5 miesięcy temu
Współczesny świat jest pełen zagrożeń o zróżnicowanej skali i spektrum. Od wielu lat w Polsce i w całej Europie promowany jest europejski numer alarmowy 112, gdzie obywatele uzyskują pomoc w sytuacji kryzysowej. W trakcie rozmowy, operatorzy numeru alarmowego gromadzą szereg danych osobowych. Jak więc do tego zagadnienia ma się kwestia stosowania RODO?
Obowiązek informacyjny, a numery alarmowe
Usystematyzujmy, w Polsce nie funkcjonuje jeden numer alarmowy. Poza numerem alarmowym 112, gdzie operatorzy przyjmują zgłoszenia wpływające na numery 112, 997, 998 funkcjonuje osobny numer alarmowy. Jest to numer 999, który przekierowuje do najbliższej wolnej dyspozytorni medycznej Państwowego Ratownictwa Medycznego. Tak działa system w warunkach normalnego funkcjonowania. Obecne prawo wskazuje, iż w ramach Centrów Powiadamiania Ratunkowego można obsługiwać numery 991, 992, 993, 994 i 987. W praktyce Centra Powiadamiania Ratunkowego obsługują połączenia przychodzące na numery alarmowe 112, 997, 998. Numery 991, 992, 993, 994, 987 i 999 obsługują inne osobne podmioty.
Kontaktując się z numerami alarmowymi 112, 997, 998 nie usłyszymy jakiekolwiek informacji o przetwarzaniu danych osobowych. Wynika to po pierwsze z prozaicznego powodu – dzwoniąc na numer alarmowy najważniejszy jest krótki czas połączenia. To od niego zależeć może sprawne udzielenia nam pomocy, w tym ratowanie naszego życia lub zdrowia. Kwestia ta jest też przedmiotem regulacji ustawy o systemie powiadamiania ratunkowego z 2013 r. Jak wskazuje art. 10 ust 13 tejże ustawy, w związku z przetwarzaniem danych osobowych w systemie teleinformatycznym wykonanie obowiązku, o którym mowa w art. 13 ust. 1 i 2 RODO, następuje przez udostępnienie informacji w Biuletynie Informacji Publicznej na stronie podmiotowej ministra adekwatnego do spraw administracji publicznej, wojewody lub podmiotu, o którym mowa w art. 7 ust. 2, na ich stronach internetowych oraz w widocznym miejscu w ich siedzibie. Analogicznie jest w przypadku numeru alarmowego 999 i ustawy o Państwowym Ratownictwie Medycznym, która to w art. 24c ust. 11 wskazuje, iż w związku z przetwarzaniem danych osobowych w SWD PRM1, realizuje obowiązek informacyjny przez udostępnienie informacji w Biuletynie Informacji Publicznej na swojej stronie podmiotowej lub na swojej stronie internetowej.
Straż Gminna na odmiennych zasadach
Inaczej jest, jeżeli sprawa dotyczy straży gminnych (miejskich). Obowiązek informacyjny jest realizowany na podstawie art. 13 RODO. Wskazuje on, iż o ile dane osobowe osoby, której dane dotyczą, zbierane są od tej osoby, administrator podczas pozyskiwania danych osobowych podaje jej wszystkie następujące informacje:
- a) swoją tożsamość i dane kontaktowe oraz gdy ma to zastosowanie, tożsamość i dane kontaktowe swojego przedstawiciela;
- b) gdy ma to zastosowanie – dane kontaktowe inspektora ochrony danych;
- c) cele przetwarzania danych osobowych oraz podstawę prawną przetwarzania;
- d) o ile przetwarzanie odbywa się na podstawie art. 6 ust. 1 RODO
- f) prawnie uzasadnione interesy realizowane przez administratora lub przez stronę trzecią;
- e) informacje o odbiorcach danych osobowych lub o kategoriach odbiorców, o ile istnieją.
Co do zasady, w przypadku straży miejskiej, która obsługuje własny numer alarmowy 986 obowiązek informacyjny jest spełniony w formie zwartej, na początku oczekiwania na podjęcie połączenia przez dyżurnego Straży Miejskiej, nieznacznie wpływa to na czas obsługi połączeń.
Dane zwykłe, a dane szczególnej kategorii
Dane, które przekazujemy w trakcie rozmowy z operatorem 112 można udostępniać i przekazywać organom administracji publicznej, służbom, sądom i prokuraturze. Zgodnie z art. 8 ust. 1 pkt 2 ustawy o systemie powiadamiania ratunkowego, mowa o nagraniach rozmów telefonicznych obejmujących całość zgłoszenia alarmowego, danych osób zgłaszających i innych osób wskazanych w trakcie przyjmowania zgłoszenia, pozycji geograficznych, informacji o miejscu zdarzenia i jego rodzaju oraz skróconego opisu zdarzenia.
Zdarzenie w formie zgłoszenia alarmowego złożone przez osobę fizyczną, może prowadzić do jej identyfikacji, ale co do zasady nie musi. Co do zasady całe zgłoszenie alarmowe obejmuje dane osobowe zwykłe: imiona, nazwiska, adresy zamieszkania, zdarzenia, PESEL, numer telefonu.
Ilość, rodzaj i charakter danych przetwarzanych w centrach powiadamiania ratunkowego w celu ratowania życia, zdrowia, ludzi i mienia jest bardzo duża. System taki przetwarza również dane szczególnej kategorii, takie jak dane dotyczące zdrowia, ale nie tylko. Mogą być przetwarzane również dane przydatne do rozpoznania i docelowo ujęcia sprawcy danego zdarzenia, np. pochodzenie rasowe, bądź etniczne.
Jeszcze szerszy zakres danych szczególnych kategorii zbierają dyspozytorzy medyczni. Upoważnieni są do zebrania wywiadu medycznego, jest to szeroki zbiór pytań mający dać odpowiedź w formie opisu obejmującego rodzaj zdarzenia, wraz z informacjami doprecyzowującymi, które obejmują m.in.: wiek, płeć, przyczynę zajścia, historię choroby, informacje o przyjętych lekach.
Dane dotyczące zgłoszeń alarmowych obsługiwanych przez centra powiadamiania ratunkowego ewidencjonuje się i przechowywuje w systemie teleinformatycznym przez okres 3 lat. Ponadto wszystkie zgłoszenia wykonywane na numery alarmowe 112, 997, 998 udostępniać można na wniosek sądu, prokuratury lub Policji.
Zachowanie anonimowości
W Polsce można dokonywać zgłoszeń alarmowych z zastrzeżeniem anonimowości, bez podawania imienia, nazwiska i numeru kontaktowego. Możliwe jest wykonanie połączenia i docelowo dokonanie zgłoszenia na numer alarmowy z telefonu komórkowego pozbawionego karty SIM. Jednakże organy ścigania są w stanie ustalić tożsamość osoby wykonującej połączenie w sytuacji, gdy zgłoszenie ma charakter bezzasadny i wprowadza w błąd instytucję użyteczności publicznej albo organ ochrony bezpieczeństwa, porządku publicznego lub zdrowia (art. 66 KW).
Podsumowanie
Obowiązek informacyjny pod który podlega numer alarmowy 112, w tym również numery alarmowe 997, 998, które scalono w minionych latach podlegają pod przepisy ustawy o systemie powiadamiania ratunkowego. Zważywszy na krytyczność systemu powiadamiania ratunkowego obowiązek informacyjny jest realizowany poprzez upublicznienie informacji w miejscach wskazanych w ustawie, a nie poprzez wygłoszenie treści klauzuli informacyjnej w trakcie oczekiwania na podjęcie telefonu przez operatora. W tym momencie należy stwierdzić, iż praprzyczyną takiego podejścia był test ważności interesów, gdzie po jednej stronie stoi natychmiastowe spełnienie obowiązku informacyjnego wobec osoby fizycznej, a po drugiej ludzkie życie i zdrowie.
