Wskaźniki jakości opieki zdrowotnej

3 miesięcy temu

Rozporządzenie określa wskaźniki jakości z obszaru klinicznego, konsumenckiego oraz zarządczego.
Wdrożenie ujednoliconych wskaźników jakości ma pozwolić na udoskonalanie praktyki klinicznej, lepszą diagnostykę, uzyskanie porównywalności podmiotów leczniczych oraz możliwość finansowego motywowania podmiotów leczniczych.
Wdrożenie wskaźników jakości opieki zdrowotnej jest jednym z kamieni milowych w Krajowym Planie Odbudowy i Zwiększania Odporności – tj. kamienia D3G „Wejście w życie ustawy o jakości w ochronie zdrowia i bezpieczeństwie pacjenta, wraz z niezbędnymi przepisami wykonawczymi”.

Pojęcie jakości w ochronie zdrowia

Pojęcie jakości w ochronie zdrowia jako takie nie jest nowością. Jeszcze zanim stosowne przepisy weszły w życie, prowadzono wiele inicjatyw na poziomie resortu zdrowia, NFZ czy organizacji pacjentów, które miały tę jakość sprawdzać i monitorować. Nie miało to jednak cech systemu, było rozproszone, niesformalizowane z tych powodów nie spełniało swojego celu.

Z powyższych względów konieczne było podejście systemowe do pojęcia jakości. Z tym wiąże się przede wszystkim monitorowanie oraz ocena zjawiska „niedostatecznej jakości” i skali jego występowania, wskazania głównych przyczyn i konsekwencji jego występowania oraz wprowadzenia rozwiązań stymulujących do poprawy.

Osiągniecie tych celów nie jest możliwe, bez ustrukturyzowania i usystematyzowania systemu jakości i przyjęcia jednolitych mierników jej poziomu.

System jakości

Aktualnie na system jakości w opiece zdrowotnej i bezpieczeństwa pacjenta składają się:

1) autoryzacja – czyli warunek realizacji przez podmiot wykonujący działalność leczniczą w rodzaju świadczenia szpitalnego umowy o udzielanie świadczeń opieki zdrowotnej w ramach profili systemu podstawowego szpitalnego zabezpieczenia świadczeń opieki zdrowotnej, wydawana przez prezesa NFZ,

2) wewnętrzny system zarządzania jakością i bezpieczeństwem – czyli wewnętrzny system, który składa się z zasad, procedur, metod oraz opisów stanowisk pracy, w celu zapobieżenia wystąpieniu zdarzeń niepożądanych, do posiadania którego obowiązany jest podmiot wykonujący działalność leczniczą w ramach umowy o udzielanie świadczeń opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych zawartej z Funduszem na zasadach określonych w ustawie o świadczeniach,

3) akredytacja – czyli potwierdzenie spełniania przez podmiot wykonujący działalność leczniczą standardów akredytacyjnych w zakresie udzielania świadczeń opieki zdrowotnej oraz funkcjonowania tego podmiotu,

4) rejestry medyczne – czyli utworzone zgodnie z prawem rejestr, ewidencja, lista, spis albo inny uporządkowany zbiór danych osobowych, jednostkowych danych medycznych lub danych niebędących danymi osobowymi, służące do realizacji zadań publicznych, prowadzone przez podmiot funkcjonujący w systemie ochrony zdrowia.

Wskaźniki jakości w opiece zdrowotnej

Wskaźniki są nieodzownym elementem i miernikiem jakości. Jakość jest mierzona w następujących obszarach:

1) klinicznym – rozumianym jako zestaw wskaźników odnoszących się do poziomu i efektów realizowanych świadczeń opieki zdrowotnej, opisywanych przez parametry:

a) efektu leczniczego,
b) powtórnych hospitalizacji z tej samej przyczyny,
c) śmiertelności po zabiegach – w trakcie hospitalizacji w okresie 30 dni, 90 dni oraz rok od dnia zakończenia hospitalizacji,
d) doświadczenia w wykonywaniu określonych świadczeń opieki zdrowotnej,
e) struktury procedur medycznych wykonywanych w przypadkach określonych problemów zdrowotnych;

2) konsumenckim – rozumianym jako wyniki badań opinii pacjentów o organizacji procesu udzielania świadczeń opieki zdrowotnej;

3) zarządczym – rozumianym jako zestaw wskaźników odnoszących się do efektywności wykorzystania zasobów oraz wdrożenia systemów zarządzania, opisywanych przez parametry dotyczące:

a) posiadania akredytacji lub innego certyfikatu albo świadectwa potwierdzającego jakość wydanego przez niezależną akredytowaną jednostkę,
b) stopnia wykorzystania zasobów będących w dyspozycji podmiotu,
c) długości hospitalizacji,
d) struktury realizowanych świadczeń.

Wskaźniki z każdego z obszarów zostały doprecyzowane w rozporządzeniu poprzez wskazanie dokładnej nazwy oraz doprecyzowania danego wskaźnika.

Obszar kliniczny

Obejmuje następujące wskaźniki:

opisywany przez parametr efektu leczniczego (np. częstość występowania rehabilitacji po udarze niedokrwiennym lub krwotocznym mózgu lub częstość występowania zapalenia wnętrza gałki ocznej po usunięciu zaćmy),
opisywany przez parametr rehospitalizacji z tej samej przyczyny,
opisywany przez parametr śmiertelności po zabiegach – w trakcie hospitalizacji w okresie 30 dni, 90 dni oraz roku od dnia zakończenia hospitalizacji,
opisywany przez parametr doświadczenia w wykonywaniu określonych świadczeń opieki zdrowotnej (np. liczba wykonanych zabiegów pomostowania aortalno-wieńcowego lub związanych z leczeniem jaskry lub zaćmy wykonanych przez danego świadczeniodawcę)
opisywany przez struktury procedur medycznych wykonywanych w przypadku określonych problemów zdrowotnych (np. częstotliwość wykonywania cesarskich cięć, wskaźnik nacięć krocza czy wykorzystanie technik małoinwazyjnych w zabiegach usunięcia jajników).

Obszar konsumencki

Obejmuje następujące wskaźniki:

skuteczność procesu wpisywania pacjentów na listy oczekujących na udzielenie świadczenia opieki zdrowotnej,
zaangażowanie personelu medycznego,
komunikacja z pacjentem,
warunki hospitalizacji i wyżywienia pacjenta,
respektowanie praw i potrzeb pacjenta,
rekomendowanie świadczeniodawcy przez pacjenta.

Obszar zarządczy

Obejmuje następujące wskaźniki:

opisywany przez parametr posiadania akredytacji lub innego certyfikatu albo świadectwa potwierdzającego jakość, wydanego przez niezależną akredytowaną jednostkę,
opisywany przez parametr stopnia wykorzystania zasobów będących w dyspozycji podmiotu (np. liczba porad lekarza POZ na pacjenta, średnia liczba świadczeń udzielana przez lekarza ASO, średnia liczba świadczeń w ASO na pacjenta),
opisywany przez parametr długości hospitalizacji,
opisywany przez parametr struktury realizowanych świadczeń (np. struktura hospitalizacji zabiegowych, odsetek radioterapii udzielanych w trybie ambulatoryjnym, odsetek teleporad lekarza podstawowej opieki zdrowotnej w ogólnej liczbie porad lekarza POZ).