.Urz. UE L z 2012 r. Nr 114, s. 8).
Pomoc de minimis – definicja
Zarówno samo pojęcie pomocy de minimis, jak i zasady jej udzielania zostały regulowane na poziomie prawa unijnego. Przez pomoc de minimis należy rozumieć rodzaj finansowego wsparcia państwa na rzecz przedsiębiorcy, niezależnie od formy prowadzonej przez niego działalności gospodarczej. Są to m.in.: dotacje, (preferencyjne) kredyty czy pożyczki, umorzenie zobowiązań publicznych, szkolenia, usługi doradcze, jednorazowa amortyzacja. Pomoc de minimis udzielana jest w stosunkowo niewielkiej kwocie, na ściśle i z góry określony cel. Co do zasady pomoc de minimis nie narusza zasad wolnego rynku, konkurencji i nie ma wpływu na stosunki handlowe pomiędzy poszczególnymi Państwami Członkowskimi UE. W konsekwencji, przedmiotowa pomoc nie podlega zgłoszeniu do Komisji Europejskiej.
Istota wprowadzonych zmian
Zmiany wprowadzane ZmUdzPomDeMinU mają co do zasady charakter jedynie porządkujący i doprecyzowujący. Sprowadzają się one więc do:
- zastąpienia odesłań do nieobowiązujących rozporządzeń unijnych nowym odesłaniem, wskazującym, iż pomoc de minimis będzie udzielana w zakresie i na zasadach określonych w bezpośrednio obowiązujących aktach prawa Unii Europejskiej, dotyczących pomocy w ramach zasady de minimis oraz
- doprecyzowania przepisów w celu zapewnienia ich zgodności z regulacjami unijnymi.
Kluczowe zmiany w zasadach udzielania pomocy de minimis
Najbardziej istotne zmiany, wynikające z wejścia w życie ww. rozporządzeń Komisji Europejskiej, to:
- zmiana (zwiększenie) maksymalnej wartości pomocy de minimis, z jakiej może skorzystać jeden przedsiębiorca, w okresie 3 lat. Maksymalna wartość przedmiotowej pomocy została bowiem zwiększona z kwoty 200 tys. euro do kwoty 300 tys. euro (rozporządzenie 2023/2831) i odpowiednio z kwoty 500 tys. euro do kwoty 750 tys. euro (rozporządzenia 2023/2832);
- usunięcie odrębnego limitu pomocy de minimis dla przedsiębiorstw prowadzących działalność zarobkową w sektorze drogowego transportu towarów. Dotychczas limit ten wynosił 100 tys. euro. w tej chwili został zwiększony i zrównany z pułapem obowiązującym wszystkich przedsiębiorców, tj. 300 tys. euro;
- rozszerzenie zakresu podmiotów – beneficjentów ww. pomocy, poprzez: (I) usunięcie zakazu wykorzystania pomocy de minimis na nabycie pojazdów przeznaczonych do transportu drogowego towarów; (II) dopuszczenie udzielania pomocy przedsiębiorcom prowadzącym działalność w sektorze przetwarzania i wprowadzania do obrotu produktów rybołówstwa i akwakultury; (III) usunięcie zakazu udzielania pomocy de minimis przedsiębiorstwom: działającym w sektorze węglowym; znajdującym się w trudnej sytuacji; prowadzącym działalność zarobkową w zakresie transportu drogowego towarów;
- wprowadzenie obowiązku prowadzenia przez państwa członkowskie centralnego rejestru pomocy de minimis na poziomie krajowym lub unijnym (zawierającego m.in.: dane identyfikacyjne beneficjenta, kwotę pomocy, dzień udzielenia pomocy, nazwy podmiotu udzielającego pomocy, formę pomocy oraz sektor). Z informacji przedstawionych na stronie internetowej Prezesa Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów wynika, iż w tej chwili w Polsce nie istnieje jeden centralny rejestr pomocy de minimis.